Việc mời chuyên gia, nghệ sĩ, huấn luyện viên tham gia giảng dạy trong trường phổ thông là điểm mới của năm học 2025-2026. Ảnh: MOET
Thực tế triển khai tại nhiều địa phương vẫn còn lúng túng: Nhà trường thiếu kinh phí, phụ huynh chưa thật sự đồng thuận, còn học sinh thì chưa hiểu rõ mình sẽ được học gì, từ ai.
Không gây quá tải cho học sinh
Năm học 2025-2026 là năm học đầu tiên các trường phổ thông trên cả nước thực hiện việc dạy học 2 buổi/ngày theo hướng dẫn thống nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Một trong những nội dung mới trong nội dung học 2 buổi/ngày năm nay là định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc các địa phương, nhà trường có thể mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông.
Ghi nhận từ thực tế các trường trên địa bàn thành phố Hà Nội cho thấy, cho đến thời điểm này, việc mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông vẫn còn lúng túng. Phía gia đình học sinh cũng chưa thực sự hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc này nên chưa thực sự đồng thuận.
Ông Trần Minh Tuấn, phụ huynh học sinh một trường trung học phổ thông tại phường Thanh Xuân chia sẻ: “Nghe nói các nhà trường sẽ mời nghệ sĩ, chuyên gia về dạy kỹ năng, nghệ thuật, tôi thấy khá thú vị và mong chờ. Tuy nhiên, tôi cũng băn khoăn không rõ nội dung dạy ra sao, có phải đóng thêm tiền không? Ai sẽ giám sát việc thu - chi? Học sinh có bị quá tải không?”
Trong khi đó, em Trần Minh Anh, học sinh lớp 9 ở xã Quang Minh bày tỏ: “Em nghe nói có thể được học vẽ từ họa sĩ nổi tiếng, học võ từ vận động viên. Nếu đúng như vậy thì rất thích, nhưng chưa biết bao giờ mới có lớp đó.”
Bên cạnh đó, các nhà trường cũng vướng vấn đề kinh phí để tổ chức. Trong khi đó, việc vận động xã hội hóa cũng còn hạn chế, không phải nơi nào cũng có thể làm được ngay.
Nhằm gỡ vướng cho nhà trường, đồng thời bảo đảm việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, trong đó có việc mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông được hiệu quả, không gây quá tải, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã kịp thời giải đáp những băn khoăn.
Theo đó, đối với các môn học, hoạt động giáo dục quy định tại Chương trình giáo dục phổ thông được tổ chức dạy học vào buổi 1, nhà trường có thể mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia dạy học theo các tiết học hoặc chuyên đề.
Đối với các hoạt động tăng cường, trải nghiệm, câu lạc bộ nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống, giao lưu văn hóa… được tổ chức vào buổi 2, nhà trường có thể mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục theo kế hoạch giáo dục của nhà trường đã được phê duyệt.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, để huy động được nhiều lực lượng xã hội tham gia, đặc biệt là việc mời các chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông, cần những hướng dẫn cụ thể để thống nhất về mục đích, yêu cầu, điều kiện… Việc hướng dẫn cũng nhằm thống nhất quy trình thực hiện để bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả, không gây quá tải cho học sinh.
4 nhóm được ưu tiên mời
Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nhà trường cần mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên có phẩm chất tốt, thành tích, uy tín; có khả năng truyền đạt, kinh nghiệm và kỹ năng sư phạm phù hợp với lứa tuổi học sinh. Trong đó, nhà trường ưu tiên mời:
Thứ nhất, chuyên gia, nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao, bằng cấp, chứng chỉ phù hợp với ngành, nhóm ngành; có kinh nghiệm thực tiễn và uy tín nghề nghiệp trong lĩnh vực liên quan; có thành tích, công trình nghiên cứu được công nhận.
Thứ hai, nghệ nhân, nghệ sĩ đã đạt các danh hiệu do Nhà nước phong tặng hoặc đạt các giải thưởng cấp Bộ hoặc cấp tỉnh trở lên hoặc các Hiệp hội nghề nghiệp; có những đóng góp được giới chuyên môn và công chúng ghi nhận.
Thứ ba, huấn luyện viên có văn bằng, chứng chỉ huấn luyện viên do cơ quan có thẩm quyền cấp hoặc có thành tích huấn luyện vận động viên đạt giải thưởng trong các giải đấu thể thao thành tích cao; có kinh nghiệm thực tế trong công tác huấn luyện, đào tạo.
Thứ tư, vận động viên đạt đẳng cấp vận động viên cấp 1 trở lên hoặc đoạt huy chương, giải thưởng trong các giải đấu thể thao thành tích cao.
Việc thu - chi được thực hiện ra sao?
Về tài chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước theo dự toán được phê duyệt; đồng thời huy động, sử dụng các nguồn xã hội hóa hợp pháp. Việc chi trả phải công khai, minh bạch và thực hiện theo hợp đồng lao động đảm bảo quy định của pháp luật, trong đó quy định rõ quyền, nghĩa vụ của các bên, thời gian thực hiện và thù lao (nếu có).
Sở giáo dục và đào tạo tham mưu UBND cấp tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ với sở giáo dục và đào tạo trong việc triển khai thực hiện chủ trương mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên.
Các sở giáo dục và đào tạo cũng có trách nhiệm xây dựng và ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí, chính sách đãi ngộ cho chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên được mời.
Sở giáo dục và đào tạo phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng, trình HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết quy định về cơ chế, chính sách, kinh phí triển khai chủ trương mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong các cơ sở giáo dục phổ thông, bảo đảm nguồn lực thực hiện thường xuyên, ổn định và lâu dài.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng khuyến khích các địa phương tạo điều kiện cho việc xã hội hóa, huy động các nguồn lực hợp pháp từ cộng đồng, doanh nghiệp, tổ chức xã hội cùng tham gia theo quy định của pháp luật.
Các nhà trường có trách nhiệm khảo sát nhu cầu thực tế của học sinh, cha mẹ học sinh và xây dựng kế hoạch nhà trường, kế hoạch dạy học cụ thể phù hợp với điều kiện thực tiễn để ký kết hợp đồng.
Các trường còn có trách nhiệm thông báo công khai đến cha mẹ học sinh các khoản thu - chi liên quan đến việc mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên.
Thống Nhất