Giải ngân ODA vẫn vướng thủ tục, cơ chế

4 giờ trướcBài gốc

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Thanh Tâm/Bnews/vnanet.vn

Chiều 15/10, tại Hà Nội, Bộ Tài chính đã tổ chức Hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến với các Bộ, ngành, địa phương về tình hình giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài (ODA) các tháng cuối năm 2025, các biện pháp tăng cường giải ngân các tháng cuối năm 2025, định hướng thực hiện kế hoạch năm 2026 với sự tham gia của các bộ, ngành và 30 điểm cầu các tỉnh/ thành phố trực thuộc Trung ương. Các địa phương chủ động điều hành, nhưng đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc về thủ tục và cơ chế để đẩy nhanh giải ngân vốn ODA năm 2025.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết hoàn thành nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mục tiêu trên 8% trong năm nay và đảm bảo được mục tiêu giải ngân của kế hoạch, năm 2025. Hiện nay, giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là vốn ODA, là một trong những mối quan tâm hàng đầu của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Đã có hàng loạt Nghị quyết, công điện, chỉ đạo, đôn đốc được ban hành, trong đó Bộ Tài chính cũng thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn, tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn còn khiêm tốn.

“Mục tiêu của hội nghị hôm nay là lắng nghe, trao đổi, phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp thực tế. Quan trọng nhất là tìm ra nguyên nhân cốt lõi: tại sao dù nhiều vướng mắc đã được tháo gỡ từ đầu năm từ Luật, Nghị định đến cơ chế điều hành, nhưng tiến độ giải ngân vẫn chậm. Về giải pháp, cần chia thành hai nhóm, một là, giải pháp ngắn hạn, cấp bách, có thể thực hiện ngay trong năm nay; hai là, giải pháp dài hạn, căn cơ, áp dụng cho các năm tới, để đảm bảo tiến độ giải ngân được cải thiện rõ rệt", Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh.

Báo cáo về tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, ông Vũ Hoàng Nam, Phó cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại cho biết, xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm, Bộ Tài chính đã triển khai hàng loạt biện pháp cụ thể nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân cả vốn trong nước và vốn vay nước ngoài, nhất là trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến ngày 14/10/2025, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài đạt 18,68% (tương đương 4.373 tỷ đồng). Ước đến hết tháng 10, tỷ lệ giải ngân chỉ đạt khoảng 20% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước (30,6% năm 2024; 38,1% năm 2023).

Trong tổng số 108 dự án, tiểu dự án được giao kế hoạch vốn, mới có 72 dự án đã giải ngân; 36 dự án còn lại chưa giải ngân, trong đó 12 dự án chưa có hiệu lực hiệp định vay hoặc chưa ký hiệp định. Một số dự án mới ký thỏa thuận vay nhưng chưa hoàn tất thủ tục pháp lý.

Đối với kế hoạch vốn năm 2024 được kéo dài sang 2025, đến ngày 14/10/2025, tỷ lệ giải ngân mới đạt 5,89%, trong đó các bộ, ngành đạt 3%, địa phương đạt 15,02%.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Thanh Tâm/Bnews/vnanet.vn

Tại hội nghị, các Bộ, ngành, địa phương đã cùng thảo luận và xác định nguyên nhân giải ngân chậm; trong đó có thể kể đến một số nguyên nhân chính như chậm giải phóng mặt bằng, chậm trong khâu đấu thầu, ký kết hợp đồng; dự án phải thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay, điều chỉnh kế hoạch vốn; chậm nhận được ý kiến không phản đối của nhà tài trợ đổi với các hồ sơ mời thầu, hồ sơ có liên quan đến sửa đổi Hiệp định vay; do việc hợp nhất các địa phương, chuyển sang chính quyền 2 cấp phải thực hiện thủ tục liên quan với nhà tài trợ, một số dự án thực hiện giải ngân cả 2 kế hoạch vốn 2025 và 2024 kéo dài...

Bên cạnh đó, các bộ, ngành, địa phương đã báo cáo cụ thể về tiến độ giải ngân vốn đầu tư công; đồng thời cũng nêu những kiến nghị cụ thể đề nghị Bộ Tài chính tháo gỡ trong thời gian tới. Cụ thể, trong quá trình triển khai kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, các địa phương như Đồng Nai, Hưng Yên, Tây Ninh, Lai Châu, Hà Tĩnh… đều ghi nhận nỗ lực đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, song vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc, chủ yếu liên quan đến thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng và quy trình làm việc với các nhà tài trợ quốc tế.

