Giải mã bí quyết sống thọ 117 tuổi của người phụ nữ cao tuổi nhất thế giới

3 giờ trướcBài gốc

Tháng 1/2023, ở tuổi 117, cụ bà María Branyas được Tổ chức Kỷ lục Guinness Thế giới công nhận là người sống thọ nhất hành tinh. Cụ qua đời ngày 19/8/2024, nhưng trước đó đã tham gia một nghiên cứu đặc biệt của Viện nghiên cứu bệnh bạch cầu Josep Carreras ở Barcelona (Tây Ban Nha), nhằm tìm hiểu những yếu tố giúp con người đạt đến tuổi thọ siêu hiếm gặp.

Cụ María Branyas chụp cùng Tiến sĩ Manel Esteller, người đứng đầu nhóm nghiên cứu tại Viện nghiên cứu bệnh bạch cầu Josep Carreras. Ảnh: Fox News

Trong chia sẻ với Tổ chức Kỷ lục Guinness Thế giới lúc sinh thời, cụ María Branyas cho rằng tuổi thọ phi thường của mình đến từ một lối sống đơn giản: “Sống có trật tự, bình yên, gắn kết với gia đình và bạn bè, gần gũi thiên nhiên, ổn định cảm xúc, không lo âu, không hối tiếc, nhiều sự tích cực và tránh xa những người độc hại”.

Sinh ra tại San Francisco (Mỹ), cụ cùng gia đình chuyển đến Tây Ban Nha sống từ khi còn nhỏ. Trong những năm cuối đời, cụ Branyas sống tại thị trấn nhỏ Olot, vùng Catalonia. Cụ vẫn duy trì sở thích đọc sách, chơi với thú nuôi và quây quần bên gia đình, trong đó có hai người con gái đều đã ở hơn tuổi 90. Các nhà khoa học đã nhiều lần gặp gỡ cụ và gia đình, đồng thời thu thập mẫu máu, nước bọt, nước tiểu… của cụ để nghiên cứu hệ gen, quá trình trao đổi chất cũng như hệ vi sinh đường ruột.

Ở tuổi 117, cụ María Branyas đã được Sách Kỷ lục Guinness Thế giới xác nhận là người sống lâu nhất thế giới. Ảnh: Fox News

Những kết quả nghiên cứu mới nhất vừa được Viện Josep Carreras công bố cho thấy, tuổi thọ phi thường của cụ không chỉ đến từ “phúc phần” hay “may mắn”, mà còn gắn liền với đặc điểm di truyền hiếm có, hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, cùng thói quen sống tích cực, điều độ và thanh đạm. Những yếu tố được các nhà khoa học xác định trong trường hợp của cụ Branyas có thể trở thành gợi ý quan trọng cho việc hiểu rõ hơn cơ chế “lão hóa khỏe mạnh” – một hướng nghiên cứu đang được giới y học toàn cầu đặc biệt quan tâm.

“Bản đồ sinh học” của người sống 117 tuổi

Dưới sự dẫn dắt của Tiến sĩ Manel Esteller, Trưởng nhóm Nghiên cứu Ung thư Biểu sinh, các nhà khoa học đã phân tích nhiều lớp dữ liệu sinh học từ mẫu gene của cụ Branyas, bao gồm bộ gen (ADN), biểu sinh (ADN methyl hóa), phiên mã (ARN), protein và chuyển hóa.

Kết quả cho thấy, dù vẫn có dấu hiệu lão hóa, cụ Branyas sở hữu bộ gene giàu đặc tính bảo vệ thần kinh và tim mạch, mức viêm thấp và không mang các biến thể gene làm tăng nguy cơ ung thư, Alzheimer hay bệnh chuyển hóa. Đặc biệt, cụ Branyas có những biến thể trong các gen từng được chứng minh ở động vật như chó, giun, ruồi là có liên quan tới tuổi thọ cực cao.

