Giải pháp đột phá ngăn mức giảm sinh dưới mức sinh thay thế

16 giờ trướcBài gốc

Chuyên gia dân số khuyến cáo các gia đình trẻ cần sinh đủ hai con.

Theo thống kê, tổng tỷ suất sinh (TFR) tại Việt Nam đã giảm từ 2,11 con/phụ nữ (năm 2005) xuống còn 1,96 con/phụ nữ (năm 2024). Tại nhiều đô thị lớn, mức sinh còn thấp hơn nữa, như tại Thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạt 1,39 con/phụ nữ (thấp nhất cả nước). Xu hướng giảm sinh này được dự báo sẽ tiếp tục duy trì trong những năm tiếp theo, nếu không có những giải pháp can thiệp hiệu quả.

Theo TS Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Dân số (Bộ Y tế), nhìn tổng thể bức tranh dân số hiện nay cho thấy, tỷ lệ mức sinh ở nước ta đang báo động, nơi cần tăng sinh thì giảm nghiêm trọng, nơi cần giảm sinh thì vẫn tăng hoặc đi ngang. Nếu không có giải pháp kịp thời, thì tác động sẽ rất nặng nề khi mức sinh giảm, tỷ lệ người cao tuổi tăng nhanh dẫn đến giảm lực lượng lao động, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, tạo áp lực lớn lên hệ thống an sinh xã hội...

GS, TS Nguyễn Đình Cử (nguyên Viện trưởng Dân số và Các vấn đề xã hội) cho rằng, thay vì đổ lỗi đơn thuần cho “tâm lý ngại sinh con” hay “lối sống hiện đại” cần nhìn nhận thẳng thắn các nguyên nhân đặc thù của Việt Nam: Áp lực mưu sinh lớn, thu nhập của phần lớn các gia đình trẻ hằng ngày, hằng tháng không đủ chi phí; giới trẻ ưu tiên sự nghiệp, phát triển bản thân, e ngại những “gánh nặng” khi lập gia đình và sinh con…

Giải pháp thì rất nhiều, nhưng cần phải có những giải pháp đi thẳng vào vấn đề, giải quyết được nỗi lo thực tế hiện nay. Để giải quyết vấn đề mức sinh xuống thấp hiện nay, mới đây Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, thông qua Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của số 06/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung theo Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12.

Theo đó, mỗi cặp vợ chồng được quyền tự quyết định sinh số con và khoảng cách giữa các lần sinh; đồng thời cho phép địa phương chủ động xây dựng chính sách dân số phù hợp mức sinh từng vùng.

Việc sửa đổi quy định đó được cho là giải pháp đột phá hiệu quả nhất trong lúc này, giúp tháo gỡ rào cản pháp lý, tạo hành lang chính sách mở cho các địa phương chủ động.

Phó Cục trưởng Phạm Vũ Hoàng cho rằng, sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh Dân số được linh hoạt hóa chính sách theo vùng khi Việt Nam có sự chênh lệch lớn về mức sinh giữa các vùng miền. Giao quyền chủ động cho địa phương sẽ giúp điều chỉnh chính sách dân số sát thực tế hơn, thay vì “một chính sách cho cả nước”.

Nhà nước phải có chính sách khuyến khích hỗ trợ gia đình sinh con và nuôi con nhỏ; đa dạng hóa hình thức hỗ trợ như: trợ cấp, miễn giảm thuế thu nhập cá nhân, hỗ trợ tài chính, y tế, tăng thời gian nghỉ thai sản, trợ cấp sinh con, miễn giảm học phí mầm non, hỗ trợ mua nhà giá rẻ cho các gia đình trẻ…

(GS, TS Nguyễn Đình Cử)

Tuy nhiên, GS, TS Nguyễn Đình Cử cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung của pháp lệnh này chỉ là điều kiện cần, nhưng chưa đủ để nâng mức sinh lên, bảo đảm “duy trì mức sinh thay thế”, muốn khuyến khích sinh đạt hiệu quả, cần có gói chính sách đi kèm đủ mạnh.

Song song những chính sách cụ thể, cần nâng cao công tác truyền thông thay đổi nhận thức; tuyên truyền sinh đủ hai con là trách nhiệm với quốc gia...

Mặt khác, đưa các nội dung, chính sách “sinh đủ hai con là trách nhiệm công dân” vào trường học; giao chỉ tiêu sinh đủ con vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương; kết hợp với công tác dân vận, đoàn thể để tiếp cận người dân hiệu quả hơn.

Với việc sáp nhập và tổ chức đơn vị hành chính hai cấp, các địa phương cần xây dựng phù hợp thực tế địa phương để bảo đảm cơ cấu dân số ổn định với đặc thù từng vùng, nơi mức sinh cao cần khuyến khích giảm sinh; nơi tỷ lệ sinh thấp, thực hiện khuyến khích sinh đủ hai con hoặc nhiều hơn; ban hành chính sách hỗ trợ, linh hoạt, phù hợp bối cảnh dân số chuyển đổi nhanh.

THANH MAI

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/giai-phap-dot-pha-ngan-muc-giam-sinh-duoi-muc-sinh-thay-the-post892702.html