Giải mã hiện tượng 4 con cá voi dạt bờ trước trận động đất lớn nhất 14 năm

19 giờ trướcBài gốc

4 con cá voi khổng lồ nằm sát nhau trên bãi biển ở Chiba, Nhật Bản.

Bị tác động bởi âm thanh dưới nước?

Sự việc xảy ra tại thành phố Tateyama, tỉnh Chiba, Nhật Bản, khi một nhóm cá voi bị phát hiện nằm cách nhau chỉ vài mét trên bãi biển, trước thời điểm sóng thần tràn vào. Nhật Bản đã ghi nhận các đợt sóng cao khoảng 1,5 mét sau trận động đất mạnh nhất trong vòng 14 năm qua.

Câu hỏi được đặt ra là: vì sao đàn cá voi lại mắc cạn ở đó?

Theo Giáo sư Peter Evans, Giám đốc Tổ chức Sea Watch Foundation, nguyên nhân có thể đến từ việc gia tăng tiếng ồn dưới nước khiến cá voi bị mất phương hướng. Ông nói:

“Cá voi, đặc biệt là các loài lặn sâu, rất dễ bị tổn thương thính giác do tiếng ồn dưới nước. Động đất dưới biển là một trong những nguồn phát ra âm thanh rất lớn. Tôi cho rằng trận động đất ngoài khơi Nga đã tạo ra các chấn động lớn khởi phát sóng thần và gây ảnh hưởng đến cá voi.”

Động đất kỷ lục và những hậu quả dây chuyền

Ngày 30/7, Nhật Bản hứng chịu các đợt sóng thần gần 1,5 mét sau trận động đất mạnh 8,8 độ richter – cơn địa chấn mạnh nhất tại khu vực trong vòng 14 năm.

Trận động đất này được ghi nhận là mạnh thứ 6 trong lịch sử và là trận động đất mạnh nhất ở bán đảo Kamchatka kể từ năm 1952. Các dư chấn có thể đạt tới 7,5 độ richter vẫn tiếp tục xuất hiện.

Tác động của trận động đất không chỉ giới hạn tại Nhật Bản mà còn ảnh hưởng tới Nga và Mỹ. Đây cũng là trận động đất lớn nhất toàn cầu kể từ năm 2011 – năm xảy ra trận đại địa chấn 9,1 độ richter ở đông bắc Nhật Bản khiến 19.747 người thiệt mạng hoặc mất tích.

Ông Rob Deaville, Quản lý Dự án Chương trình Điều tra Động vật có vú biển mắc cạn tại Vương quốc Anh (thuộc Hội Động vật học London), cũng đồng tình rằng tiếng ồn dưới nước có thể là yếu tố khiến cá voi mắc cạn.

Theo ông Deaville, từ hình ảnh cho thấy, đây có thể là một nhóm nhỏ cá nhà táng – loài vốn thường xuyên mắc cạn. Một số loài rất nhạy cảm với tiếng ồn – dù là nhân tạo hay tự nhiên – nhưng khi chưa có đủ thông tin, tôi cho rằng chúng ta cần thận trọng khi đưa ra kết luận.

Phải chờ đến khi có kết quả khám nghiệm tử thi thì mới thể xác định được nguyên nhân chính xác.

Những con cá voi dạt vào bờ sau khi động đất mạnh ở ngoài khơi nước Nga.

Sóng thần không phải lúc nào cũng gây hại cho cá voi

Theo ông David Rugh, chuyên gia cá voi đã nghỉ hưu thuộc Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), đa số cá voi thường không bị ảnh hưởng bởi sóng thần.

Ông cho rằng khi ở ngoài khơi, cá voi chỉ cảm nhận được một làn sóng đi qua, tương tự như các tàu thuyền, mà không bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu ở gần bờ, chúng có thể gặp rủi ro khi nước biển bị rút ra trước khi sóng thần tràn vào.

Ông giải thích thêm rằng, cá voi có thể bị mắc cạn tạm thời và sau đó bị va đập mạnh vào đá ngầm khi sóng ập tới. Vì thế, mức độ tác động sẽ phụ thuộc vào khoảng cách giữa cá voi và bờ biển.

Chuyên gia này cũng lưu ý các đợt sóng thần rất khác nhau về quy mô và động lực, do đó không thể đưa ra nhận định chung về ảnh hưởng đối với sinh vật biển:

“Một số video về sóng thần cho thấy bãi biển bị rút nước trong thời gian ngắn rồi một cột sóng lớn lao vào. Nếu cá voi đang ở gần bờ lúc đó, chúng có thể bị cuốn ra xa hoặc bị mắc cạn trong vài chục giây. Chính lực đập của sóng mới là mối nguy lớn đối với các sinh vật sống.”