Gia tăng động lực cho kinh tế TP. Hồ Chí Minh bứt tốc- Bài 1: Từ 'điểm nghẽn' đến điểm sáng

4 giờ trướcBài gốc

Một góc Tp. Hồ Chí Minh vẫn gặp khó. Ảnh minh họa: TTXVN

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị, Chính phủ và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị đã mở ra không gian phát triển mới cho siêu đô thị lớn nhất Việt Nam. Từ tháo gỡ các “điểm nghẽn” tồn tại nhiều năm, khơi thông nguồn lực đầu tư, đến định hình những động lực tăng trưởng mới, TP. Hồ Chí Minh đang từng bước chuyển từ trạng thái phục hồi sang tăng tốc phát triển bền vững.

Ghi nhận những thay đổi này, TTXVN thực hiện chùm 3 bài viết với chủ đề “Động lực mới cho kinh tế TP. Hồ Chí Minh bứt tốc”, tập trung phản ánh những kết quả nổi bật trong việc tháo gỡ các vướng mắc về thể chế, dự án và môi trường đầu tư dưới tác động của Nghị quyết 98 cũng như các giải pháp và quyết tâm hành động nhằm tận dụng hiệu quả các cơ chế đặc thù, đưa kinh tế TP. Hồ Chí Minh tăng tốc trong năm 2026, tiếp tục giữ vai trò đầu tàu, đóng góp xứng đáng cho sự phát triển chung của đất nước.

Bài 1: Từ “điểm nghẽn” đến điểm sáng

Sau thời gian dài chịu tác động của suy giảm kinh tế và những vướng mắc kéo dài về thể chế, đầu tư, việc triển khai Nghị quyết 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 (Nghị quyết 98) của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh đã tạo ra những chuyển động rõ nét tại TP. Hồ Chí Minh. Hàng loạt dự án lớn được tháo gỡ, nhiều “điểm nghẽn” được khơi thông, mở ra dư địa mới cho phục hồi và tăng trưởng, tạo đà bứt phá cho siêu đô thị lớn nhất cả nước.

*“Điểm nghẽn” và liều thuốc mạnh

TP. Hồ Chí Minh bước vào giai đoạn phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn tăng trưởng thấp kéo dài bởi đại dịch COVID -19 và các “điểm nghẽn” về thể chế, đầu tư công, hạ tầng quá tải. Những nút thắt khiến TP. Hồ Chí Minh chậm tiến độ hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia và cấp thành phố như tuyến metro số 1, các tuyến đường vành đai, các khu tái định cư phục vụ chỉnh trang đô thị. Với các cơ chế đặc thù trong Nghị quyết 98 đã giúp "gỡ rối" pháp lý, tạo điều kiện cho chính quyền thành phố tổ chức điều hành theo yêu cầu phát triển năng động, sáng tạo.

Nghị quyết 98 được Quốc hội thông qua với kỳ vọng tạo ra cơ chế đột phá cho TP. Hồ Chí Minh – địa phương đóng góp khoảng 20% GDP và hơn 25% thu ngân sách cả nước. Việc tập trung triển khai Nghị quyết 98 ngay sau khi được thông qua đã tạo ra luồng sinh khí mới. Từ đầu năm 2024 đến nay, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đã tập trung chỉ đạo tháo gỡ những vướng mắc nổi cộm, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư công, bất động sản, hạ tầng giao thông và quản lý đất đai.

Các “điểm nghẽn” trọng yếu được xử lý thông qua cơ chế đặc thù Nghị quyết 98 như các tuyến đường vành đai, nút giao kết nối vùng, các dự án metro được đẩy nhanh, đặc biệt là cơ chế linh hoạt trong chỉ định thầu, điều chỉnh vốn đầu tư. Danh mục các dự án nhà ở xã hội, bất động sản thương mại được rà soát, tháo gỡ cơ chế, thu hút nhà đầu tư, giải quyết vấn đề pháp lý kéo dài, đặc biệt về cơ chế thu hút đầu tư, thành phố đã ban hành danh mục 41 dự án theo phương thức đối tác công – tư (PPP) ở các lĩnh vực trọng điểm đã sẵn sàng mời gọi nguồn lực tư nhân tham gia, với cơ chế ưu đãi vượt trội.

