Giải pháp nào để TP.HCM khởi công đồng loạt 9 tuyến metro?

6 giờ trướcBài gốc

"TP.HCM xác định triển khai đồng thời công tác chuẩn bị đầu tư 9 tuyến đường sắt đô thị, phấn đấu khởi công 9 tuyến từ cuối năm 2027 và hoàn thành 355km vào năm 2035. Đây là khối lượng công việc khổng lồ với rất nhiều thách thức", đó là nhận định được nêu trong báo cáo tình hình triển khai thực hiện, nhiệm vụ giải pháp 3 tháng cuối năm 2025 về phát triển mạng lưới đường sắt đô thị TP của Sở Xây dựng TP.HCM.

Làm đồng loạt 9 tuyến metro

Theo danh mục các dự án được Sở Xây dựng đề xuất, từ nay đến năm 2035, TP.HCM sẽ ưu tiên thực hiện 9 tuyến metro. Các tuyến bao gồm metro số 2 được chia thành 3 đoạn Bến Thành - Tham Lương, Bến Thành - Thủ Thiêm, Tham Lương - Củ Chi; Nối dài metro số 1 (Bến Thành - An Hạ); Metro số 3 (Hiệp Bình Phước - An Hạ);

Tiếp đó là đầu tư Metro số 4 (Đông Thạnh - sân bay Tân Sơn Nhất - Bến Thành - Hiệp Phước);

Metro số 6 (Vành đai trong). Tuyến đường sắt do nhà đầu tư đề xuất kết nối trung tâm TP.HCM đi Cần Giờ dài hơn 48 km cũng ưu tiên đầu tư;

Metro số 1 (TP mới Bình Dương - Suối Tiên); Metro số 2 (Thủ Dầu Một - TP.HCM). Tại Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, tuyến metro số 3 kết nối Vũng Tàu - Bà Rịa - Phú Mỹ, nghiên cứu kéo dài đến sân bay Long Thành cũng được kiến nghị ưu tiên triển khai.

Sở này cũng đề xuất điều chỉnh lộ trình sang giai đoạn 2036 – 2045 đối với 2 tuyến Metro số 5 (Long Trường – Xa lộ Hà Nội – cầu Sài Gòn – Bảy Hiền – Depot Đa Phước); Metro số 7 (Tân Kiên – Nguyễn Văn Linh – Thủ Thiêm – Thảo Điền – Thanh Đa – Khu công nghệ cao – Vinhomes Grand Park).

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, mạng lưới đường sắt đô thị ở TP.HCM được quy hoạch tổng chiều dài khoảng 1.012 km. Trong đó, TP.HCM cũ gồm 12 tuyến dài 582 km, Bình Dương có 12 tuyến dài 305 km và Bà Rịa - Vũng Tàu gồm ba tuyến, dài 125 km.

TP.HCM cũng đặt mục tiêu khởi công tuyến metro số 2 (đoạn Bến Thành – Tham Lương) vào cuối năm 2025. Các tuyến còn lại, TP.HCM phấn đấu hoàn tất công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong năm 2027, khởi công giai đoạn 2027 - 2028 và hoàn thành vào năm 2035.

TP.HCM phấn đấu có 355km đường sắt đô thị đến 2035. Ảnh: Nguyễn Tiến

Trên cơ sở mục tiêu, thứ tự ưu tiên đầu tư các tuyến đường sắt đô thị giai đoạn từ nay đến năm 2035, Sở này cũng đề xuất phương án thực hiện theo cơ chế đặc thù, đặc biệt của Nghị quyết số 188.

Cụ thể, thực hiện ngay công tác rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị TP mới đồng thời với việc lập, thẩm định, phê duyệt phương án tuyến công trình, vị trí công trình trên tuyến đường sắt đô thị. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để tổ chức điều chỉnh cục bộ Quy hoạch tỉnh/Thành phố và cập nhập vào quy hoạch chung TP và các quy hoạch khác có liên quan.