Trong suốt hơn một thế kỷ, cụ Branyas đã chứng kiến ba cuộc chiến, hai đại dịch và sự thay đổi của cả thế giới, nhưng vẫn giữ tinh thần minh mẫn, sức khỏe ổn định đáng kinh ngạc. Ảnh: Fox News

Một phát hiện nổi bật khác đến từ hệ vi sinh đường ruột: cụ Branyas có lượng lớn vi khuẩn Bifidobacterium, thường thấy ở người trẻ. Loại vi khuẩn này hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và kiểm soát viêm. Các nhà khoa học cho rằng thói quen ăn 3 hộp sữa chua hàng ngày của cụ chính là “bí quyết” nuôi dưỡng hệ vi sinh có lợi này.

“Đôi khi các tế bào miễn dịch trở nên “không trung thành”, quay sang tấn công chính cơ thể và gây viêm. Nhưng ở cụ, hiện tượng đó hoàn toàn không xảy ra”, ông Esteller phân tích.

Ngoài ra, hồ sơ mỡ máu của cụ rất lý tưởng: cholesterol thấp, lượng LDL (“mỡ xấu”) thấp và HDL (“mỡ tốt”) cao, nhờ chế độ ăn thanh đạm cùng khả năng chuyển hóa nhanh các chất có hại.

Ở tuổi 117, cụ Branyas không có vấn đề sức khỏe nào khác ngoài việc khó nghe và gặp một số vấn đề về khả năng vận động. Trí óc của cụ "hoàn toàn minh mẫn". Ảnh: Fox News

Cụ Branyas ăn theo chế độ Địa Trung Hải, chưa từng hút thuốc hay uống rượu, thường xuyên vận động, và theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, tuổi sinh học của cụ trẻ hơn tuổi thực khoảng 23 năm.

Ở tuổi 113, cụ Branyas thậm chí còn là người cao tuổi nhất tại Tây Ban Nha nhiễm COVID-19 và phục hồi thành công.

Sáu yếu tố cốt lõi của “lão hóa khoẻ mạnh”

Công trình nghiên cứu được công bố trên Cell Reports Medicine đã xác định sáu yếu tố then chốt giúp cụ Branyas đạt đến tuổi thọ phi thường:

• Bộ gene bảo vệ và bền vững, chống lại các bệnh lý nghiêm trọng.

• Khả năng chuyển hóa nhanh chất béo và đường có hại.

• Mức viêm thấp, duy trì sự ổn định nội môi.

• Hệ miễn dịch hiệu quả, tránh rối loạn tự miễn.

• Hệ vi sinh đường ruột trẻ, giàu vi khuẩn kháng viêm.

• Tuổi sinh học trẻ hơn 23 năm so với tuổi thực.

Tiến sĩ Esteller nhấn mạnh: “Điều quan trọng nhất là chúng tôi đã nhận diện được các dấu ấn sinh học của quá trình lão hóa lành mạnh, mở ra cơ hội kéo dài tuổi thọ đáng kể”.

Trường hợp của cụ Branyas không chỉ là một kỷ lục nhân loại, mà còn là lời khẳng định rằng lão hóa không đồng nghĩa với bệnh tật.

Theo các nhà nghiên cứu, những yếu tố giúp cụ Branyas trường thọ không chỉ đến từ gene, mà còn gắn chặt với chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và môi trường sống. Chế độ ăn lành mạnh có thể giúp phòng tránh béo phì, cải thiện hệ vi sinh đường ruột và kéo dài tuổi thọ.

Nghiên cứu cũng mở ra tiềm năng cho y học hiện đại trong việc phát triển những loại thuốc “thông minh” nhằm hỗ trợ con người sống khỏe mạnh hơn, lâu dài hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng thận trọng lưu ý rằng lão hóa là một quá trình cá nhân hóa, phụ thuộc nhiều yếu tố, vì vậy cần thêm những nghiên cứu quy mô lớn để đưa ra kết luận phổ quát.

Trường hợp của cụ Branyas không chỉ là một kỷ lục nhân loại, mà còn là lời nhắc nhở rằng lão hóa không đồng nghĩa với bệnh tật. Một lối sống đơn giản, tinh thần tích cực, sự gắn bó cộng đồng cùng nền tảng di truyền thuận lợi có thể giúp con người bước qua tuổi trăm một cách khỏe mạnh và trọn vẹn.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/giai-ma-bi-quyet-song-tho-117-tuoi-cua-nguoi-phu-nu-cao-tuoi-nhat-the-gioi-10389269.html