Giải ngân vốn đầu tư công: không thể chậm trễ

2 giờ trướcBài gốc

Thi công dự án đường Vành đai 4, tại xã Tiến Thắng, Hà Nội. Ảnh Phạm Hùng

Hơn 400.000 nghìn tỷ đồng “nằm chờ” giải ngân

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết ngày 23/10/2025, tổng vốn đầu tư công đã được giải ngân thực tế đạt 464.828 tỷ đồng, tương đương 51,7% kế hoạch. Tổng kế hoạch đầu tư công sử dụng vốn ngân sách Nhà nước năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao là 899.180,2 tỷ đồng, gồm 423.452,9 tỷ đồng vốn ngân sách T.Ư và 475.727,3 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương. Nếu tính thêm phần vốn cân đối ngân sách địa phương giao tăng 161.451,2 tỷ đồng, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 lên tới 1.060.631,4 tỷ đồng. Trong đó, đã phân bổ chi tiết 871.041,6 tỷ đồng (đạt 96,9% kế hoạch), còn lại 28.138,6 tỷ đồng chưa phân bổ, chiếm khoảng 3,1% kế hoạch.

Bộ Tài chính nhận định, tiến độ giải ngân vẫn chậm do tồn tại nhiều “nút thắt” cả khách quan lẫn chủ quan. Trong đó, công tác giải phóng mặt bằng tiếp tục là trở ngại lớn nhất. Nhiều địa phương chưa xác định được giá đất đền bù, mất thời gian thỏa thuận với người dân, dẫn đến chậm bàn giao mặt bằng, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân vốn.

Quá trình sáp nhập, sắp xếp đơn vị hành chính cũng gây xáo trộn bộ máy. Một số địa phương chưa kiện toàn tổ chức, thiếu ban quản lý dự án chuyên trách hoặc cán bộ phụ trách đầu tư công. Việc bàn giao hồ sơ, chuyển giao nhiệm vụ chủ đầu tư còn chậm, thậm chí có nơi tồn tại nhiều bảng giá đất sau sáp nhập, làm phức tạp thêm việc bồi thường.

Một nguyên nhân khách quan khác, đó là tình hình mưa bão lớn trong những tháng gần đây gây sạt lở, lũ lụt, tác động trực tiếp đến tiến độ thi công các dự án, đặc biệt là các dự án giao thông trọng điểm. Ngoài ra, năng lực của một số ban quản lý dự án, chủ đầu tư và nhà thầu còn hạn chế. Tình trạng e ngại, sợ sai, né tránh trách nhiệm vẫn xuất hiện. Công tác lập tiến độ, dự toán thiếu sát thực tế, chưa bố trí đủ nhân lực và phương tiện thi công. Đối với các dự án sử dụng vốn ODA, thời gian đàm phán, ký kết và phê duyệt hiệp định vay kéo dài từ 12 - 18 tháng. Một số dự án phải tạm dừng do thay đổi nguồn tài trợ hoặc thủ tục thanh toán quốc tế phức tạp. Thời tiết bất lợi, mưa lớn và lũ lụt cũng khiến nhiều dự án giao thông trọng điểm bị gián đoạn.

Để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện các nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, nhấn mạnh vai trò người đứng đầu trong chỉ đạo, giám sát và chịu trách nhiệm về tiến độ. Các cơ quan cần rà soát, điều chuyển vốn nội bộ từ dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt, đồng thời khẩn trương hoàn thiện bộ máy hành chính, đặc biệt ở khâu giải phóng mặt bằng và quản lý dự án.

Cơ hội để bứt tốc vẫn còn

Được biết, Bộ Tài chính hiện đã triển khai cơ chế báo cáo tình hình giải ngân hàng tuần lên Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban Kiểm tra T.Ư. Biện pháp này được kỳ vọng sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ, khơi thông dòng vốn hơn 400.000 tỷ đồng đang “nằm chờ” để trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Song song với đó, Bộ Tài chính cũng tham mưu tổ chức 3 hội nghị trực tuyến toàn quốc do Thủ tướng Chính phủ chủ trì với sự tham gia của 34 tỉnh, thành. Các hội nghị này không chỉ là nơi đánh giá kết quả thực hiện, mà còn là diễn đàn “mổ xẻ” những tồn tại, vướng mắc và đề ra các giải pháp phù hợp với từng vùng, từng lĩnh vực.

Bên cạnh đó, một loạt chính sách quan trọng đã được Bộ Tài chính trình và được Chính phủ thông qua nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ và tăng cường hiệu lực thực thi. Đơn cử là Nghị định số 254/2025/NĐ-CP ban hành ngày 26/9/2025 - văn bản pháp lý mới quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công. Theo đó, các thủ tục thanh toán được rút gọn tối đa, hồ sơ được đơn giản hóa, đồng thời quy định rõ việc thanh toán khối lượng đã nghiệm thu ngay khi hoàn thành, tránh dồn việc vào cuối năm. Cùng ngày, Bộ Tài chính cũng ban hành Thông tư số 91/2025/TT-BTC quy định hệ thống biểu mẫu sử dụng trong công tác quyết toán. Thông tư này tạo sự đồng bộ trong quản lý, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.

Bộ Tài chính yêu cầu các địa phương xác định giải ngân đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Lãnh đạo địa phương phải trực tiếp chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn và kiểm soát tiến độ giải ngân theo tuần, theo tháng, theo quý. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhận định, mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công đạt 100% kế hoạch “vẫn là thách thức”. Theo Bộ trưởng, bên cạnh những nguyên nhân do công tác tổ chức thực hiện, vẫn còn một số vướng mắc trong quy định pháp luật, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn. Trong đó, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, điều kiện thu hồi đất là phải hoàn thành việc bố trí, tái định cư; người có đất bị thu hồi để thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị mới được bố trí vào nhà ở tạm hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà ở (tạm cư) khi thực hiện thu hồi đất trong thời gian chờ bố trí tái định cư…

Như vậy, các trường hợp khác không đủ điều kiện để hỗ trợ tạm cư, cần sớm được tháo gỡ để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ cho các dự án hạ tầng chiến lược, trọng điểm trong giai đoạn 2026 - 2030. Bộ Tài chính nhấn mạnh, trong những tháng cuối năm, cần tiếp tục triển khai quyết liệt, mạnh mẽ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm giải ngân 100% kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao.

Thời gian còn lại của năm 2025 không nhiều, nhưng cơ hội để bứt tốc vẫn còn, nếu toàn hệ thống chính trị cùng chung tay vào cuộc. Điều quan trọng nhất lúc này là sự kiên định với mục tiêu, quyết liệt trong hành động và sáng tạo trong cách làm. Mỗi dự án được giải ngân đúng tiến độ không chỉ là một con số trong báo cáo, mà là một tuyến đường được nối liền, một trường học được xây dựng, một bệnh viện được đưa vào sử dụng, hàng nghìn lao động có việc làm, hàng vạn người dân được hưởng lợi.

Ngô Sơn

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/giai-ngan-von-dau-tu-cong-khong-the-cham-tre-436551.html