Giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị bền vững

5 giờ trướcBài gốc

Vườn đu đủ của một hộ dân ấp Tân Rú, xã Hồ Tràm. Ảnh: Hoàng Nhị - TTXVN

Trong bối cảnh đó, tăng giá trị nông sản, phát triển nền nông nghiệp đô thị bền vững đòi hỏi nhiều giải pháp căn cơ, đồng bộ. Đây cũng là vấn đề được thảo luận tại Hội thảo: “Nông nghiệp đô thị – Giải pháp phát triển không gian xanh” do Báo Kinh tế và Đô thị phối hợp với Trung tâm Công nghệ sinh học TP Hồ Chí Minh cùng nhiều đối tác tổ chức ngày 18/11 tại TP. Hồ Chí Minh.

Theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam diễn ra nhanh và mạnh mẽ trong gần hai thập kỷ qua; trong đó, không ít đô thị lớn, trong đó có TP. Hồ Chí Minh, đang đối mặt với sự thu hẹp không gian xanh, ô nhiễm tăng cao, tình trạng ngập úng đô thị và những tác động rõ rệt của biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân.

Những thách thức đó cho thấy việc phát triển đô thị hiện đại không chỉ tiếp cận theo cách truyền thống mà phải hướng đến tư duy đô thị bền vững, sinh thái. Trong bức tranh này, nông nghiệp đô thị nổi lên như một hướng đi chiến lược, vừa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thực phẩm an toàn, vừa bổ sung không gian xanh, cải thiện môi trường sinh thái.

Tại Việt Nam, nhiều mô hình nông nghiệp đô thị đã tạo sức lan tỏa tích cực, từ khu vườn trên mái, trồng rau thủy canh, khí canh, nông trại ứng dụng công nghệ cao…. Với TP. Hồ Chí Minh, nông nghiệp đô thị từ lâu đã trở thành định hướng phát triển bền vững được thành phố xác định và tập trung nhiều giải pháp để hiện thực hóa.

Cụ thể, thành phố đã xây dựng nhiều Trung tâm Nông nghiệp Công nghệ cao, Trung tâm Công nghệ sinh học… là hạt nhân để lan tỏa các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, chọn tạo giống đến cho người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp.

Đơn cử như Trung tâm Công nghệ sinh học TP. Hồ Chí Minh 20 năm qua đã không ngừng nghiên cứu, phát triển, chọn tạo cây trồng vật nuôi phù hợp cho nền nông nghiệp đô thị như rau, hoa, hoa nền, cùng nhiều chế phẩm sinh học đáp ứng mục tiêu tăng năng suất, giá trị cho sản xuất nông nghiệp. Đơn vị cũng chuyển giao nhiều mô hình, tiến bộ khoa học cho người dân, doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng giá trị nông sản.

Cùng với sự lan tỏa động lực từ những hạt nhân công nghệ, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã đã tích cực chuyển đổi hoạt động sản xuất từ truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao, đem lại hiệu quả rõ rệt. Hợp tác xã Nông nghiệp Tuấn Ngọc (phường Long Trường, TP. Hồ Chí Minh) là một điển hình.

Theo ông Lâm Ngọc Tuấn, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tuấn Ngọc, từ lâu hợp tác xã đã đưa công nghệ hiện đại vào sản xuất nông nghiệp, tạo ra sản phẩm sạch – xanh – an toàn cho cộng đồng, đồng thời xây dựng mô hình hợp tác xã kiểu mới gắn sản xuất với tiêu thụ.

Với mô hình trồng rau thủy canh hồi lưu kết hợp tĩnh, trong nhà màng khép kín với quy trình tự canh tác tự động hóa cao, hợp tác xã đã tiết kiệm 40 – 50% nước và 30% chi phí nhân công, sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng VietGAP có thể cung ứng 8 – 12 tấn mỗi tháng, chủ yếu cho nhiều hệ thống siêu thị lớn trên địa bàn.

“Nhờ áp dụng mô hình thủy canh hiện đại, năng suất tăng 25% so với canh tác truyền thống, giá thành sản phẩm ổn định, giúp thu nhập của thành viên hợp tác xã đạt từ 15 – 18 triệu đồng mỗi tháng, cao hơn 1,5 – 2 lần so với nông hộ nhỏ lẻ”, ông Tuấn cho biết.

Không gói gọn ở một nông hộ hay một hợp tác xã, việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất, tăng giá trị cho nông sản, hiệu quả kinh tế cho nông dân đã lan tỏa mạnh mẽ, thúc đẩy nền nông nghiệp đô thị của TP. Hồ Chí Minh chuyển động và đạt nhiều kết quả tích cực. Năm 2024, giá trị sản xuất nông lâm ngư nghiệp của TP. Hồ chí Minh đạt hơn 19.900 tỷ đồng, tăng 0,2% so với năm 2023. Giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đất sản xuất nông nghiệp cũng đạt 619 triệu đồng, tăng 0,7% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, việc phát triển nông nghiệp đô thị vẫn gặp nhiều rào cản như: Khung chính sách cho nông nghiệp đô thị chưa hoàn thiện, đặc biệt liên quan đến đất đai và hạ tầng; công nghệ cao chưa dễ tiếp cận, chi phí đầu tư còn lớn đối với nhiều hộ dân và hợp tác xã; kết nối cung – cầu còn hạn chế, nhiều mô hình làm tốt nhưng chưa gắn được với thị trường ổn định; hạ tầng đô thị chưa được thiết kế để tích hợp không gian nông nghiệp ngay từ đầu; thiếu hệ sinh thái giữa nhà quản lý – nhà khoa học – doanh nghiệp – người dân, dẫn đến nhiều mô hình chưa bền vững.

Chia sẻ thêm về thực trạng này, ông Nguyễn Hải An, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Sinh học TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay việc tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật, nhất là tiếp cận các mô hình sản xuất phù hợp với điều kiện thực tế của bà con nông dân còn rất hạn chế. Chẳng hạn như khó khăn trong chuyển giao khoa học kỹ thuật từ các viện, trường, trung tâm nghiên cứu đến người dân, trong khi đó bản thân nông dân cũng hạn chế trong việc tiếp cận nguồn lực về đất đai, tài chính…

“Chúng ta phải nhìn nhận sự phát triển nông nghiệp đô thị của TP. Hồ Chí Minh trong không gian mới, sau khi hợp nhất 3 địa phương. Đây vừa là thách thức, đồng thời cũng mở ra cơ hội để thành phố xây dựng thương hiệu nông sản. Như vậy tôi cho rằng, trước tiên thành phố cần phải làm tốt công tác quy hoạch, xác định các vùng sản xuất phù hợp với lợi thế, thổ nhưỡng, địa lý của từng địa phương, khu dân cư, từ đó nghiên cứu những mô hình chuyển giao thiết thực. Về cơ chế pháp lý tiếp cận đất đai, tài chính, thành phố cũng cần có những giải pháp cụ thể, giúp nông dân, hợp tác xã thuận lợi trong việc tiếp cận công cụ sản xuất. Vấn đề đào tạo nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển cũng rất quan trọng”, ông Nguyễn Hải An nhấn mạnh.

Để nâng cao hiệu quả cho nền nông nghiệp đô thị, nâng cao giá trị kinh tế cho người nông dân, chủ thể trong chuỗi sản xuất, việc tiết giảm chi phí, tối ưu hóa giá thành cũng rất quan trọng. Bàn về giải pháp cho bài toán này, ông Phạm Ngọc Tuấn, Giám đốc Công ty cổ phần Bình Điền – Mekong cho biết, sản xuất nông nghiệp đô thị khác hẳn với sản xuất truyền thống, không chỉ đưa ra sản phẩm sạch, chất lượng, mà quá trình sản xuất phải thực sự hiệu quả, an toàn cho người dân.

Do đó, nhiều năm qua, đơn vị đã nghiên cứu phát triển các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, giúp người dân tăng giá trị nông sản, tăng thu nhập, giảm giá thành.

“Chúng tôi không ngừng phát triển, liên kết với các viện, trường, nghiên cứu ứng dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến, đưa ra các sản phẩm vật tư nông nghiệp phù hợp với các mô hình sản xuất nông nghiệp đô thị. Đồng thời chúng tôi cũng tổ chức chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật đến từng vùng, giúp bà con sử dụng đúng cách và hiệu quả, mang lại hiệu quả thiết thực”, ông Phạm Ngọc Tuấn chia sẻ.

Nhiều chuyên gia cũng chỉ ra rằng, trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng tăng, đất cho nông nghiệp bị thu hẹp đáng kể, việc tăng giá trị sản xuất trên một diện tích đất là giải pháp căn cơ để đảm bảo sinh kế cho nông dân cũng như phát triển bền vững nền sản xuất nông nghiệp đô thị.

Các chuyên gia cũng kiến nghị Nhà nước cần tập trung vào hoạt động kết nối thị trường, đẩy mạnh hoạt động thương mại hóa sản phẩm từ nền nông nghiệp đô thị, tránh nghịch cảnh “được mùa, mất giá”, để khuyến khích và tạo động lực phát triển nền nông nghiệp đô thị thực sự hiệu quả và bền vững.

Hương Giang/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/giai-phap-phat-trien-nong-nghiep-do-thi-ben-vung/396638.html