Việc điều khiển phương tiện trong trạng thái không tỉnh táo, buồn ngủ có thể tiềm ẩn những nguy cơ gây tai nạn, nguy hiểm không kém việc lái xe khi uống rượu bia, song không ít tài xế còn chủ quan, lơ là.
Mới đây, một vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng giữa xe đầu kéo và ô tô con tại Lạng Sơn khiến 4 người tử vong và 2 người bị thương, làm dư luận không khỏi bàng hoàng.
(Video vụ tai nạn xảy ra tại Lạng Sơn. Nguồn video: Cục CSGT)
Theo đó, khoảng 13h30 ngày 26/11, tại Km42+600 quốc lộ 1 (thuộc địa bàn tỉnh Lạng Sơn), chiếc ô tô con hiệu Toyota Avanza Premio mang BKS của tỉnh Phú Thọ đã lấn sang làn ngược chiều và đâm trực diện vào xe đầu kéo mang BKS của tỉnh Bắc Ninh. Vụ tai nạn đã khiến 4 người tử vong tại hiện trường (3 nam, 1 nữ), 2 người khác bị thương được đưa đi cấp cứu.
Cục CSGT đánh giá, người điều khiển ô tô con hoàn toàn có lỗi trong vụ tai nạn giao thông trên. Tài xế đã vi phạm quy tắc giao thông, đi sai phần đường dẫn tới va chạm với xe đầu kéo, tài xế ô tô con tự gây thiệt hại về sức khỏe, tài sản của mình và gây thiệt hại tài sản của người tham gia giao thông khác.
Dựa trên đoạn video từ camera hành trình của xe đầu kéo, nhiều tài xế giàu kinh nghiệm nhận định người lái chiếc xe con có dấu hiệu thiếu tỉnh táo, mất tập trung, khả năng cao do buồn ngủ, nên mới dẫn đến pha va chạm nói trên.
Thời điểm va chạm rơi vào khoảng 13h30, là khung giờ mà người cầm lái dễ buồn ngủ, rơi vào trạng thái lơ mơ, phản xạ chậm.
Thực tế ghi nhận không ít trường hợp tài xế bị cơn buồn ngủ ập đến, mí mắt nặng trĩu như muốn sập xuống mà không dễ gì cưỡng lại được. Sau quãng thời gian dài cầm lái, cơ thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, cần được nghỉ ngơi để “sạc pin”, nhưng bộ não vẫn ép các bộ phận duy trì hoạt động.
Khi đó, dù mắt còn mở, các giác quan gần như ngừng làm việc, cơ thể rơi vào trạng thái giống như ngủ chớp nhoáng. Giới tài xế gọi hiện tượng này là "giấc ngủ trắng”.
Những tài xế dày dạn kinh nghiệm đều thừa nhận rằng chỉ cần lơ mơ một giây và rơi vào “giấc ngủ trắng” cũng đủ để biến chiếc xe đang chạy thành mối hiểm họa, kéo theo nguy cơ tai nạn cực rất cao.
(Đoạn video khác cho thấy tài xế đang buồn ngủ khi điều khiển xe trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Nguồn video: Lâm Tâm Thanh)
Anh Đỗ Văn Hùng (47 tuổi, ở Đông Anh, Hà Nội) đã có kinh nghiệm hơn 20 năm lái xe tải đường dài chia sẻ, cơn buồn ngủ có thể đến bất cứ lúc nào, đặc biệt là vào sau giờ cơm trưa hoặc khoảng chiều tối, khi ánh sáng mặt trời dịu bớt và cơ thể bắt đầu thấm mệt sau một ngày dài lái xe.
Anh Hùng cho biết, dù đã thích nghi với việc lái xe cả ngày nhưng "giấc ngủ trắng” vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều tài xế chuyên nghiệp. Cá nhân anh từng vài lần lái xe trong trạng thái bị thiếp đi khoảng 1-2 giây.
