Giám đốc Fonterra: Việt Nam là hình mẫu trong khu vực ASEAN về cải cách phi thuế quan

5 giờ trướcBài gốc

Bà Justine Aroll - Giám đốc điều hành chiến lược thương mại tại Fonterra trình bày tham luận tại Hội thảo sáng 27/6 bằng hình thức trực tuyến từ New Zealand (Ảnh: Chí Cường)

Tại Hội thảo “Gỡ rào cản phi thuế quan vì thịnh vượng chung ASEAN” do Báo Tài chính - Đầu tư phối hợp với Đại sứ quán New Zealand tổ chức sáng nay (27/6), bà Justine Aroll - Giám đốc điều hành chiến lược thương mại tại Fonterra đã chia sẻ góc nhìn về cách tập đoàn sữa hợp tác xã này đang tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) chất lượng cao để tháo gỡ rào cản phi thuế quan (NTB), nâng cao khả năng thích ứng chuỗi cung ứng và khai thác tiềm năng tăng trưởng tại những thị trường trọng điểm như Việt Nam.

4 rào cản phi thuế quan chính ở Đông Nam Á

Fonterra là một hợp tác xã ngành sữa do nông dân sở hữu, được cung cấp bởi 78.000 hộ gia đình nông dân ở New Zealand, sản xuất các sản phẩm sữa chất lượng cao, bao gồm sữa nguyên liệu, sữa cho nhà hàng và sữa cho người tiêu dùng. Trong đó, 95% sản phẩm của hãng này được xuất khẩu.

Giám đốc điều hành chiến lược thương mại tại Fonterra cho biết, đối với Fonterra, tính ổn định và chắc chắn trong thương mại và việc lưu thông tự do hàng hóa và dịch vụ qua biên giới là vô cùng quan trọng.

Doanh nghiệp này cung cấp nhiều sản phẩm phổ biến như sữa Anmum, Anlene, Anchor… và đã hiện diện ở 8 quốc gia Đông Nam Á hơn 50 năm qua, với hơn 1.000 nhân viên.

Fonterra đang vận hành 3 nhà máy sản xuất trong khu vực và cung cấp khoảng 450 sản phẩm thuộc 8 thương hiệu tiêu dùng và dịch vụ thực phẩm.

"Đông Nam Á là khu vực mang tính chiến lược đối với Fonterra. Những con số này thể hiện rõ cam kết lâu dài và quy mô hiện diện của Fonterra tại khu vực", đại diện Fonterra nói.

Vị này cho rằng, các yếu tố nền tảng như thu nhập gia tăng, đô thị hóa mạnh mẽ, sự mở rộng của tầng lớp trung lưu và việc sữa ngày càng trở thành một phần trong ẩm thực truyền thống lẫn hiện đại đang tạo đòn bẩy cho nhu cầu tiêu dùng. Mô hình ăn uống phương Tây, thường sử dụng nguyên liệu từ sữa - cũng đang phát triển nhanh tại khu vực, mở ra nhiều cơ hội cho mảng bán lẻ và dịch vụ thực phẩm.

Trong giai đoạn đầy bất định như hiện nay, bà Justine Aroll cho biết, các hiệp định thương mại tự do chất lượng cao như ANZFTA, RCEP và CPTPP đóng vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy tăng trưởng của Fonterra.

Những FTA này không chỉ giúp giảm thuế quan và rào cản phi thuế quan, đơn giản hóa thủ tục hải quan mà còn thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại, mang lại sự ổn định và tin cậy trong bối cảnh môi trường toàn cầu ngày càng biến động.

"Những khuôn khổ này đóng vai trò nền tảng cho năng lực chống chịu và đảm bảo vận hành thông suốt xuyên biên giới của doanh nghiệp", bà Justine Aroll nhấn mạnh.

Năm 2024, xuất khẩu từ New Zealand sang ASEAN đạt khoảng 2,8 tỷ USD, cho thấy tầm quan trọng kinh tế ngày càng gia tăng của khu vực. Với Fonterra, 7 trong số 15 thị trường trọng yếu toàn cầu nằm tại ASEAN, bao gồm Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Philippines, Singapore và Australia (theo khuôn khổ ANZFTA).

Trong số này, Việt Nam nổi bật là thị trường ưu tiên, không chỉ bởi nhu cầu gia tăng với sản phẩm sữa chất lượng cao, mà còn nhờ vào vai trò ngày càng rõ nét trong chuỗi cung ứng khu vực, vừa là điểm tiêu thụ tiềm năng, vừa có thể trở thành trung tâm sản xuất thứ cấp trong tương lai.

Dù các FTA đã góp phần thúc đẩy thương mại trong khu vực, nhưng các rào cản phi thuế quan vẫn đang gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu như Fonterra. Bà Justine Aroll cho biết, các rào cản phi thuế quan tiếp tục gây khó khăn không nhỏ cho doanh nghiệp, ngay cả ở những thị trường đã có FTA toàn diện.

Một trong những vấn đề thường gặp nhất là quy trình hành chính phức tạp hoặc chồng chéo, trải dài từ khâu thông quan, đăng ký sản phẩm và nhà máy, kiểm định trước xuất khẩu đến kiểm tra nội địa. Khi nhiều cơ quan cùng tham gia xử lý, điều này dễ dẫn đến trùng lặp và gây lúng túng cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Bên cạnh đó, đại diện Fonterra cho hay, họ cũng gặp phải quy trình cấp phép nhập khẩu thiếu minh bạch, ví dụ như yêu cầu không rõ ràng hoặc ràng buộc giấy phép với các điều kiện phụ, chẳng hạn như nghĩa vụ hỗ trợ ngành sữa nội địa.

