Giấc mơ 400 tỉ USD và những con chip yểu mệnh

2 ngày trướcBài gốc

Các Big Tech đua nhau trên thị trường chip

Tuy nhiên, khi cơn say đầu tư bắt đầu lắng xuống, những câu hỏi nhức nhối về tính khôn ngoan của mức độ chi tiêu chưa từng có tiền lệ này bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều. Nằm ở trung tâm của những nghi ngờ đó không phải là khả năng kỳ diệu của AI, mà là một phép tính kế toán tưởng chừng khô khan nhưng lại mang tính sống còn - những ước tính lạc quan thái quá về tuổi thọ của các con chip đắt đỏ này trước khi chúng trở nên lỗi thời.

Giữa bối cảnh lo ngại dai dẳng về một bong bóng AI đang phình to và một phần lớn nền kinh tế Hoa Kỳ đang đặt cược vào sự bùng nổ này. Các nhà phân tích đang phát đi những cảnh báo nghiêm khắc rằng hồi chuông tỉnh thức có thể sẽ vô cùng tàn khốc và tốn kém. Michael Burry, nhà đầu tư huyền thoại nổi tiếng với việc dự đoán cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 qua bộ phim "The Big Short"; thậm chí đã không ngần ngại sử dụng từ "lừa đảo" để mô tả tình hình hiện tại trên mạng xã hội X vào đầu tháng 11, ám chỉ những rủi ro tiềm ẩn đang bị che giấu dưới lớp vỏ bọc hào nhoáng của công nghệ.

Ảo vọng về sự bền bỉ trước tốc độ đào thải tàn khốc của công nghệ

Trước khi ChatGPT tạo ra làn sóng AI càn quét toàn cầu, các gã khổng lồ về điện toán đám mây thường vận hành dựa trên một giả định an toàn rằng: Các con chip và máy chủ của họ sẽ có vòng đời hoạt động hiệu quả trong khoảng sáu năm. Con số này là thước đo tiêu chuẩn để tính toán chi phí khấu hao và lợi nhuận trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, Mihir Kshirsagar thuộc Trung tâm Chính sách Công nghệ Thông tin của Đại học Princeton cho rằng: Sự kết hợp giữa hao mòn vật lý và sự lỗi thời về công nghệ đang khiến giả định sáu năm trở nên không thể duy trì. Vấn đề cốt lõi nằm ở tốc độ phát triển chóng mặt của chính các nhà sản xuất chip, với Nvidia đang giữ vị thế thủ lĩnh không thể tranh cãi. Họ đang tung ra các bộ vi xử lý mới mạnh mẽ hơn với tốc độ nhanh hơn nhiều so với bất kỳ giai đoạn nào trong lịch sử phần cứng máy tính.

Chưa đầy một năm, sau khi ra mắt con chip chủ lực Blackwell, Nvidia đã khiến cả thị trường choáng váng khi thông báo rằng thế hệ tiếp theo mang tên Rubin sẽ xuất hiện vào năm 2026 với hiệu suất cao hơn gấp 7,5 lần. Tốc độ cải tiến này tạo ra một áp lực giảm giá trị khủng khiếp lên các thiết bị hiện hữu. Theo cảnh báo của Gil Luria từ công ty tư vấn tài chính D.A. Davidson, với tốc độ này, các con chip sẽ mất đi từ 85% đến 90% giá trị thị trường chỉ trong vòng ba đến bốn năm.

Chính Giám đốc điều hành của Nvidia, ông Jensen Huang, cũng đã thẳng thắn thừa nhận thực tế này vào tháng Ba khi giải thích rằng một khi Blackwell được phát hành, gần như không ai còn muốn sử dụng thế hệ chip trước đó nữa. Ông nói thêm rằng chỉ có rất ít trường hợp mà con chip Hopper cũ vẫn còn hữu dụng, nhưng số lượng đó là không đáng kể. Điều này tạo ra một nghịch lý: các công ty vừa bỏ ra hàng tỉ đô la để mua phần cứng "tốt nhất" hôm nay, thì ngày mai chúng đã trở thành đồ cổ.

Không chỉ đối mặt với sự lỗi thời về mặt công nghệ, các bộ vi xử lý AI còn đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng về độ bền vật lý. Khác với các máy chủ truyền thống, các chip AI phải vận hành ở cường độ cực cao, liên tục xử lý các thuật toán phức tạp khiến chúng tỏa ra nhiệt lượng khổng lồ. Gil Luria lưu ý rằng chúng chạy nóng đến mức đôi khi thiết bị đơn giản là bị cháy hỏng hoàn toàn.

