Việc đẩy nhanh đầu tư công sẽ giúp hạ tầng giao thông TP Hồ Chí Minh phát triển mạnh mẽ hơn.
Theo báo cáo của UBND TP Hồ Chí Minh, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của thành phố hiện chỉ đạt 45,2% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và 31% kế hoạch vốn do Thành phố phân bổ. Con số này tuy cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước (gần 15%) nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Trong nhiều năm, TP Hồ Chí Minh thường xuyên nằm trong nhóm các địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp.
Tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm nay sau sắp xếp lên tới gần 119.000 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương hơn 15.000 tỷ đồng và vốn ngân sách địa phương hơn 103.000 tỷ đồng. Đây là quy mô lớn nhất từ trước đến nay, phản ánh kỳ vọng lớn của Trung ương cũng như yêu cầu cấp thiết về phát triển hạ tầng đô thị. Tính đến ngày 11/9, Thành phố đã giải ngân hơn 53.863 tỷ đồng, đạt 45,2% kế hoạch vốn được Thủ tướng giao.
Ông Nguyễn Công Vinh, Giám đốc Sở Tài chính cho biết, để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn, trung bình mỗi tháng còn lại Thành phố phải giải ngân hơn 10% tổng vốn. Đây là thách thức rất lớn trong bối cảnh còn nhiều khó khăn về thủ tục, điều phối vốn và đặc biệt là công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Để đảm bảo tiến độ giải ngân, ngoài các giải pháp đã đề ra, ông Vinh đã kiến nghị UBND Thành phố chỉ đạo các đơn vị tập trung theo sát việc thực hiện và giải ngân của 34 dự án vốn lớn (trong đó có 24 dự án thuộc danh mục các dự án trọng điểm). Bởi vì hiện nay, một loạt các dự án hạ tầng trọng điểm như nút giao An Phú, cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên… vẫn thi công chậm, kéo theo việc giải ngân vốn đầu tư công bị ảnh hưởng.
Tương tự, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, công tác giải ngân đầu tư công và giải ngân vốn giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ then chốt, tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng của thành phố và cả nước. Cụ thể trong 6 tháng đầu năm công tác giải ngân vốn đầu tư công đạt kết quả khả quan trên 40%. Đây là lần đầu tiên trong 5 năm qua, Thành phố đạt được mức độ tăng trưởng cao như vậy.
Tuy nhiên, trong 2 tháng qua, tốc độ giải ngân bị chậm lại, điều này ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của Thành phố và cả nước. Vì vậy, ông Được yêu cầu các sở, ngành và đơn vị liên quan phân tích kỹ các nguyên nhân, từ đó đưa ra giải pháp quyết liệt hơn để đảm bảo công tác giải ngân vốn đầu tư công và vốn giải phóng mặt bằng đạt kế hoạch đề ra.
Theo ông Trần Lưu Quang, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, để tháo gỡ điểm nghẽn, cần cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và chính quyền cơ sở; đồng thời thiết lập đường dây nóng để kịp thời tiếp nhận và xử lý phản ánh từ thực tiễn. Thành phố cũng yêu cầu rà soát nhu cầu vật liệu của các dự án, lập danh mục các mỏ vật liệu xây dựng nhằm bảo đảm nguồn cung cho thi công.
Theo ông Nguyễn Văn Được, TP Hồ Chí Minh đã xác định ba trục giải pháp then chốt để tăng tốc: Kỷ luật – điều hành; kỹ thuật – thủ tục; huy động – lan tỏa. Cụ thể, Thành phố duy trì chế độ giao ban hàng tuần cho nhóm dự án trọng điểm, cập nhật tiến độ số hóa để cảnh báo sớm nguy cơ chậm trễ. Các đơn vị được giao vốn phải công khai “đường găng”, phân công rõ người – việc – mốc thời gian và ký cam kết tiến độ. Nếu không hoàn thành do nguyên nhân chủ quan, sẽ bị điều chuyển vốn, thay thế nhân sự quản lý và xem xét trách nhiệm người đứng đầu.
Mặt khác, TP Hồ Chí Minh chuẩn hóa hồ sơ, rút ngắn thời gian thẩm định và triển khai song song nhiều công đoạn để tiết kiệm thời gian. Với công tác giải phóng mặt bằng - nút thắt lớn nhất, Thành phố ứng dụng bản đồ số để đo đạc, kiểm đếm, công khai phương án bồi thường, tái định cư theo thời gian thực, qua đó hạn chế khiếu nại và nâng cao minh bạch. Các sở, ngành liên quan được yêu cầu đi trước một bước trong thủ tục đất đai, quy hoạch, cấp phép.
Ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh, đầu tư công hiện là “đòn bẩy” kích hoạt vốn tư nhân. Khi hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục được đẩy nhanh, niềm tin thị trường sẽ cải thiện, kéo theo dòng vốn xã hội. Thành phố ưu tiên các dự án hấp thụ vốn tốt, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ như nút giao trọng điểm, tuyến kết nối khu công nghiệp - logistics, trường học và trạm y tế tại khu dân cư đông đúc. Về lâu dài, Thành phố đang tập trung điều phối vốn cho các dự án, cụ thể những dự án chậm hoặc không có khả năng giải ngân sẽ bị cắt giảm và chuyển sang các dự án có tiến độ nhanh.
Theo chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên, kế hoạch đầu tư công năm 2025 của TP Hồ Chí Minh được điều chỉnh lên 6.811 dự án với tổng vốn hơn 155.900 tỷ đồng, đây là mức cao nhất từ trước đến nay cho một địa phương và cũng cơ hội lớn để Thành phố bứt phá, đồng thời cũng là áp lực rất lớn về tiến độ và hiệu quả.
TP Hồ Chí Minh đặt mục tiêu không chỉ giải ngân 100% mà còn bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn, coi đầu tư công là đòn bẩy để kích hoạt các nguồn lực xã hội. Giao thông được xem là lĩnh vực then chốt, quyết định năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư, do đó cần ưu tiên vốn cho các dự án lớn như Vành đai 3, Vành đai 4, các tuyến metro. Cơ chế phân cấp mạnh hơn cho ban quản lý dự án, cùng với quy trình “một cửa” trong thẩm định và phê duyệt vốn sẽ giúp rút ngắn thời gian và giảm ách tắc thủ tục.
"Với sự quyết liệt trong chỉ đạo, tinh thần trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, công tác giải ngân vốn đầu tư công tại TP Hồ Chí Minh đang cho thấy những tín hiệu khởi sắc. Nếu hoàn thành mục tiêu 100% trong năm nay, Thành phố không chỉ tháo gỡ được “điểm nghẽn” hạ tầng mà còn tạo cú hích mạnh mẽ để thu hút vốn xã hội, thúc đẩy tăng trưởng GRDP, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao đời sống người dân. TP Hồ Chí Minh đang đứng trước thời cơ lớn để bứt phá, hiện thực hóa vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước. Thành công hay không sẽ phụ thuộc vào quyết tâm, kỷ luật và sự đồng hành của cả hệ thống chính trị trong giai đoạn nước rút này", ông Trần Đình Thiên cho biết thêm.
Bài, ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc