Thu hoạch cà phê tại xã Sơn Bình, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - VũngTàu.
Cây cà phê trước đây là cây trồng chủ lực của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, chất lượng của cà phê Bà Rịa - Vũng Tàu được đánh giá cao và được khách hàng ưa chuộng. Tuy nhiên, theo thống kê của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, đến nay diện tích cây cà phê trên địa bàn còn hơn 2.552 ha. Nguồn cung giảm mạnh là nguyên nhân khiến cà phê liên tục lập kỷ lục về giá từ đầu năm 2024 đến nay.
Theo Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), năm 2024 giá cà phê Việt Nam ở mức cao, nhiều nông dân quay lại đầu tư trồng cà phê với niềm tin cây trồng này sẽ mang lại lợi nhuận cao với đầu ra ổn định.
Cây cà phê vẫn là cây trồng chủ lực được tập trung phát triển trong giai đoạn tới. Theo Đề án Tái canh cà phê giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mục tiêu đặt ra cả nước sẽ tái canh và ghép cải tạo gần 110.000 ha cà phê; trong đó tái canh 75.000 ha, ghép cải tạo 32.000 ha. Mục tiêu tăng diện tích cà phê không chỉ tập trung cho các tỉnh Tây Nguyên, mà còn được mở rộng ở các tỉnh khác như: Sơn La, Điện Biên, Quảng Trị, Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Theo khảo sát của phóng viên, nhiều nông dân trên địa bàn tỉnh đang bắt đầu trồng mới lại cà phê thay thế các cây trồng già cỗi, kém năng suất khác.
Bà Cao Thị Ngọc Diệp, ngụ ấp Kim Bình, xã Sơn Bình, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là ví dụ điển hình. Cách đây vài năm bà đang trồng 1 ha cà phê giống xanh lùn và mùa mưa năm 2024 vừa qua bà cũng đã trồng thêm 1 ha. Đây là số diện tích trước đây gia đình bà trồng hồ tiêu nhưng năng suất không hiệu quả, giá rớt xuống thấp nên bà chuyển đổi qua trồng cây cà phê. Theo bà Diệp, bà chọn cây cà phê không phải chỉ vì giá đang tăng cao mà còn vì loại cây trồng này năng suất, sản lượng khá bền vững, ít bị sâu bệnh tấn công, chăm sóc nhàn hơn, chi phí chăm sóc, nhân công chăm sóc cũng như thu hoạch cũng không tốn kém nhiều như trồng tiêu hay cây trồng khác.
Còn ông Võ Ngọc Thanh, năm nay hơn 70 tuổi, ngụ thôn Sông Xoài 2, xã Láng Lớn, huyện Châu Đức có 400 gốc cà phê xanh lùn và giống ghép trồng xen canh với cây sầu riêng trên 1,8 ha đang thu hoạch được 3 năm cho biết, giá cà phê đang ở mức cao, tăng gấp đôi so với năm ngoái. Nếu như vụ cà phê năm ngoái gia đình ông chỉ bán được dao động từ 50.000 - 59.000 đồng/kg cà phê, thì năm nay mới đầu mùa gia đình ông đã bán được giá 115.000 - 120.000 đồng/kg. Điều đáng vui mừng hơn nữa là năm nay vườn cà phê của gia đình ông cũng khá trúng mùa, với sản lượng khoảng 3,5 tấn (vụ năm ngoái ông thu khoảng 2 tấn). Với giá bán cà phê nhân như hiện nay - mức giá cao nhất từ trước tới nay, sau khi trừ chi phí gia đình ông Thanh lãi hơn 200 triệu đồng.
Ông Thanh là một trong những nông dân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã có thời trồng cây cà phê, rồi khi giá xuống thấp ông đã chặt để chuyển qua trồng cây tiêu. Khi tiêu rớt giá gia đình ông lại quay lại trồng cà phê xen với sầu riêng.
Nông dân Bà Rịa - Vũng Tàu thu hoạch cà phê.
“Những năm trở về trước cây cà phê không có giá nên gia đình tôi đã chặt để chuyển đổi sang trồng cây tiêu, sầu riêng… Tuy nhiên, sau một thời gian cây tiêu mất giá, thu hoạch rất mất nhiều công lao đông; cây sầu riêng lại quá khó chăm sóc, chi phí đầu tư phân, thuốc nhiều nên gia đình tôi lại quyết định quay lại trồng cây cà phê. Sau thời gian chuyển qua cây trồng khác, tôi nhận thấy cây cà phê là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc, chi phí phân thuốc lại không nhiều, thu hoạch cũng không quá vất vả như thu hoạch tiêu, rất phù hợp với những nông dân đã có tuổi như vợ chồng tôi. Nếu giá bán ổn định như hiện nay thì nông dân sẽ không phải chật vật khi trồng loại cây này”, ông Võ Ngọc Thanh chia sẻ.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã phê duyệt Quyết định 186/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án Tái canh cà phê trên địa bàn tỉnh.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đặt kế hoạch trồng tái canh cây cà phê tại 2 huyện Xuyên Mộc và huyện Châu Đức, với 108 ha cà phê, năng suất vườn cà phê sau khi trồng tái canh ở thời kỳ kinh doanh ổn định đạt bình quân 3 - 3,5 tấn/ha; thu nhập trên một đơn vị diện tích cà phê sau khi trồng tái canh (giai đoạn năng suất ổn định) tăng 1,5 lần so với trước khi tái canh.
Giá cà phê thời điểm đang tăng cao, người trồng có lãi và có động lực duy trì, phát triển loại cây trồng này. Riêng huyện Châu Đức - địa phương hiện đang có diện tích trồng cây cà phê nhiều nhất của tỉnh thì 2 năm qua đã có khoảng 400 ha đã được tái canh, trồng mới.
Khi cây cà phê đang có giá trở lại, sức tiêu thụ tốt, ngành nông nghiệp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng khuyến cáo bà con nông dân có ý định trồng mới lại cây cà phê cần lựa chọn giống cây cà phê phù hợp với thổ những, khí hậu. Giống cây cà phê cũng phải có xuất xứ rõ ràng để đảm bảo về chất lượng. Cùng với đó, nông dân nên nghiên cứu kỹ về thị trường, sức tiêu thị của cà phê nhân, không nên khi thấy có giá lại ồ ạt chạy theo trồng, để khi cây rớt giá lại chặt bỏ.
Bài và ảnh: Hoàng Nhị (TTXVN)