Giải thưởng chính VinFuture 2025 vinh danh công trình vaccine HPV

2 giờ trướcBài gốc

Lễ trao Giải thưởng Khoa học Công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture lần thứ 5 diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội). Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Tối 5/12, Lễ trao Giải thưởng khoa học - công nghệ toàn cầu VinFuture lần thứ 5 diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội), đánh dấu chặng đường 5 năm một giải thưởng khoa học do người Việt sáng lập và trao tặng vì tương lai nhân loại.

Giải thưởng chính VinFuture 2025 - giải được mong chờ nhất trị giá 3 triệu USD thuộc về TS. Douglas R. Lowy, TS. John T. Schiller, TS. Aimeé R. Kreimer và GS. Maura L. Gillison (Hoa Kỳ) vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người (HPV) gây ra.

Các nghiên cứu nền tảng về protein capsid của virus papilloma ở người do TS. Lowy và TS. Schiller thực hiện đã dẫn đến sự phát triển của các vaccine HPV hiệu quả cao, giúp ngăn ngừa hàng triệu ca ung thư cổ tử cung, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển. Tiếp đó, phác đồ tiêm chủng liều đơn của TS. Kreimer được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị đã mở rộng đáng kể khả năng tiếp cận vaccine cho người dân.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trao Giải thưởng Chính VinFuture 2025 cho 4 nhà khoa học TS. Douglas R. Lowy, TS. John T. Schiller, TS. Aimeé R. Kreimer và GS. Maura L. Gillison (Hoa Kỳ). Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Song song đó, các nghiên cứu dịch tễ học của GS. Gillison và TS. Kreimer cũng xác định mối liên hệ giữa HPV và ung thư vùng đầu cổ, một mối đe dọa đáng chú ý có thể giảm thiểu nhờ tiêm vaccine HPV. Thành tựu của họ đã, đang và sẽ tiếp tục cứu sống hàng triệu người trong nhiều thập kỷ tới.

Bên cạnh Giải thưởng Chính, VinFuture 2025 còn trao 3 Giải đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD, dành cho ba hạng mục: Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, Nhà khoa học nữ và Nhà khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển vinh danh GS. María Esperanza Martínez - Romero (Mexico) nhờ những đóng góp nổi bật trong nghiên cứu sinh thái vi sinh vật và cơ chế cố định nitơ cộng sinh ở các hệ sinh thái nhiệt đới.

GS. Nguyễn Thục Quyên, Chủ tịch Hội đồng sơ khảo VinFuture trao Giải đặc biệt VinFuture 2025 dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển cho GS. Maria Esperanza Martínez - Romero (Mexico). Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Bà đã phát hiện và mô tả nhiều loài rhizobium (vi khuẩn đất) mới, mở rộng hiểu biết về phân loại vi sinh vật và tương tác cây, vi sinh trong nông nghiệp. Công trình của bà mở ra hướng nghiên cứu mới về cộng sinh vi khuẩn cây trồng và có ý nghĩa sâu rộng đối với phát triển nông nghiệp bền vững trong điều kiện nguồn lực hạn chế.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ được trao cho GS. Mary - Claire King (Hoa Kỳ) vì khám phá mang tính bước ngoặt về đột biến gen có thể liên quan đến nguy cơ ung thư vú và ung thư buồng trứng.

Việc bà xác định vị trí gen BRCA1 trên nhiễm sắc thể 17q21 vào năm 1990, trước khi bộ gen người được giải mã được xem là cột mốc lịch sử, chứng minh bản chất di truyền của nguy cơ ung thư và đặt nền móng cho các xét nghiệm, chương trình tầm soát và phương pháp điều trị cá thể hóa ngày nay.

