Gia tăng số ca ung thư phổi ở phụ nữ không hút thuốc
Những phụ nữ còn trẻ, khỏe mạnh, không thuốc lá, không tiền sử bệnh lý hô hấp, vẫn có thể trở thành bệnh nhân ung thư phổi.
Trong nhiều thập kỷ, ung thư phổi gắn liền với hình ảnh đàn ông lớn tuổi, hút thuốc lá lâu năm. Tuy nhiên, bức tranh dịch tễ đang thay đổi. Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ, không hút thuốc, thậm chí có lối sống lành mạnh, được chẩn đoán mắc căn bệnh này. Các bác sĩ và nhà khoa học đang nỗ lực tìm lời giải cho hiện tượng đáng lo ngại.
“Tự nhiên” mắc ung thư phổi
Cuối năm 2019, Becca Smith khi đó 28 tuổi đang tất bật với công việc mở phòng tập yoga ở Chester (Anh), đồng thời làm huấn luyện viên thể hình. Cô bị đau lưng kéo dài, song chủ quan cho rằng chỉ là chấn thương cơ.
“Cơn đau cứ di chuyển”, cô kể lại. “Mỗi ngày lại ở một chỗ khác nhau trên lưng. Tôi phải chườm nóng, chườm lạnh để có thể đi làm”. Smith đã đến gặp bác sĩ đa khoa, chuyên gia vật lý trị liệu và cả bác sĩ nắn xương, tất cả đều nghi ngờ cô bị rách cơ. “Điều tệ nhất tôi nghĩ tới chỉ là thoát vị đĩa đệm”.
Đến tháng 3/2020, khi cơn đau dữ dội kèm đau đầu và mờ mắt, Smith nhập viện và được chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn 4, di căn lên não và cột sống.
“Các bác sĩ nói không còn cách nào cứu chữa, tôi chỉ còn sống được hai tuần”, Smith kể lại. Thế nhưng, một kết quả sinh thiết sau đó cho thấy Smith mắc ung thư phổi ALK dương tính, có thuốc điều trị nhắm trúng đích. Nhờ đó, cô vượt qua giai đoạn nguy kịch và đến nay vẫn đang kiên cường chống chọi với bệnh tật.
Sau 5 năm đột nhiên mắc ung thư phổi, Becca Smith vẫn đang nỗ lực chiến đấu với bệnh tật. Ảnh: The Guardian
Trường hợp của Smith không phải cá biệt. Những phụ nữ trẻ, khỏe mạnh, không hút thuốc đang ngày càng xuất hiện nhiều hơn trong hồ sơ bệnh nhân ung thư phổi.
Sự dịch chuyển của hồ sơ bệnh nhân
Theo bác sĩ Alex Georgiou, Bệnh viện Guy’s and St Thomas’ ở Anh, số bệnh nhân chưa từng hút thuốc trong nhóm ung thư phổi tại phòng khám của ông đã tăng đều từ năm 2010 đến 2021, từ 5% lên 14%. Trong đó, 68% là phụ nữ, 16% dưới 50 tuổi.
Như Sarah Li, 42 tuổi, nhà làm phim tự do tại London, được chẩn đoán ung thư phổi EGFR dương tính năm 2024. Cô từng nghĩ chỉ bị cảm cúm và đau vai, nhưng sau bốn tháng ho kéo dài, Li đi khám và được chẩn đoán ung thư không thể phẫu thuật. “Tôi vẫn thấy lạ khi nghe bác sĩ nói mình bị ung thư phổi. Tôi ăn chay, không hút thuốc, sống lành mạnh, nhưng vẫn mắc bệnh”, cô chia sẻ.
Sarah Li được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi vào năm ngoái. Ảnh: The Guardian
Xu hướng này cũng được ghi nhận trên toàn cầu. Tại Đông Nam Á, ung thư phổi ở người không hút thuốc đặc biệt phổ biến. Số liệu cho thấy người da màu và châu Á chiếm tỷ lệ cao hơn trong nhóm bệnh nhân không hút thuốc. Đáng lo ngại, hai phần ba được phát hiện ở giai đoạn 4 - thời điểm điều trị khó khăn nhất.
Vì sao phụ nữ trẻ, không hút thuốc vẫn mắc bệnh?
Các nhà khoa học cho rằng nhiều yếu tố có thể liên quan đến tình trạng gia tăng số ca mắc ở các phụ nữ còn trẻ:
Ô nhiễm không khí: Ở Anh, khoảng 1/10 ca ung thư phổi có liên quan đến ô nhiễm. Đặc biệt, bụi mịn PM2.5 có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây tổn hại lâu dài. Phụ nữ, với đường thở hẹp hơn, có thể tích tụ nồng độ cao hơn so với nam giới.
