Dù mức tăng vẫn rất cao, tốc độ đã chậm lại so với những tháng trước, mang lại phần nào tín hiệu tích cực cho Thủ tướng Shigeru Ishiba, người đang chịu sức ép chính trị lớn do khủng hoảng giá lương thực.
Trong nhiều tháng gần đây, giá gạo tại Nhật Bản tăng vọt bởi nhiều nguyên nhân cộng hưởng: mùa Hè nắng nóng gay gắt năm 2023 làm ảnh hưởng đến nguồn cung, tình trạng người dân mua tích trữ sau cảnh báo về một “siêu động đất”, cùng nhiều yếu tố thị trường khác. Trước đó, giá gạo trong tháng 5 và tháng 6/2025 đã lần lượt tăng 101,7% và 100,2% so với cùng kỳ năm 2024.
Trước tình hình giá gạo leo thang, Chính phủ Nhật Bản đã bổ nhiệm một Bộ trưởng Nông nghiệp mới, đồng thời quyết định xuất kho dự trữ khẩn cấp.
Ngoài ra, Tokyo cũng điều chỉnh chính sách lâu năm vốn khuyến khích nông dân trồng cây trồng thay thế lúa, nhằm khôi phục nguồn cung lúa gạo trong nước. Trong bối cảnh này, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng kêu gọi Nhật Bản tăng cường nhập khẩu gạo từ Mỹ.
Sự tăng giá mạnh của gạo đã góp phần khiến lạm phát lõi của Nhật Bản (không tính giá thực phẩm tươi biến động mạnh) duy trì ở mức cao. Tháng 7 vừa qua, lạm phát lõi hạ từ 3,3% xuống 3,1%, song vẫn vượt xa mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ). Điều này củng cố dự đoán BoJ sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong năm nay.
Gạo được bày bán tại siêu thị ở Osaka, Nhật Bản ngày 2/6/2025. Ảnh: Kyodo/TTXVN
BoJ đã nâng lãi suất lần gần nhất vào tháng 1/2025 nhưng hiện vẫn thận trọng trong việc thắt chặt chính sách, cho rằng mức lạm phát cao phần lớn do yếu tố tạm thời, đặc biệt là giá gạo.
Tuy nhiên, áp lực bên ngoài đang gia tăng. Trong tháng này, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent chỉ trích BoJ “chậm chân” trong việc ứng phó với lạm phát, kêu gọi ngân hàng này hành động quyết liệt hơn.
Số liệu công bố tuần trước cho thấy GDP Nhật Bản quý II/2025 tăng 1% so với cùng kỳ, phản ánh nền kinh tế ít chịu tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ hơn dự đoán. Tuy nhiên, báo cáo ngày 20/8 lại chỉ ra rằng xuất khẩu sang Mỹ trong tháng 7 giảm mạnh 10,1%, riêng ô tô giảm tới 28,4%.
Một trong những rủi ro lớn nhất đối với kinh tế Nhật Bản hiện nay là chính sách thương mại của Mỹ. Chính quyền Tổng thống Donald Trump từng áp thuế diện rộng 10% với hàng hóa Nhật Bản, cùng mức thuế 27,5% đối với ô tô. Gần đây, Tokyo đã đạt được thỏa thuận giúp giảm mức thuế đối ứng từ 25% xuống 15%, trong đó thuế suất ô tô cũng được hạ xuống 15%, song chưa chính thức có hiệu lực.
TH