Chân dung tự họa của Vincent Van Gogh. Ảnh: artcyclopedia
Nguyên nhân trực tiếp được cho là bắt nguồn từ những căng thẳng dồn nén trong mối quan hệ với người bạn đồng hành, họa sĩ Paul Gauguin. Van Gogh đã mời Gauguin đến sống và làm việc cùng tại Xưởng vẽ Phương Nam ở Arles, miền nam nước Pháp, với hy vọng xây dựng một cộng đồng nghệ sĩ.
Tuy nhiên, giấc mơ đẹp đã nhanh chóng tan vỡ. Sự khác biệt lớn về quan điểm nghệ thuật và tính cách khiến hai thiên tài liên tục xung đột. Những cuộc tranh cãi về đường nét và màu sắc, về cách sống và sáng tạo, đã đẩy bầu không khí đến chỗ căng thẳng tột độ. Đỉnh điểm là khi Gauguin tuyên bố sẽ rời bỏ Arles. Tin này như một gáo nước lạnh dội vào Van Gogh, khiến ông rơi vào trạng thái hoảng loạn và tuyệt vọng.
Song song với đó, một cú sốc tinh thần khác ập đến. Van Gogh nhận được thư báo tin em trai Theo – người em, người bạn, và cũng là nguồn hỗ trợ tài chính, tinh thần duy nhất của ông – sắp kết hôn. Đối với Van Gogh, điều này đồng nghĩa với việc ông sẽ "mất đi" người thân thiết nhất, người luôn lắng nghe và chia sẻ với những đam mê nghệ thuật điên rồ của mình. Cảm giác bị bỏ rơi, cô độc và lo sợ cho tương lai đã nhấn chìm ông, khiến ông không còn điểm tựa nào bám víu.
Tuy nhiên, những yếu tố trên chỉ là giọt nước tràn ly, đổ vào một chiếc ly vốn đã đầy ắp những vấn đề sức khỏe tinh thần nghiêm trọng. Trong nhiều năm, Van Gogh đã phải vật lộn với những căn bệnh được các học giả ngày nay cho là có thể bao gồm trầm cảm nặng, rối loạn lưỡng cực, hoặc động kinh. Tâm trí ông là một cuộc chiến không ngừng nghỉ giữa sự sáng tạo mãnh liệt và những cơn suy sụp, hoang tưởng.
Sự cô lập xã hội, cuộc sống nghèo khó và áp lực sáng tạo dồn nén đã làm trầm trọng thêm tình trạng này. Vào đêm định mệnh ấy, sau một cuộc cãi vã dữ dội với Gauguin, tất cả đã vỡ òa. Trong cơn suy nhược thần kinh cấp tính và mất kiểm soát, Van Gogh đã thực hiện hành động quẫn trí: tự cắt tai trái.
Sau đó, ông gói phần tai bị cắt đứt lại và mang đến một nhà thổ gần đó để tặng cho một cô gái. Cảnh sát đã tìm thấy ông tại nhà riêng trong tình trạng hôn mê vì mất máu và hoảng loạn, rồi nhanh chóng đưa ông đến bệnh viện.
Bác sĩ điều trị cho ông là Felix Rey đã vẽ một bức phác họa chi tiết vết thương, xác nhận rằng Van Gogh đã cắt gần hết toàn bộ phần dái tai, chứ không chỉ một mẩu nhỏ như nhiều người vẫn tưởng tượng.
Chính bức chân dung tự họa nổi tiếng với chiếc tai băng kín và tờ đơn thuốc của bác sĩ Rey là những bằng chứng lịch sử quan trọng, giúp các nhà nghiên cứu giải mã và hiểu đúng mức độ nghiêm trọng của sự việc.
Tóm lại, bí ẩn về chiếc tai của Van Gogh không còn là một giai thoại ly kỳ. Nó là một minh chứng đau thương về sự đổ vỡ của các mối quan hệ, nỗi ám ảnh bị bỏ rơi và nhất là cuộc chiến khốc liệt chống lại bệnh tâm thần mà thiên tài cô đơn này phải gánh chịu.
Hành động tự cắt tai là tiếng kêu cứu tuyệt vọng từ một tâm hồn tài hoa nhưng đã kiệt quệ, bị dồn đến bước đường cùng bởi sự kết hợp của áp lực nghệ thuật, mâu thuẫn cá nhân sâu sắc và một căn bệnh tinh thần không được thấu hiểu trong thời đại của ông.
Vincent Willem Van Gogh (30.3.1853 – 29.7.1890) là một họa sĩ hậu ấn tượng người Hà Lan, được đánh giá là một trong những nhân vật nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nghệ thuật phương Tây.
Trong một thập kỷ, ông đã sáng tạo ra khoảng 2.100 tác phẩm nghệ thuật, bao gồm khoảng 860 bức tranh sơn dầu, hầu hết đều được vẽ trong khoảng thời gian hai năm cuối đời. Chúng bao gồm tranh phong cảnh, tĩnh vật, chân dung, đặc trưng bởi tông màu đậm và nét vẽ ấn tượng, bốc đồng và biểu cảm đã góp phần tạo nên nền tảng của nghệ thuật hiện đại.
Thời điểm đó, tác phẩm của Van Gogh không thành công về mặt thương mại, và việc ông tự sát ở tuổi 37 diễn ra sau nhiều năm vật lộn với trầm cảm
THÙY LINH