GS. Richard Friend, Chủ tịch Hội đồng giải thưởng VinFuture trao Giải đặc biệt VinFuture 2025 dành cho Nhà khoa học nữ được trao cho GS. Mary - Claire King (Hoa Kỳ). Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới vinh danh 5 nhà khoa học: GS. Venkatesan Sundaresan (Hoa Kỳ), GS. Raphaël Mercier (Đức), TS. Emmanuel Guiderdoni (Pháp), TS. Imtiyaz Khanday (Hoa Kỳ) và TS. Delphine Mieulet (Pháp) nhờ những đổi mới trong phát triển các giống cây trồng lai có khả năng tự nhân giống bằng phương pháp sinh sản vô tính.

Nhiều nước nông nghiệp đang sử dụng các giống lúa lai, trong đó có Việt Nam. Cây lai có năng suất vượt trội, nhưng sản xuất hạt giống lai của cây lúa - nguồn lương thực của hơn một nửa dân số thế giới lại phức tạp và chi phí cao, khiến nhiều nông dân khó tiếp cận.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới vinh danh 5 nhà khoa học: GS. Venkatesan Sundaresan (Hoa Kỳ), GS. Raphaël Mercier (Đức), TS. Emmanuel Guiderdoni (Pháp), TS. Imtiyaz Khanday (Hoa Kỳ) và TS. Delphine Mieulet (Pháp). Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Nhóm nghiên cứu đã tạo ra hạt giống lúa mang các đặc tính ưu việt giống hệt cây mẹ thông qua cơ chế tự thụ phấn, dựa trên những hiểu biết mới về sinh học phát triển và di truyền, góp phần tăng năng suất, giảm chi phí và thúc đẩy an ninh lương thực bền vững.

Chia sẻ về các công trình được vinh danh năm nay, GS. Richard Friend, Chủ tịch Hội đồng giải thưởng VinFuture, cho biết: “Các Chủ nhân Giải thưởng VinFuture 2025 đã kiến tạo những tiến bộ khoa học mang tính bước ngoặt, đem lại lợi ích thiết thực cho sức khỏe con người và an ninh lương thực toàn cầu. Những thành tựu này cho thấy sức mạnh của khoa học khi được dẫn dắt bởi lòng nhân ái và tinh thần hợp tác xuyên biên giới. Khi tri thức phụng sự con người, chúng không chỉ mở rộng hiểu biết của chúng ta về thế giới, mà còn góp phần bảo vệ và nuôi dưỡng sự sống”.

GS. Richard Friend, Chủ tịch Hội đồng giải thưởng VinFuture phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Việt Nam muốn cùng các nhà khoa học hợp tác nghiên cứu các vấn đề chung của nhân loại

Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá chủ đề của Giải thưởng VinFuture năm nay là "Cùng vươn mình - Cùng thịnh vượng", như một lời kêu gọi mạnh mẽ mang tính toàn cầu về sự phát triển, trên tinh thần đoàn kết, tiến bộ, sẻ chia, tạo cơ hội cho mọi người dân, mọi quốc gia. Đó cũng là tinh thần vượt qua giới hạn tri thức, thúc đẩy hợp tác toàn cầu và mang lại lợi ích thiết thực cho nhân loại.

Chủ tịch Quốc hội ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực bền bỉ của những người sáng lập Quỹ VinFuture đã dành tâm huyết, nguồn lực lớn để phát triển giải thưởng, góp phần lan tỏa giá trị nhân văn của khoa học và giới thiệu tới thế giới hình ảnh đất nước, con người Việt Nam giàu lòng nhân ái và khát vọng phát triển. Chủ tịch Quốc hội cũng gửi lời cảm ơn Hội đồng giải thưởng vì tinh thần trách nhiệm, góp phần tạo nên uy tín và thành công của VinFuture.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, thế giới đang đối mặt với nhiều biến động phức tạp, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, biến động kinh tế và cả những rủi ro chưa từng biết tới từ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, đòi hỏi mỗi quốc gia phải tìm ra con đường phát triển phù hợp, khoa học chỉ thực sự phát huy mạnh mẽ khi có sự hợp tác quốc tế sâu rộng, bình đẳng và bền bỉ.

Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương quan trọng có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu mốc phát triển mới như: Đổi mới tư duy trong xây dựng và thi hành pháp luật, xác định xây dựng pháp luật là "đột phá của đột phá" - phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, hội nhập quốc tế trong tình hình mới, phát triển kinh tế tư nhân, giáo dục đào tạo, y tế...

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại lễ trao giải thưởng VinFuture 2025. Ảnh: Thảo Ngân/Mekong ASEAN.

Đặc biệt, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trọng yếu của giai đoạn phát triển mới. Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 193, mở đường cho những cơ chế thử nghiệm đặc thù, nhằm tạo không gian sáng tạo rộng mở hơn cho đội ngũ trí thức, điều kiện thuận lợi hơn để các nhà khoa học và doanh nghiệp triển khai các ý tưởng, sáng chế, phục vụ yêu cầu của thực tiễn.

Chúc mừng các chủ nhân giải thưởng VinFuture năm nay, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Việt Nam mong muốn cùng cộng đồng các nhà khoa học thế giới đẩy mạnh hợp tác trong nghiên cứu các vấn đề chung của nhân loại, thúc đẩy trao đổi học thuật, đào tạo nhân lực chất lượng cao, hợp tác chuyển giao công nghệ và triển khai các mô hình phát triển xanh, phát triển bao trùm.

"Chúng tôi sẵn sàng đồng hành với các quốc gia, tổ chức, viện nghiên cứu trên tinh thần cởi mở, trách nhiệm và tôn trọng lẫn nhau. Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến tin cậy, hấp dẫn của các nhà khoa học để các giá trị sáng tạo được sẻ chia và lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng quốc tế," Chủ tịch Quốc hội nêu.

Chủ tịch Quốc hội cũng khẳng định, Việt Nam cam kết xây dựng môi trường pháp lý minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi để các mô hình đổi mới sáng tạo được triển khai hiệu quả và an toàn, góp phần tích cực trong sự phát triển của khu vực và thế giới.

Trong 5 năm qua, Giải thưởng VinFuture không chỉ vinh danh các công trình khoa học xuất sắc mà còn tạo nên diễn đàn kết nối giữa giới khoa học, doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách, mở ra nhiều tư tưởng và mô hình hợp tác mới.

Mùa giải 2025 ghi nhận 1.705 đề cử từ các nhà khoa học và tổ chức nghiên cứu toàn cầu, gần gấp ba lần mùa đầu tiên, tập trung vào hợp tác xuyên biên giới trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng, phát triển vật liệu thông minh, ứng phó biến đổi khí hậu, năng lượng sạch và an ninh lương thực.

Sau 5 mùa giải, VinFuture đã trở thành một trong những giải thưởng khoa học - công nghệ uy tín trên thế giới, với 6.132 đề cử từ gần 110 quốc gia và vùng lãnh thổ, tôn vinh 48 nhà khoa học có đóng góp đột phá trong năng lượng, trí tuệ nhân tạo, công nghệ y sinh và nông nghiệp. Các nghiên cứu được vinh danh đang tạo ra thay đổi sâu rộng, góp phần định hình tương lai nhân loại.

Lễ trao giải và Tuần lễ khoa học công nghệ VinFuture đã trở thành nền tảng kết nối quen thuộc của tri thức toàn cầu, quy tụ các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp để thúc đẩy hợp tác vì một tương lai bền vững và thịnh vượng. Đặc biệt, hành trình 5 năm của VinFuture góp phần đưa Việt Nam trở thành điểm đến tin cậy của cộng đồng khoa học quốc tế - nơi những giá trị sáng tạo được sẻ chia và lan tỏa mạnh mẽ.

Thảo Ngân

Nguồn Mekong Asean : https://mekongasean.vn/giai-thuong-chinh-vinfuture-2025-vinh-danh-cong-trinh-vaccine-hpv-49459.html