Tại Đồng Nai, tiến độ giải ngân các dự án trong nước cơ bản được bảo đảm theo kế hoạch. Tuy nhiên, đối với phần vốn ODA, việc giải ngân vẫn bị chậm do thủ tục hiệp định vay vốn với đối tác nước ngoài chưa hoàn tất. Đại diện địa phương cho biết, toàn bộ hồ sơ và kế hoạch thực hiện đã được chuẩn bị đầy đủ, sẵn sàng triển khai ngay sau khi hoàn thiện thủ tục pháp lý. Tỉnh cam kết sẽ hoàn thành toàn bộ kế hoạch giải ngân trước thời điểm tổng kết năm, đồng thời kiến nghị các cơ quan Trung ương hỗ trợ tháo gỡ khó khăn liên quan đến tiến độ phê duyệt hiệp định vay quốc tế.

Còn với Tây Ninh, địa phương đã đạt kết quả tích cực trong giải ngân nguồn vốn đầu tư công, song vẫn gặp trở ngại do giải phóng mặt bằng chậm, một số khu vực chưa hoàn thành bàn giao, ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Dự án trọng điểm về thu gom và xử lý nước thải đô thị đang trong giai đoạn nước rút, phải hoàn thành sớm hơn kế hoạch ban đầu. Để bảo đảm khả năng hoàn thành đúng tiến độ thực tế, đại biểu của tỉnh Tây Ninh kiến nghị điều chỉnh kế hoạch vốn ODA giữa các năm, giảm phần vốn bố trí trong năm 2025 và chuyển sang năm 2026, qua đó giúp việc triển khai, thanh toán và giải ngân được thuận lợi, hiệu quả hơn.

Đối với Hưng Yên, khó khăn chủ yếu xuất phát từ khâu thẩm định và lựa chọn tư vấn quốc tế cho một số dự án ODA về phát triển hạ tầng sinh thái và bảo tồn tài nguyên môi trường. Do yêu cầu kỹ thuật cao, quá trình rà soát và phê duyệt hồ sơ phải tiến hành kỹ lưỡng, dẫn tới tiến độ bị chậm so với kế hoạch. Đại diện tỉnh cho biết, Ban quản lý các dự án đang khẩn trương hoàn thiện các thủ tục còn lại, đồng thời đề nghị Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan xem xét điều chỉnh cơ cấu vốn cho phù hợp với tiến độ thực tế, tạo thuận lợi trong quá trình giải ngân những tháng cuối năm

Đại diện các địa phương đều thể hiện tinh thần chủ động, tích cực trong điều hành, song cũng đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính tiếp tục hỗ trợ, tháo gỡ những khó khăn về thủ tục hiệp định quốc tế, cơ chế giải ngân vốn ODA và điều chỉnh kế hoạch vốn, nhằm đảm bảo tiến độ và hiệu quả sử dụng nguồn lực đầu tư công trong năm 2025.

Để tháo gỡ tình trạng trên, hội nghị đã thống nhất một số giải pháp như giám sát chặt chẽ tiến độ, tập trung triển khai thực hiện các dự án đã xong chuẩn bị đầu tư, khẩn trương xử lý vướng mắc giải phóng mặt bằng, đấu thầu và các vướng mắc khác trong phạm vi thẩm quyền. Đối với các kiến nghị giải pháp vượt quá thẩm quyền xử lý của các Bộ ngành, cần nhanh chóng tổng hợp, báo cáo lên cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nhận định, từ nay đến hết năm 2025, nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách là tập trung đôn đốc, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là vốn ODA. Đây là giải pháp khả thi nhất trong thời điểm hiện nay.

Đối với kế hoạch năm 2026, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương rà soát kỹ khả năng hoàn thiện thủ tục của từng dự án, đặc biệt là dự án ODA, để xác định con số phù hợp. Nếu thấy không khả thi, cần báo ngay để điều chỉnh sớm, tránh việc đến giữa năm mới xin giảm kế hoạch, việc lập kế hoạch phải chính xác ngay từ đầu, đảm bảo sát thực tế, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để tổng hợp, kịp thời báo cáo Quốc hội.

Theo Thứ trưởng, năm 2026 sẽ là năm mà hệ thống chính quyền địa phương hai cấp đã đi vào vận hành ổn định, hạ tầng kỹ thuật, nhân sự, ban quản lý dự án được củng cố đầy đủ, thủ tục trong nước đã được đơn giản tối đa, quy trình giải ngân tại Bộ Tài chính đã rút ngắn đáng kể, vì vậy, không còn lý do để chậm trễ trong triển khai và giải ngân.

Về dài hạn, Bộ Tài chính cũng đang nghiên cứu mô hình quỹ riêng để tiếp nhận và giải ngân vốn vay ODA, vừa đảm bảo tiến độ, vừa vẫn giữ được tính minh bạch và nhận diện rõ ràng cho các nhà tài trợ.

Thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo, tập huấn để phổ biến, quán triệt các quy định mới, hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương thực hiện hiệu quả quản lý, sử dụng và giải ngân vốn ODA.

Thùy Dương/Bnews/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/giai-ngan-oda-van-vuong-thu-tuc-co-che/391830.html