* Xin ông cho biết thông tin về cơn bão Fengshen đang tiến về Biển Đông cũng như dự lường những ảnh hưởng của bão đối với khu vực miền Trung, trong đó có tỉnh Gia Lai?
- Hiện tại, miền Trung đang bước vào cao điểm mùa mưa bão năm 2025. Từ sáng 18-10, áp thấp nhiệt đới trên biển phía Đông Philippines đã mạnh lên thành bão có tên quốc tế là Fengshen, dự kiến trở thành cơn bão số 12 khi vào Biển Đông. Bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc rồi đổi hướng về phía Tây Nam, gió mạnh cấp 10 - 11, giật cấp 13.
Do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp nhiễu động đới gió Đông trên cao nên khu vực phía Đông tỉnh từ ngày 19 đến 21-10 có mưa rào rải rác, thời gian mưa chủ yếu từ đêm và buổi sáng. Từ đêm 22 và sáng 23-10, do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường kết hợp nhiễu động đới gió Đông trên cao, cũng là thời gian dự báo cơn bão số 12 ảnh hưởng đến đất liền, tuy bão khả năng suy yếu nhưng sẽ xuất hiện đợt mưa lớn trên địa bàn tỉnh, lượng mưa phổ biến từ 80 đến 150mm/24 giờ, có nơi có thể trên 200mm/24 giờ, diện mưa lớn tập trung ở phía Đông và Đông Bắc của tỉnh, sau đó lan dần lên phía Tây Bắc tỉnh. Từ ngày 24 đến 26-10 mưa lớn có giảm nhưng cục bộ một số nơi có mưa vừa đến mưa to.
* So với trung bình nhiều năm, diễn biến thời tiết trên địa bàn Gia Lai trong 9 tháng năm 2025 chắc hẳn có nhiều điều đáng lưu tâm...
- 9 tháng năm nay, nhiệt độ trung bình tại Gia Lai có xu hướng cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN), đặc biệt ở khu vực phía Tây, với mức tăng từ 0,6 đến 1,1°C. Lượng mưa phân bố không đồng đều: phía Đông tỉnh có mưa cao hơn TBNN trong tháng 8 nhưng giảm trong tháng 9 và giảm mạnh trong nửa đầu tháng 10, còn phía Tây lại có xu hướng ngược lại.
Tuy nhiên nhìn chung, lượng mưa vẫn đủ đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp, chưa xuất hiện khô hạn nghiêm trọng hay mưa lớn gây thiệt hại lớn trong giai đoạn này. Song, sự biến động khó lường của thời tiết hiện nay, đòi hỏi người dân và chính quyền tiếp tục theo dõi sát sao để chủ động ứng phó.
Xí nghiệp Thủy lợi Định Bình đang theo dõi sát diễn biến cơn bão Fengshen trên Biển Đông để có hướng điều tiết nước từ hồ Định Bình về hạ du phù hợp. Ảnh: Trọng Lợi
* Diễn biến thời tiết từ nay đến cuối năm 2025 và những tháng đầu năm 2026 được dự báo ra sao, thưa ông?
Từ nay đến tháng 1-2026, thời tiết tỉnh Gia Lai dự báo khá phức tạp, khoảng 2-3 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong đó Gia Lai có thể chịu ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp 1-2 cơn.
Mưa lớn diện rộng sẽ xuất hiện 3-5 đợt từ tháng cuối tháng 10 đến hết năm và có thể kéo dài đến tháng 1 năm sau, chủ yếu ở phía Đông tỉnh. Không khí lạnh sẽ hoạt động mạnh từ cuối tháng 10, tăng cường trong các tháng 11-12. Các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, lốc, sét và gió giật mạnh, hiện tượng mưa lớn xảy ra trong thời gian ngắn có thể gây thiệt hại cho sản xuất, hạ tầng và đời sống người dân.
Nhiệt độ từ tháng 11-2025 đến tháng 1-2026 khu vực phía Đông sẽ cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 0,5°C, phía Tây ở mức xấp xỉ TBNN. Lượng mưa dự báo phổ biến xấp xỉ đến cao hơn TBNN từ 10 đến 30%.
Từ tháng 2 đến tháng 4-2026, nhiệt độ và lượng mưa có xu hướng cao hơn TBNN. Không khí lạnh sẽ suy yếu dần từ tháng 3, trong khi nắng nóng có thể bắt đầu xuất hiện ở phía Tây từ tháng 3 và mở rộng vào tháng 4.
Công tác ứng phó với diễn biến bất lợi từ cơn bão Fengshen trên Biển Đông được chính quyền các địa phương trong tỉnh chuẩn bị từ sớm. Ảnh: Trọng Lợi
* Trong bối cảnh lượng mưa lớn và rủi ro thiên tai gia tăng, việc tích nước phục vụ nông nghiệp và sinh hoạt cần được cân nhắc thế nào?
- Việc tích nước cần đảm bảo cân bằng giữa dự trữ và an toàn hồ chứa. Các đơn vị vận hành hồ chứa phải theo dõi sát tình hình dự báo thời tiết, thủy văn, giữ dung tích phòng lũ hợp lý, tránh tích nước quá mức trong mùa mưa lớn và dự trữ nước trong đầu năm sau.
Ngoài ra, cần kiểm tra, chuẩn bị kỹ các phương án phòng-chống thiên tai. Khi có kế hoạch điều tiết lũ, phải thông báo kịp thời cho chính quyền và người dân vùng hạ du để chủ động ứng phó,
* Với kinh nghiệm chuyên môn, ông có lời khuyên gì dành cho người dân, nhất là bà con trồng trọt, chăn nuôi, nuôi thủy sản ở vùng dễ bị ảnh hưởng thiên tai?
- Bà con cần thường xuyên cập nhật thông tin dự báo và cảnh báo từ các cơ quan chức năng để kịp thời ứng phó với những diễn biến bất thường của thời tiết. Trong trồng trọt, bà con nên lựa chọn các giống cây có khả năng chịu úng tốt, đồng thời tăng cường hệ thống thủy lợi và cải tạo đất ở những vùng trũng thấp nhằm hạn chế thiệt hại do ngập úng gây ra. Đối với chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, việc gia cố chắc chắn chuồng trại, chuẩn bị phương án di dời kịp thời khi có nguy cơ lũ và ngập lụt, sạt lở đất là hết sức cần thiết để bảo vệ đàn vật nuôi và tài sản.
Bên cạnh đó, bà con cần chủ động dự trữ đầy đủ lương thực, nước sạch cùng các vật dụng thiết yếu phục vụ sinh hoạt trong suốt mùa mưa bão. Việc phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và tham gia các lớp tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng phòng-chống thiên tai cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao khả năng ứng phó. Chuẩn bị kỹ lưỡng và luôn duy trì sự cảnh giác sẽ giúp bà con giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ tốt nhất tính mạng và tài sản trong mùa mưa bão năm nay.
* Xin cảm ơn ông!
TRỌNG LỢI