Chìa khóa cho siêu đề án metro

Nói về việc rà soát tổng thể mạng lưới, ông Nguyễn Quốc Hiển, Phó Trưởng ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM cho biết đơn vị này đang chuẩn bị một gói thầu tư vấn quy mô lớn, với 4 hợp phần chính liên quan đến quy hoạch mạng lưới đường sắt và phát triển mô hình TOD.

Trong các hợp phần chính, quan trọng là việc cập nhật, điều chỉnh toàn diện mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM, từ tổng chiều dài cho đến vị trí chi tiết của từng nhà ga. Trên cơ sở đó, dọc theo 1.012 km đường sắt quy hoạch, ước tính có khoảng 700 - 800 nhà ga.

Song song đó, đơn vị tư vấn cũng sẽ tính toán các nguồn lực thu về từ quỹ đất quanh các nhà ga, nhằm cân đối nguồn vốn đầu tư cho toàn mạng lưới đường sắt. Ngoài ra, khung kỹ thuật và dải tốc độ của đường sắt đô thị TP.HCM cũng sẽ được thiết lập nhằm đảm bảo sự đồng bộ và phát triển lâu dài.

TOD là chìa khóa cho đường sắt đô thị. Ảnh: Nguyễn Tiến

TS Huỳnh Phước Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Kinh tế, Luật và Quản lý, Trường ĐH Kinh tế TP.HCM nhận định việc TP.HCM đặt mục tiêu hoàn thành 355 km đường sắt đô thị vào năm 2035 thể hiện tầm nhìn dài hạn và định hướng chiến lược trong phát triển đô thị bền vững.

Theo TS Nghĩa, yếu tố cốt lõi để mở khóa cho các dự án metro chính là một hành lang pháp lý đủ rộng và linh hoạt, cùng cơ chế quản lý nhà nước được trao quyền, phân quyền mạnh mẽ hơn. Khi đó, dự án không chỉ được đẩy nhanh tiến độ mà còn đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả trong giám sát và ra quyết định.

TS. Võ Kim Cương, nguyên Kiến trúc sư trưởng TP.HCM đánh giá việc TP đặt mục tiêu làm 355km đường sắt đô thị chỉ trong 10 năm tới là một quyết tâm chính trị rất lớn trong việc hiện đại hóa hạ tầng giao thông, định hình lại cấu trúc phát triển đô thị trong tương lai. Tuy nhiên, theo ông, từ quyết tâm đến hiện thực là một chặng đường dài và đầy thách thức. Mấu chốt quan trọng nhất để hiện thực hóa được mục tiêu này chính là lời giải cho bài toán về nguồn lực, cả về tài chính, con người, lẫn thể chế và cơ chế điều hành.

Đề xuất lập Tổng Công ty Đường sắt đô thị

Theo Sở Xây dựng, có 2 phương án tổ chức đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác metro phù hợp với bối cảnh, mô hình và tầm nhìn phát triển mới của Thành phố.

Phương án 1 (được chọn): Thành lập Tổng Công ty Đường sắt đô thị theo mô hình doanh nghiệp tổng công ty, do TPHCM nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Tổng Công ty Đường sắt đô thị sẽ có 4 chức năng chính: huy động vốn; quản lý đầu tư xây dựng; vận hành - bảo trì; kinh doanh đa ngành để khai thác hiệu quả tài sản.

Phương án 2 (đang áp dụng hiện nay): Giữ nguyên Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, đảm nhiệm vai trò chủ đầu tư; đồng thời, duy trì Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 theo mô hình doanh nghiệp, phụ trách tiếp nhận, vận hành và bảo trì.

Sở Xây dựng cho biết, sau khi phân tích ưu nhược điểm, UBND TP.HCM đánh giá phương án 1 có nhiều ưu điểm hơn, đồng thời cũng phù hợp với xu hướng tổ chức, quản lý metro ở nhiều quốc gia trên thế giới.

NHƯ NGỌC

Nguồn PLO : https://plo.vn/giai-phap-nao-de-tphcm-khoi-cong-dong-loat-9-tuyen-metro-post871972.html