Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), tính đến ngày 9/12, toàn ngành mới giải ngân được 55,6% kế hoạch vốn, tương đương khoảng 10.700 tỷ đồng trong tổng số 19.560 tỷ đồng được giao. Giải ngân vốn trong nước đạt 57%, trong khi vốn vay ODA chỉ ở mức 14,1% - thấp nhất trong nhiều năm. Tốc độ giải ngân theo tháng tuy đã được cải thiện, nhưng với tỷ lệ hiện nay, áp lực đặt lên toàn ngành là rất lớn khi thời gian còn lại của năm không nhiều.
Dự án quản lý nước Bến Tre - JICA3 chậm tiến độ
Thống kê của Bộ NN&MT cho thấy, nhiều dự án quy mô vốn lớn nhưng giải ngân vẫn gần như “giậm chân tại chỗ”. Điển hình, dự án Quản lý nước Bến Tre - JICA3 do Ban Quản lý đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 làm chủ đầu tư được bố trí hơn 600 tỷ đồng, nhưng đến nay mới giải ngân 1,5 tỷ đồng, tương đương 0,2%.
Dự án hệ thống công trình điều tiết, bổ sung nước phục vụ nuôi trồng thủy sản phía Nam Quốc lộ 1A được phân bổ gần 345 tỷ đồng nhưng mới giải ngân 8 tỷ đồng.
Đặc biệt, dự án hồ chứa nước Cánh Tạng - hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với kế hoạch vốn 170 tỷ đồng nhưng vẫn chưa giải ngân được đồng nào. Một số dự án khác cũng rơi vào tình trạng tương tự, tỷ lệ giải ngân chỉ quanh mức 1-2%.
Lý giải về tình trạng này, Bộ NN&MT cho biết, nhóm dự án ODA đang chịu tác động mạnh nhất từ vướng mắc thủ tục tài chính. Điển hình là dự án xây dựng hệ thống quan trắc giám sát vận hành các hồ chứa thủy điện và hệ thống hỗ trợ ra quyết định vận hành trên lưu vực sông Hồng - Thái Bình (ODA Italy).
Dự án không thể giải ngân trong suốt 11 tháng qua, vì Biên bản ghi nhớ và Hiệp định tài chính chưa được ký kết. Khi hồ sơ pháp lý quốc tế chưa hoàn thiện, dù các bước chuẩn bị trong nước đã triển khai đầy đủ, dự án vẫn không thể rút vốn. Đây là nút thắt mang tính cơ chế, kéo giảm mạnh tỷ lệ giải ngân ODA của toàn ngành.
Đặc biệt, theo Bộ NN&MT, nhiều dự án thủy lợi lớn cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi thời tiết cực đoan. Chẳng hạn, dự án tăng cường khả năng thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ (Hà Tĩnh), dù mới khởi công cuối năm 2024, nhưng ngay sau đó đã gặp mưa lớn kéo dài khiến nhiều khu vực thi công bị ngập, việc vận chuyển vật liệu bị gián đoạn, máy móc phải dừng hoạt động. Hồ móng tràn xả lũ mới bị sạt trượt, buộc nhà thầu phải xử lý lại để bảo đảm an toàn. Diễn biến bất lợi trong suốt 2 tháng gần đây khiến dự án không thể cán mốc tiến độ theo hợp đồng.
Bộ NN&MT cho biết, trong 335 dự án đầu tư công của ngành đang triển khai, những vướng mắc do thiên tai - thời tiết chiếm gần 29%; khó khăn trong giải phóng mặt bằng chiếm khoảng 26%; phần còn lại chủ yếu liên quan đến thiết kế, tổ chức thi công, bố trí vốn và thủ tục thanh toán.
Trước thực trạng này, Bộ NN&MT yêu cầu thủ trưởng các đơn vị, chủ đầu tư và chủ dự án xác định đầy đủ trách nhiệm cá nhân; coi triển khai và giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và ưu tiên hàng đầu trong chỉ đạo điều hành.
“Kết quả giải ngân sẽ là thước đo đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ năm 2025 của từng đơn vị và từng cá nhân liên quan. Bộ NN&MT yêu cầu các đơn vị đánh giá kỹ từng khó khăn, phân nhóm dự án theo tính chất và quy mô, đề xuất giải pháp cụ thể; cam kết và chịu trách nhiệm trước lãnh đạo bộ về tỷ lệ giải ngân được giao”, lãnh đạo Bộ NN&MT cho hay.
Dương Hưng