Việc bê tông hóa nhà rông, thiết kế không đúng theo mẫu nhà rông truyền thống của dân tộc Jrai; việc bố trí các hạng mục không phù hợp với văn hóa dân tộc Jrai… Ảnh: Đình Sang.
Dự án có tổng mức đầu tư hơn 9 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương trên 6,2 tỷ đồng và ngân sách tỉnh 3,3 tỷ đồng, thuộc nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Dự án 6). Thời gian thực hiện từ năm 2024 - 2025, với mục tiêu bảo tồn giá trị văn hóa, nghệ thuật của đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời phát triển du lịch và nâng cao đời sống người dân địa phương. Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, hiện toàn bộ công trình đã dừng thi công; nhiều hạng mục còn dang dở, bên trong khung sắt thép nằm ngổn ngang.
Ngày 18/7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Thị Thanh Lịch cùng các sở, ngành đã kiểm tra thực tế việc xây dựng nhà rông tại làng Ia Gri (xã Biển Hồ), thuộc quy hoạch Khu du lịch quốc gia Biển Hồ – Núi lửa Chư Đăng Ya. Sau đó, bà Lịch đã ký văn bản số 638 yêu cầu khẩn trương kiểm tra lại toàn bộ dự án.
Khu Du lịch Biển Hồ - Chư Đăng Ya, tỉnh Gia Lai được bổ sung vào Danh mục các địa điểm tiềm năng phát triển Khu du lịch quốc gia của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan hướng dẫn UBND tỉnh Gia Lai thực hiện theo đúng quy định của pháp luật; trong đó nghiên cứu, xây dựng các định hướng phát triển, giải pháp quản lý, bảo vệ, tôn tạo, khai thác và phát huy giá trị tài nguyên du lịch để phát triển Khu Du lịch Biển Hồ - Chư Đăng Ya theo hướng bền vững, hiệu quả; bảo đảm phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch liên quan của địa phương.
Việc xây dựng nhà rông tại làng Ia Gri – chân núi Chư Đăng Ya (thuộc xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh cũ – nay thuộc xã Biển Hồ) không chỉ là một hạng mục xây dựng, mà còn là công trình mang ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, thể hiện bản sắc đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số J’rai. Do đó, công trình phải được xây dựng đảm bảo yếu tố gìn giữ kiến trúc nguyên bản, sử dụng vật liệu truyền thống, tránh bê tông hóa, hình thức gây phản cảm, làm mai một giá trị văn hóa nguyên gốc.
Tuy nhiên, trên cơ sở kiểm tra thực địa, qua ý kiến các thành viên đoàn khảo sát, nhận thấy việc triển khai dự án tại Quyết định số 49 ngày 24/1/2025 của Chủ tịch UBND huyện Chư Păh về việc phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật đầu tư xây dựng công trình: Hỗ trợ đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu làng Gri, xã Chư Đang Yă, huyện Chư Păh có nhiều điểm chưa đảm bảo trong quá trình lập hồ sơ, lấy ý kiến các cơ quan đơn vị hữu quan; cộng đồng nơi triển khai dự án…
Việc bê tông hóa nhà rông, thiết kế không đúng theo mẫu nhà rông truyền thống của dân tộc Jrai; việc bố trí các hạng mục không phù hợp với văn hóa dân tộc Jrai… có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đăng Ya, ảnh hưởng hình ảnh nghiêm trọng đến cảnh quan và không phù hợp mục tiêu của chương trình miền núi và dân tộc thiểu số; gây dư luận không tốt.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai giao Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh chủ trì, phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Dân tộc và Tôn giáo, Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường và các đơn vị liên quan khẩn trương dừng triển khai dự án và đề xuất nhiệm vụ để đảm bảo phù hợp không phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đăng Ya.
Cũng theo báo cáo số 05 của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Chư Păh, dự án được thực hiện tại khu nhà rông cũ làng Ia Gri, dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya (thuộc dự án hỗ trợ đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu làng Gri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh cũ – nay thuộc xã Biển Hồ) với nhiều hạng mục như: 2 khu nhà trưng bày, khu phục dựng cảnh quan, đài nước, kè đá, di dời nhà rông hiện tại... Hiện nay, dự án đã thi công đạt 40% so với hợp đồng và đã giải ngân trên 4,6 tỷ đồng.
Hải Lộng - Đình Sang