Yếu tố di truyền: Các đột biến gen như EGFR hoặc ALK đóng vai trò lớn. Nghiên cứu gần đây cho thấy ô nhiễm không khí có thể “kích hoạt” những tế bào mang đột biến này.
Hormone: Một số nghiên cứu bước đầu đặt giả thuyết nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của khối u, song chưa có kết luận rõ ràng.
Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường nghiên cứu, tầm soát và nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt ở phụ nữ trẻ về ung thư phổi.
Ngoài ra, triệu chứng ung thư phổi ở phụ nữ trẻ thường không điển hình. Thay vì ho ra máu - dấu hiệu “kinh điển” - họ dễ gặp tình trạng sụt cân, đau vai hoặc đau lưng. Điều này khiến việc chẩn đoán sớm bị chậm trễ, khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Hy vọng từ y học hiện đại
Dù từng bị xem nhẹ trong nghiên cứu do gắn liền với hút thuốc, ung thư phổi đang chứng kiến bước tiến lớn về điều trị. Trong thập kỷ qua, Anh đã phê duyệt 48 phương pháp mới, gấp sáu lần thập kỷ trước. Các liệu pháp nhắm trúng đích, hóa trị, xạ trị kết hợp miễn dịch đã mang lại kết quả khả quan cho nhiều bệnh nhân.
Cả Smith và Li đều đang sử dụng thuốc nhắm trúng đích, giúp kiểm soát bệnh trong thời gian dài. Dẫu biết rằng ung thư có thể kháng thuốc, họ vẫn hy vọng vào những hướng điều trị mới đang được phát triển.
Dù từng bị xem nhẹ trong nghiên cứu do gắn liền với hút thuốc, ung thư phổi đang chứng kiến bước tiến lớn về điều trị.
Cần nhiều hơn sự quan tâm
Ung thư phổi hiện cướp đi sinh mạng phụ nữ ngang với tổng số tử vong do ung thư vú, buồng trứng và cổ tử cung cộng lại. Tuy nhiên, theo chia sẻ của bệnh nhân, căn bệnh này vẫn thiếu sự chú ý và cộng đồng hỗ trợ như các loại ung thư khác.
Câu chuyện của Smith và Li là hồi chuông cảnh báo: ung thư phổi không chỉ là bệnh của người hút thuốc hay đàn ông lớn tuổi. Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường nghiên cứu, tầm soát và nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt ở phụ nữ trẻ.
Việc tìm ra nguyên nhân, cũng như nâng cao khả năng chẩn đoán sớm, có thể quyết định sự sống còn của hàng ngàn người phụ nữ trên thế giới.
Thông tin nhanh về ung thư phổi:
Ung thư phổi là tình trạng tế bào trong phổi phát triển mất kiểm soát và hình thành khối u ác tính. Nếu không được điều trị kịp thời, những tế bào và khối u ung thư có thể xâm lấn các mô lân cận và di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Ung thư phổi là một trong những loại ung thư có nguy cơ tử vong cao.
• Nguyên nhân chính: Hút thuốc lá (chủ động và thụ động) là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Ngoài ra còn có ô nhiễm không khí, phơi nhiễm hóa chất, yếu tố di truyền.
• Triệu chứng thường gặp: Ho kéo dài, ho ra máu, khó thở, đau ngực, sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi dai dẳng.
• Đối tượng nguy cơ: Người hút thuốc, người sống trong môi trường ô nhiễm, nhưng ngày càng ghi nhận nhiều ca ở phụ nữ trẻ, không hút thuốc.
• Phát hiện sớm: Chụp CT phổi liều thấp có thể phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn sớm, tăng cơ hội điều trị thành công.
• Phòng ngừa: Tránh hút thuốc lá và khói thuốc thụ động, giữ môi trường sống trong lành, tầm soát định kỳ nếu có yếu tố nguy cơ.
Hồng Nhung
Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/gia-tang-so-ca-ung-thu-phoi-o-phu-nu-khong-hut-thuoc-10386943.html
Tin khác
Hút thuốc lá trong bệnh viện: Vì sao khó xử phạt?
3 giờ trước
Cứu sống bệnh nhân viêm não – màng não nguy kịch từ Campuchia
một giờ trước
Cụ bà 80 tuổi suýt mất bàn chân vì vết xước nhỏ
2 giờ trước
Té ngã, co giật, nam sinh 16 tuổi được phát hiện mắc động kinh khởi phát cục bộ
4 giờ trước
5 biểu hiện cho thấy bạn có nguy cơ suy tim, tuyệt đối không nên bỏ qua
5 giờ trước
Chung tay thực hiện môi trường không khói thuốc lá tại nhà hàng, khách sạn
17 phút trước