Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo trước Quốc hội (Ảnh: Quang Vinh)
Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) bao gồm 6 Chương với 57 Điều và 1 Phụ lục. Về điểm mới của dự thảo Luật, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành như sau: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; Mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; Hồ sơ quy hoạch; việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch. Các luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.
Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch gồm: Quy hoạch cấp quốc gia, gồm: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; Quy hoạch vùng; Quy hoạch tỉnh; Quy hoạch chi tiết ngành; Quy hoạch đô thị và nông thôn; Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định.
Bên cạnh đó, xây dựng mối quan hệ giữa các quy hoạch theo nguyên tắc: Quy hoạch thấp hơn phải phù hợp với quy hoạch cao hơn; Quy hoạch chi tiết ngành phải phù hợp với quy hoạch mà quy hoạch đó cụ thể hóa và bảo đảm hài hòa với định hướng sắp xếp, phân bố không gian của quy hoạch vùng có liên quan; Quy hoạch tỉnh phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch chi tiết ngành có liên quan;Quy hoạch đô thị và nông thôn phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch chi tiết ngành.
Đặc biệt, bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch bao gồm: Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch do các cấp khác nhau phê duyệt; Xử lý mâu thuẫn giữa quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh với các quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành; Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp. Các quy định xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch được xây dựng theo hướng bảo đảm các dự án đầu tư có thể thực hiện trong thời gian ngắn nhất sau khi đã xác định được quy hoạch được áp dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn. Danh mục quy hoạch đã được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch ngành đã giảm từ 78 loại quy hoạch xuống còn 49 quy hoạch (giảm 37%).
Dự thảo Luật cũng tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Cụ thể, về thẩm quyền tổ chức lập quy hoạch: Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia; Các Bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành và quy hoạch vùng; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch cấp tỉnh.
Về thẩm quyền quyết định và phê duyệt quy hoạch: Quốc hội quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; Phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng; Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch ngành thực hiện theo quy định của Chính phủ để bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ; Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch chi tiết ngành; Phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh; Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và nông thôn.
Để bảo đảm công tác hậu kiểm, chất lượng nội dung quy hoạch; kịp thời phát hiện các nội dung chồng lấn, mâu thuẫn; hạn chế điều chỉnh quy hoạch tùy tiện; nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan sau khi phân cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, dự thảo Luật bổ sung thêm quy định về hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát quy hoạch.
Thẩm tra dự án Luật, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho hay, trên cơ sở ý kiến của Chính phủ, nhiều số ý kiến nhất trí với dự thảo Luật quy định về Quy hoạch vùng. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục rà soát nội dung quy hoạch vùng bảo đảm tương xứng với vị trí, vai trò, ý nghĩa lập riêng của loại quy hoạch này. Có ý kiến đề nghị xem xét thêm về sự cần thiết lập riêng Quy hoạch vùng, thay vào đó, nghiên cứu thể hiện nội dung quy hoạch vùng trong Quy hoạch tổng thể ở mức độ định hướng tổng quát, giảm cấp quy hoạch trung gian, tập trung lập các Quy hoạch ngành, Quy hoạch tỉnh.
Việt Thắng - Trung Hiếu