Giải bài toán BV tuyến TW quá tải: Trạm y tế xã phải như một phòng khám đa khoa cơ bản

2 giờ trướcBài gốc

Trạm y tế xã cần được đầu tư cả về cơ sở vật chất lẫn nhân lực để CSSKBĐ cho bà con

Việc quá tải bệnh viện (BV) một lần nữa được các ĐBQH đưa lên bàn nghị sự tại kỳ họp Quốc hội lần này, để tìm nguyên nhân và giải pháp khắc phục.

ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu dường như đã “bắt mạch” đúng khi cho rằng nguyên nhân quá tải do người dân chưa tin tưởng vào BV tuyến dưới. Để giải quyết vấn đề này, ông Hiếu cho rằng cần nâng cao năng lực của y tế cơ sở (YTCS). Khi không còn cấp huyện, thì việc định hướng phát triển YTCS là rất quan trọng. Cần biến các trạm y tế (TYT) thành phòng khám của các BV tuyến huyện, tuyến tỉnh.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng cho hay Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp tham mưu góp phần giảm quá tải BV tuyến trên và nâng cao chất lượng của tuyến dưới.

“Vấn đề phát triển hệ thống YTCS , chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) là nội dung đặc biệt, phù hợp với hệ thống chính quyền 2 cấp” - Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, để nâng cao chất lượng của YTCS, Bộ Y tế đang tham mưu hoàn thiện hệ thống cơ sở và chính sách pháp luật liên quan đến công tác phát triển YTCS từ chức năng, nhiệm vụ, các dịch vụ được cung cấp, cơ chế tài chính...

Trạm y tế xã sẽ không chỉ là nơi tiêm chủng

Trao đổi với VietTimes, bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế, cho biết: Trong chiến lược phát triển YTCS, TYT xã sẽ không còn là nơi thực hiện một số nhiệm vụ đơn lẻ như tiêm chủng hay phát thuốc BHYT, mà ngược lại, phải là nơi cung cấp toàn diện các dịch vụ CSSKBĐ cho người dân, từ tiêm chủng, đến khám, chữa bệnh cơ bản, sàng lọc nguy cơ bệnh tật …

Theo bà Trang, TYT xã tương lai sẽ giống như phòng khám đa khoa - cơ sở y tế cấp ban đầu đủ năng lực khám, chữa bệnh đa khoa ngoại trú, CSSK người già, trẻ em, bệnh nhân mãn tính, tư vấn sức khỏe tâm thần … Mô hình lý tưởng là sự kết hợp giữa phòng khám đa khoa tổng quát và y học gia đình, ứng dụng telehealth để hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa, hội chẩn cấp cứu với tuyến trên khi cần thiết.

Bà Trần Thị Trang trao đổi với VietTimes về mô hình TYT xã khi không còn cấp huyện

Điều này đòi hỏi phải tính toán lại chức năng, nhiệm vụ, TYT xã không thể làm thay phần việc của tuyến trên như phẫu thuật, nhưng vẫn đủ khả năng xử lý các thủ thuật đơn giản hay khám bệnh thông thường. Không phải cứ có dịch là tập trung lên tuyến tỉnh, trung ương mà chỉ cần có bác sĩ nội, truyền nhiễm tại xã là đã đủ can thiệp các tình huống như dịch sởi hay cúm mùa.

Từ đó, có thể thấy rõ việc phân định cấp chuyên môn kỹ thuật phải dựa trên mức độ bệnh, yêu cầu kỹ thuật, khả năng thực hiện, để sử dụng hợp lý và tiết kiệm các nguồn lực – từ con người, vật tư, trang thiết bị đến tài chính y tế.

Điểm nghẽn lớn nhất của y tế cơ sở

Vụ trưởng Vụ BHYT chia sẻ: Một thực tế khiến việc nâng cấp TYT xã khó đạt hiệu quả như mong muốn là thiếu nhân lực chuyên môn. Trang thiết bị, thuốc men có thể mua sắm, nhưng bác sĩ – đặc biệt là bác sĩ đa khoa, nội khoa, lão khoa, truyền nhiễm, tâm thần… – thì không thể đào tạo gấp. Việc có một bác sĩ giỏi về xã công tác vẫn là điều “xa xỉ” ở nhiều địa phương, nhất là vùng sâu vùng xa.