Theo số liệu của UBND TP. Hồ Chí Minh, trong tổng số 44 cơ chế, chính sách của Nghị quyết 98, 36 nội dung đã được đưa vào thực tiễn, được cụ thể hóa bằng nghị quyết của HĐND Thành phố và quyết định của UBND Thành phố, tạo chuyển biến rõ rệt trên các lĩnh vực. Về đầu tư và tài chính - ngân sách, thành phố được tăng quyền chủ động trong quyết định danh mục dự án, rút ngắn thời gian thẩm định, đồng thời huy động mạnh mẽ các nguồn lực xã hội thông qua hơn 30 dự án PPP, đặc biệt ở các công trình giao thông trọng điểm như Vành đai 3, Metro số 1. Cơ chế vay vốn, phát hành trái phiếu địa phương và điều tiết ngân sách được linh hoạt hơn, giúp thành phố có thêm nguồn lực đầu tư hạ tầng chiến lược.

Về cơ chế hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong các lĩnh vực ưu tiên của thành phố, đã hỗ trợ đối với 66 dự án với tổng kinh phí trên 4,3 tỷ đồng; xét duyệt đạt 152 dự án với tổng kinh phí đề xuất hỗ trợ là 10,3 tỷ đồng. Cùng với đó, chính sách thu nhập tăng thêm cho cán bộ, cơ chế bảo vệ người dám nghĩ dám làm đã khơi dậy tinh thần đổi mới trong bộ máy công quyền; các chương trình tín dụng ưu đãi hơn 4.600 tỷ đồng giúp giảm tỉ lệ hộ nghèo xuống dưới 0,5%.

Về nhà ở xã hội, năm 2025, Chính phủ giao TP. Hồ Chí Minh phải hoàn thành 13.040 căn (đến nay thành phố đạt 97% kế hoạch giao). Đầu tháng 12/2025, Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh đã công bố 8 khu đất trên địa bàn thành phố được quy hoạch làm nhà ở xã hội để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án với tổng diện tích 9,48 ha với hơn 6.150 căn nhà.

“Những kết quả này chứng minh Nghị quyết 98 đã đi đúng hướng, khơi thông nhiều điểm nghẽn, mở đường cho các động lực tăng trưởng mới. Không chỉ là các chính sách đơn lẻ, Nghị quyết 98 còn tạo ra một khuôn khổ thể chế thử nghiệm toàn diện, từ mô hình chính quyền, tài chính ngân sách, đến khoa học công nghệ, hợp tác công tư để TP. Hồ Chí Minh phát huy vai trò đầu tàu, trung tâm đổi mới sáng tạo của cả nước”, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội (Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh từ năm 2021 - 2/2025) chia sẻ.

Trên thực tế, nhiều dự án tồn đọng nhiều năm đã có chuyển biến tích cực. Các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm như đường Vành đai 3 (đang được đẩy nhanh tiến độ và giải ngân vốn), các nút giao cửa ngõ như nút giao An Phú, Mỹ Thủy… đang gấp rút hoàn thành cùng nhiều dự án chỉnh trang đô thị được tháo gỡ thủ tục, đẩy nhanh tiến độ giải ngân. Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang khẳng định: “Thành phố xác định tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và dự án chính là tháo gỡ cho chính mình, tạo niềm tin cho nhà đầu tư và xã hội”.

Cảng hàng hóa Cát Lái, Tp Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN

TP. Hồ Chí Minh đã thành lập các tổ công tác đặc biệt để rà soát từng nhóm dự án, phân loại rõ nguyên nhân vướng mắc và đề xuất giải pháp cụ thể. Ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Tinh thần là không né tránh, không đùn đẩy trách nhiệm, việc gì thuộc thẩm quyền thành phố thì giải quyết ngay, vượt thẩm quyền thì báo cáo Trung ương để tháo gỡ kịp thời”. Đây là sự thay đổi lớn trong tư duy điều hành, từ thụ động chờ đợi sang chủ động giải quyết, là yếu tố then chốt tạo nên những kết quả bước đầu.

* Củng cố niềm tin

Với tinh thần, Nghị quyết 98 không chỉ là cơ chế ưu tiên, mà là phép thử về tư duy đổi mới, dám làm, dám chịu trách nhiệm. TP. Hồ Chí Minh phải đi đầu trong tháo gỡ vướng mắc, biến khó khăn thành cơ hội phát triển. Điều này đã trở thành mệnh lệnh hành động cho toàn bộ hệ thống chính trị thành phố. Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang nhấn mạnh: Thành phố xác định tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và dự án chính là tháo gỡ cho chính mình, tạo niềm tin cho nhà đầu tư và xã hội.