Một thách thức khác là sự thiếu nhất quán trong cách triển khai quy định của các cơ quan chức năng. Trong một số trường hợp, các quyết định trung ương không được áp dụng đồng bộ tại các cửa khẩu, dẫn đến việc cùng một lô hàng có thể bị hiểu và xử lý khác nhau, làm gia tăng chi phí và độ phức tạp cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, một số quy định pháp lý thiếu rõ ràng hoặc phạm vi áp dụng quá rộng – đặc biệt là liên quan đến yêu cầu ghi nhãn, cũng gây khó khăn. Ở một số quốc gia, các quy định dành cho hàng tiêu dùng lại được áp dụng cho cả sản phẩm nguyên liệu hoặc dùng trong ngành dịch vụ thực phẩm, khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc xác định tiêu chuẩn áp dụng tại cửa khẩu.

"Việc áp dụng tiêu chuẩn ghi nhãn dành cho sản phẩm bán lẻ lên các nguyên liệu trung gian là không cần thiết và làm tăng chi phí tuân thủ. Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ việc ghi nhãn rõ ràng vì lý do an toàn và truy xuất nguồn gốc, nhưng điều này không nên áp dụng cho sản phẩm không trực tiếp đến tay người tiêu dùng", bà Justine Aroll nói.

Năm 2023, một nghiên cứu được thực hiện bởi Hiệp hội sữa New Zealand cho thấy, ước tính chi phí của các biện pháp phi thuế quan áp đặt lên sữa New Zealand xuất khẩu toàn cầu lên đến 7,8 tỷ USD/năm.

Đại diện Fonterra nhấn mạnh, doanh nghiệp ủng hộ việc sử dụng hợp lý các biện pháp phi thuế quan, nhưng những biện pháp mang tính hạn chế, không có mục đích phù hợp hoặc không phù hợp với khoa học và tiêu chuẩn quốc tế có thể gây ra tăng chi phí, sự phức tạp và sự bất ổn trong thương mại, trong tình huống xấu nhất nó có thể vi phạm những nghĩa vụ thương mại quốc tế của một quốc gia.

“Việt Nam là hình mẫu trong khu vực ASEAN về cải cách phi thuế quan”

Giám đốc điều hành chiến lược thương mại tại Fonterra nhấn mạnh, một số khó khăn nói trên không phải là vấn đề họ gặp phải tại Việt Nam, nơi các thủ tục tương đối minh bạch và hiệu quả.

Dù nhìn nhận NTB tồn tại ở mọi thị trường, kể cả New Zealand, nhưng đại diện Fonterra nói rằng, trải nghiệm của họ tại Việt Nam là rất tích cực.

Toàn cảnh hội thảo “Gỡ rào cản phi thuế quan vì thịnh vượng chung ASEAN” do báo Tài chính Đầu tư tổ chức sáng 27/6 tại Hà Nội (Ảnh: Chí Cường)

"Chúng tôi gặp rất ít biện pháp phi thuế quan ảnh hưởng tại Việt Nam. Các cơ quan chức năng tại Việt Nam minh bạch, cởi mở và sẵn sàng đối thoại, tạo ra một môi trường thuận lợi cho nhà xuất khẩu", vị này nói.

"Vì thế, chúng tôi xem Việt Nam như một hình mẫu trong khu vực ASEAN về cải cách phi thuế quan", bà Justine Aroll nói và cho biết, Việt Nam là đối tác chiến lược để New Zealand cùng thúc đẩy tính đồng bộ hóa trong các quy định khu vực.

Theo đó, một số hướng đi có thể triển khai gồm đơn giản hóa thủ tục hành chính, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế dựa trên cơ sở khoa học, và phát triển hệ thống công nhận tương đương, nhằm mang lại sự nhất quán và giảm thiểu chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Theo bà Justine Aroll, Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò trong chuỗi cung ứng khu vực nhờ hệ thống FTA toàn diện, cơ sở hạ tầng cải thiện, lực lượng lao động có trình độ và môi trường pháp lý minh bạch.

Với Fonterra, ngoài cơ hội tiêu thụ sữa gia tăng, doanh nghiệp cũng nhìn thấy khả năng Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất thứ cấp, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ thực phẩm và các dòng sản phẩm có giá trị gia tăng.

"Mặc dù New Zealand vẫn là trung tâm sản xuất chính của chúng tôi, Việt Nam có thể đóng vai trò hỗ trợ về mặt linh hoạt chuỗi cung ứng trong khu vực, thông qua sản xuất theo hợp đồng hoặc đóng gói các sản phẩm phù hợp với thị hiếu bản địa", bà Justine Aroll nhấn mạnh.

Đồng thời, đại diện Fonterra cũng cho hay, với môi trường thương mại thông thoáng và định hướng hỗ trợ doanh nghiệp mạnh mẽ, Việt Nam không chỉ là thị trường trọng điểm mà còn là cửa ngõ kết nối khu vực mà những doanh nghiệp như Fonterra mong muốn gắn bó lâu dài.

Minh Minh

Nguồn ĐTCK : https://tinnhanhchungkhoan.vn/giam-doc-fonterra-viet-nam-la-hinh-mau-trong-khu-vuc-asean-ve-cai-cach-phi-thue-quan-post371986.html