“Vì vậy, giải bài toán nhân lực trở thành yếu tố then chốt, trong đó cơ chế tài chính phù hợp là động lực.

Trước hết, cần có chính sách thu hút và giữ chân bác sĩ về TYT xã. Không thể nói mãi về “sứ mệnh” hay “tinh thần phục vụ” mà không đi kèm thu nhập, chế độ đãi ngộ, cơ hội phát triển nghề nghiệp.

Lời giải nằm ở chính sách lương, thưởng, đào tạo liên tục, quy hoạch sử dụng hợp lý, đúng với tinh thần “nghề y là nghề đặc biệt” theo Nghị quyết 46”, bà Trang nhấn mạnh.

Bộ Y tế sẽ xây dựng chiến lược đào tạo bác sĩ hướng về xã. Ở một số địa phương, bác sĩ đa khoa được tập huấn thêm về tâm thần học để có thể quản lý bệnh nhân tâm thần ổn định, phát thuốc, tư vấn, giúp người bệnh không phải lên tuyến trên mỗi tháng.

Đây là cách làm hiệu quả, tiết kiệm và nhân văn. Nếu được tổ chức bài bản, bác sĩ xã có thể thực hiện tốt vai trò bác sĩ gia đình trong chăm sóc toàn diện, liên tục cho từng người dân.

Các TYT xã phải đủ nhân lực và thiết bị để xử lý các thủ thuật đơn giản

Đầu tư đúng – phân cấp đúng – kỳ vọng đúng

Bà Trang chia sẻ: Để TYT xã thực sự “lột xác”, cần đi kèm những thay đổi về tư duy và cách đầu tư. Không thể tiếp tục suy nghĩ theo kiểu “TYT chỉ làm được vậy thôi, đừng giao thêm”, mà phải đặt câu hỏi ngược lại: “Với một cơ chế hợp lý, chính sách đầu tư phù hợp, TYT sẽ đạt được chuẩn năng lực gì?”.

Câu trả lời là: Nếu được tổ chức độc lập, có con dấu, tài khoản riêng, được ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT, được giao nhiệm vụ CSSKBĐ, khám, chữa bệnh đa khoa, quản lý sức khỏe người dân, thì TYT xã sẽ có nguồn thu để phát triển. Lúc đó, nhà nước không phải lo toàn bộ chi phí nữa, chỉ làm vai trò định hướng, hỗ trợ ban đầu.

Cũng theo bà Trang, cần rà soát, đánh giá cơ chế tự chủ tài chính với TYT xã để có giải pháp thích hợp, vì đầu tư cho YTCS không phải để tạo nguồn thu dịch vụ, mà để bảo đảm chức năng của Nhà nước trong cung cấp dịch vụ y tế thiết yếu, chăm lo sức khỏe người dân.

Các cơ sở y tế xã cần được ngân sách bảo đảm kinh phí thường xuyên, được giao chức năng, nhiệm vụ, cơ chế tài chính để chủ động – không phải phụ thuộc xin – chờ – cấp, được giữ lại nguồn thu để phát triển chuyên môn, phúc lợi. Đó là động lực quan trọng, tiên quyết để họ chủ động nâng cao năng lực và thu hút người bệnh đến sử dụng dịch vụ.

"Tư duy về y tế xã cũng cần thay đổi căn bản. Đừng nhìn TYT như một nơi chỉ đủ để làm một số việc theo chương trình, chỉ tiêu, mà hãy xem đó như một “hạt nhân” CSSKBĐ của quốc gia, là “cửa ngõ” của hệ thống y tế. Từ đó, đầu tư và tổ chức nhân lực, tài chính, chuyên môn đúng vai trò, đúng cấp độ. Khi đó, người dân sẽ tin tưởng đến TYT xã, còn ngành y tế thì bớt đi gánh nặng quá tải tuyến trên và giải được bài toán trầm kha về YTCS", bà Trang nhấn mạnh.

Thanh Hằng

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/giai-bai-toan-bv-tuyen-tw-qua-tai-tram-y-te-xa-phai-nhu-mot-phong-kham-da-khoa-co-ban-post186739.html