Kết quả lớn nhất trong giai đoạn vừa qua không chỉ là số lượng dự án, công trình được tháo gỡ, mà là sự thay đổi về tư duy quản trị và điều hành. Cùng với nhiều Kết luận, Nghị quyết khác của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, Nghị quyết 98 đã tạo ra khung pháp lý để TP. Hồ Chí Minh chủ động hơn, linh hoạt hơn trong quyết định các vấn đề phát triển, từ đó khôi phục niềm tin của thị trường và nhà đầu tư. Sự chủ động này còn thể hiện ở việc áp dụng các cơ chế thí điểm về tài chính, ngân sách, như việc tăng tỉ lệ điều tiết nguồn thu cho ngân sách thành phố, cho phép thành phố phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, cơ chế khai thác quỹ đất lân cận hạ tầng.

Việc tháo gỡ pháp lý dự án, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đồng nghĩa với dòng vốn trong nước và nước ngoài quay trở lại TP. Hồ Chí Minh mạnh mẽ hơn, qua đó giúp thị trường bất động sản, hạ tầng kinh tế dịch vụ phục hồi nhanh hơn dự kiến. Đặc biệt, Thành phố đã nỗ lực tháo gỡ vướng mắc, khơi thông nguồn lực và đột phá về hạ tầng giao thông.

Cụ thể, lãnh đạo thành phố đã chỉ đạo quyết liệt và tháo gỡ, có hướng xử lý cho 670/838 dự án, khu đất tồn đọng (đạt tỷ lệ 80%). Tổng mức đầu tư của các dự án được tháo gỡ lên tới hơn 804.000 tỷ đồng với quy mô khoảng 16.200 ha. Thành phố cũng đã tập trung các dự án trọng điểm kết nối Vùng, cảng biển, sân bay; hoàn tất thủ tục bố trí vốn cho 7 tuyến Đường sắt đô thị và các tuyến metro kết nối (Bình Dương, Cần Giờ); xây dựng kế hoạch triển khai Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và hiện đại hóa cảng Cái Mép - Thị Vải.

Với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, TP. Hồ Chí Minh cũng đã ghi nhận các chỉ số kinh tế vĩ mô có mức hồi phục tích cực: tăng trưởng GRDP (đã vượt qua mức trung bình cả nước), thu ngân sách (đạt mục tiêu sớm), sản xuất công nghiệp và bán lẻ dịch vụ đều tăng tốc. Sự hồi phục này được các chuyên gia đánh giá là có đóng góp lớn từ hiệu ứng tâm lý và pháp lý của cơ chế đặc thù. Doanh nghiệp an tâm hơn khi các rào cản pháp lý được dỡ bỏ và chính quyền thể hiện quyết tâm đồng hành.

Điều này được minh chứng cụ thể qua các chỉ số phát triển kinh tế ấn tượng của thành phố trong năm 2025, khẳng định vai trò đầu tàu cả nước, đó là tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 8,3%; tổng giá trị GRDP đạt 3,03 triệu tỷ đồng, chiếm 23,5% GDP cả nước; GRDP bình quân đầu người ước đạt 8.944 USD, cao gấp 1,7 lần mức bình quân chung cả nước. Thu ngân sách của thành phố ước đạt 746.438 tỷ đồng, vượt chỉ tiêu (đạt 109,3% so với cùng kỳ); Thu hút đầu tư vốn đầu tư nước ngoài (FDI) ước đạt 8,9 tỷ USD; thành lập mới 59.750 doanh nghiệp với tổng vốn đăng ký và bổ sung đạt hơn 2 triệu tỷ đồng.

Những kết quả bước đầu của Nghị quyết 98 và sự vào cuộc quyết liệt từ Trung ương, chính quyền TP. Hồ Chí Minh đã tạo điểm tựa thể chế vững chắc để thành phố bứt tốc trong giai đoạn tới./.

Bài 2: Khơi thông dòng phát triển mới

Anh Tuấn/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/gia-tang-dong-luc-cho-kinh-te-tp-ho-chi-minh-but-toc-bai-1-tu-diem-nghen-den-diem-sang/402457.html