Một nghiên cứu gần đây của Meta trên mô hình AI Llama của họ đã phát hiện ra tỉ lệ hỏng hóc hàng năm lên tới 9%, một con số đáng báo động đối với các thiết bị công nghiệp cao cấp. Đối với cả Kshirsagar và Michael Burry, khi kết hợp cả yếu tố lỗi thời công nghệ và hao mòn vật lý, tuổi thọ thực tế của những con chip AI này chỉ nên được tính là hai hoặc ba năm, thay vì con số bốn đến sáu năm mà ngành công nghiệp đang bám víu.

Mặc dù Nvidia đã phản bác lại trong một tuyên bố hiếm hoi vào tháng 11, bảo vệ ước tính bốn đến sáu năm dựa trên bằng chứng thực tế, nhưng nhiều chuyên gia tin rằng những giả định lạc quan này đồng nghĩa với việc sự bùng nổ của AI đang dựa trên nền tảng chi phí thấp giả tạo và hậu quả là điều không thể tránh khỏi.

Bẫy tài chính và hiệu ứng domino lên các doanh nghiệp chuyên biệt

Nếu các công ty buộc phải đối mặt với thực tế và rút ngắn thời gian khấu hao tài sản của mình, tác động tài chính sẽ ngay lập tức và tàn khốc. Jon Peddie từ Jon Peddie Research cảnh báo rằng việc điều chỉnh thời gian khấu hao sẽ tác động trực tiếp đến dòng dưới cùng của báo cáo tài chính, làm bốc hơi lợi nhuận một cách nhanh chóng.

Đây chính là nơi mà các công ty có thể gặp rắc rối với những thủ thuật "kế toán sáng tạo" nhằm che giấu mức độ sụt giảm lợi nhuận thực tế. Hậu quả của việc này có thể lan rộng khắp một nền kinh tế đang ngày càng phụ thuộc vào AI, tạo ra những rung chấn không thể lường trước. Tuy nhiên, mức độ rủi ro không được phân bổ đều cho tất cả mọi người chơi trên thị trường.

Các nhà phân tích như Luria không quá lo lắng cho những gã khổng lồ công nghệ như Amazon, Google hay Microsoft. Những tập đoàn này có dòng doanh thu đa dạng từ quảng cáo, thương mại điện tử đến phần mềm, cho phép họ có đủ "mỡ" để chịu đựng những cú sốc từ việc khấu hao phần cứng AI. Mối lo ngại thực sự tập trung vào các công ty chuyên biệt về AI như Oracle và CoreWeave.

Cả hai công ty này đều đang gánh trên vai những khoản nợ khổng lồ trong cuộc đua mua sắm thêm chip để cạnh tranh giành khách hàng đám mây. Việc xây dựng các trung tâm dữ liệu đòi hỏi huy động nguồn vốn cực lớn, và mô hình kinh doanh của họ phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng sinh lời từ việc cho thuê năng lực tính toán của các con chip này.

Nếu các thiết bị phải thay thế thường xuyên hơn so với dự tính ban đầu, biên lợi nhuận của các công ty này sẽ bị bào mòn nghiêm trọng. Khi họ trông có vẻ ít sinh lời hơn, việc huy động thêm vốn sẽ trở nên đắt đỏ và khó khăn hơn, tạo ra một vòng xoáy đi xuống nguy hiểm.

Tình hình càng trở nên bấp bênh hơn khi một số khoản vay của các công ty này sử dụng chính những con chip đó làm tài sản thế chấp. Nếu giá trị của tài sản thế chấp bốc hơi 90% chỉ sau ba năm như dự báo, các ngân hàng và chủ nợ sẽ rơi vào tình thế rủi ro cao, có thể dẫn đến việc siết nợ hoặc ngừng cấp vốn. Để xoa dịu cú sốc, một số công ty đang hy vọng vào thị trường thứ cấp, nơi họ có thể bán lại các con chip cũ hoặc sử dụng chúng cho các tác vụ ít đòi hỏi hơn so với AI tiên tiến.

Như Peddie nhận định, một con chip từ năm 2023 nếu vẫn còn hiệu quả kinh tế có thể được dùng cho các vấn đề hạng hai hoặc làm phương án dự phòng. Tuy nhiên, giải pháp này chỉ mang tính tình thế và khó có thể bù đắp được lỗ hổng tài chính khổng lồ nếu "bong bóng" định giá thực sự vỡ tung.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/giac-mo-400-ti-usd-va-nhung-con-chip-yeu-menh-242396.html