“Một lần chở hàng đi Tây Bắc, do quá mệt nên mắt tôi cứ díu lại. Khi nghe tiếng “uỳnh” mới chồm lên nắm chặt vô-lăng thì bánh xe bên phụ của tôi đã chạm vào ta-luy đường rồi. Rất may không đâm vào ai và chiếc xe cũng chỉ hỏng nhẹ”, lái xe Đỗ Văn Hùng kể lại kỷ niệm nhớ đời.
Cơn buồn ngủ có thể đến bất cứ lúc nào, đặc biệt là vào sau giờ cơm trưa hoặc khoảng chiều tối. Ảnh minh họa
Theo các tài xế giàu kinh nghiệm, có nhiều nguyên nhân khiến người lái rơi vào trạng thái buồn ngủ, trong đó phổ biến nhất là thiếu ngủ trước chuyến đi; sử dụng rượu bia hoặc thuốc đau đầu cảm cúm làm giảm tỉnh táo; thậm chí việc chỉnh gió chế độ lấy gió trong xe không phù hợp cũng khiến không gian kín, thiếu oxy, dẫn đến cơ thể nhanh chóng mệt mỏi và uể oải.
Để hạn chế và khắc phục tối đa việc bị buồn ngủ khi lái xe, các chuyên gia đưa ra một số lời khuyên như sau:
- Cố gắng ngủ đủ giấc: Đây là “liều thuốc” hiệu quả nhất để tránh ngủ gật. Với những người lái xe không chuyên, việc đảm bảo ngủ đủ 6-7 tiếng trước mỗi hành trình dài là cực kỳ quan trọng để duy trì sự tỉnh táo và minh mẫn.
- Tránh rượu bia và thuốc gây buồn ngủ: Các chất kích thích và thuốc cảm có thể ức chế thần kinh, khiến người lái dễ rơi vào trạng thái lơ mơ. Đặc biệt, uống rượu bia trước khi lái xe là hành vi bị cấm và có thể bị xử phạt rất nặng nếu bị CSGT phát hiện.
- Chia nhỏ hành trình, nghỉ xen kẽ: Không nên lái liên tục quá 3 giờ. Hãy dành thời gian dừng xe giữa mỗi chặng để nạp năng lượng, uống nước, rửa mặt, đi vệ sinh… giúp cơ thể hồi phục và duy trì sự tập trung.
- Tránh mở nhạc quá êm: Âm nhạc là bạn đồng hành quen thuộc, nhưng những bản nhạc quá du dương, đều đều lại dễ “ru ngủ” người lái. Hãy chọn các giai điệu sôi động, tiết tấu rõ ràng để giữ tinh thần tỉnh táo.
- Giữ khoang lái thông thoáng: Không gian kín lâu dễ gây thiếu oxy, tạo cảm giác mệt mỏi. Nếu điều kiện cho phép, tài xế có thể mở nhẹ cửa sổ hoặc để chế độ lấy gió ngoài, giúp không khí lưu thông, đầu óc tỉnh táo hơn.
- Buồn ngủ quá mức, hãy dừng xe ngay để nghỉ ngơi: Khi cơn buồn ngủ ập đến nhanh và dồn dập, tuyệt đối không cố gắng lái tiếp. Hãy tấp vào vị trí an toàn, chợp mắt khoảng 15 phút và rửa mặt bằng nước lạnh để cơ thể hồi phục.
Ngoài ra, nhiều tài xế kỳ cựu thường sử dụng trà đặc, cà phê, nước tăng lực hoặc nhai kẹo cao su… để giữ tỉnh táo và hạn chế rơi vào "giấc ngủ trắng”.
Tuy nhiên, theo khuyến cáo của chuyên gia, việc lạm dụng các loại đồ uống này trong hành trình dài có thể khiến cơ thể mệt mỏi quá độ. Vì vậy, nghỉ ngơi khoa học và đúng cách vẫn là giải pháp căn bản và an toàn nhất để đảm bảo sức khỏe khi cầm lái.
Bạn có góc nhìn nào về câu chuyện trên? Hãy gửi ý kiến dưới phần bình luận của bài viết. Mọi câu hỏi tư vấn về sử dụng, mua bán xe xin gửi tới Báo VietNamNet theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!