Ung thư là một trong những bệnh lý ám ảnh nhân loại, đứng thứ hai về tỷ lệ tử vong sau bệnh tim mạch. Dù y học hiện đại đã nghiên cứu nhiều loại thuốc và liệu pháp, hiệu quả điều trị vẫn chưa ổn định.
Tuy nhiên, theo bác sĩ Bệnh viện TWQĐ 108, ung thư không phải “án tử”. Với những trường hợp phát hiện sớm, tới 80% bệnh nhân có thể chữa khỏi. Yếu tố thời gian đóng vai trò quyết định trong cuộc chiến này.
Nguyên nhân cốt lõi dẫn tới ung thư là đột biến gen. Gen là một phần của DNA, quyết định hoạt động sống còn của tế bào. Trung bình mỗi người có khoảng 22.000 gen. Ở cơ thể khỏe mạnh, tế bào phát triển, phân chia và thay thế tế bào chết theo quy trình tự nhiên. Nhưng khi gen bị đột biến, các tế bào phân chia bất thường, vượt ngoài kiểm soát, từ đó hình thành khối u (bướu).
Đột biến gen là nguồn gốc gây nên các bệnh ung thư. Ảnh minh họa
Khối u có thể lành tính (không phải ung thư, không có khả năng xâm lấn mô xung quanh) hoặc ác tính (liên tục phát triển, xâm lấn mô, xương và cơ quan khỏe mạnh). Khi lan theo hệ bạch huyết đến các cơ quan khác, bệnh bước vào giai đoạn di căn. Tùy gen bị đột biến sẽ gây ra từng loại ung thư khác nhau, chẳng hạn: ung thư vú, ung thư gan, ung thư cổ tử cung, ung thư vòm họng…
Xét nghiệm gen - công cụ phát hiện nguy cơ ung thư
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh ung thư có tính chất di truyền. Đột biến gen có thể truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tồn tại trong cơ thể dưới dạng “ngủ yên” và trở thành bệnh khi gặp điều kiện thuận lợi.
Các nhà khoa học thuộc Hiệp hội Ung thư Canada đã phát hiện nhiều đột biến gen di truyền liên quan đến ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư tuyến thượng thận, ung thư xương, ung thư đại trực tràng, ung thư não và tủy sống.
Một số dấu hiệu gợi ý ung thư có tính chất gia đình gồm: nhiều thành viên trong gia đình mắc ung thư; độ tuổi mắc trẻ hơn bình thường; một người mắc đồng thời nhiều loại ung thư; ung thư xuất hiện ở cả hai bên cơ quan như hai mắt, hai vú, hai thận; hoặc nhiều thế hệ (ông, cha, con) đều mắc bệnh.
Xét nghiệm tìm đột biến gen là phương pháp giúp phân tích các nhóm gen làm tăng nguy cơ ung thư trong cơ thể. Qua đó có thể phát hiện một hoặc nhiều gen đột biến đang tồn tại, đồng thời đánh giá ung thư có di truyền hay không.
Hiện nay, giải mã gen là kỹ thuật duy nhất đưa ra kết luận chính xác tuyệt đối. Bất kỳ ai, dù khỏe mạnh hay đang mang bệnh lý khác, đều có nguy cơ mắc ung thư bởi tác nhân gây bệnh rất đa dạng.
Chính vì vậy, bác sĩ Bệnh viện TWQĐ 108 khuyến cáo, việc làm xét nghiệm gen sớm mang lại nhiều lợi ích, giúp phát hiện gen đột biến tiềm ẩn nguy cơ ung thư để có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa sự tiến triển thành bệnh. Đặc biệt, phát hiện ở giai đoạn sớm sẽ nâng cao đáng kể tỷ lệ sống.
Bá Hiển