Giảm gánh nặng giá nhà ở để tránh gây áp lực lên tỷ suất sinh

3 giờ trướcBài gốc

Tập đoàn Hòa Phát xây dựng Dự án khu nhà ở công nhân, nhà ở xã hội Khu công nghiệp Yên Mỹ II. Ảnh minh họa: Mạnh Khánh-TTXVN.

Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE), tỷ suất sinh ở Việt Nam đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử vào năm 2024, đánh dấu một xu hướng giảm rõ rệt từ năm 2021. Một trong những nguyên nhân quan trọng được các chuyên gia và cơ quan quản lý chỉ ra là chi phí nhà ở ngày càng tăng cao, gây áp lực lớn lên kế hoạch sinh con của các gia đình trẻ.

VARS IRE dẫn chứng, theo Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, tổng tỷ suất sinh của Việt Nam giảm từ 2,01 con/phụ nữ năm 2022 xuống còn 1,96 vào năm 2023 và tiếp tục giảm xuống mức 1,91 con năm 2024 – mức thấp kỷ lục từ trước đến nay. Trong hai thập kỷ qua, nhiều phụ nữ Việt Nam đã trì hoãn việc sinh con, chỉ sinh một con hoặc thậm chí quyết định không sinh con, không chỉ do các yếu tố cá nhân và văn hóa mà còn bởi áp lực về chi phí nhà ở ngày càng tăng cao - VARS IRE phân tích.

Giá nhà tăng mạnh trong những năm gần đây đã tạo nên gánh nặng tài chính lớn đối với các hộ gia đình trẻ. Giá căn hộ trung bình cho một gia đình năm 2014 khoảng 1,75 tỷ đồng, tương đương 2,6 tỷ đồng khi quy đổi theo lạm phát đến năm 2025. Tuy nhiên, giá bán thực tế căn hộ trung bình năm 2025 lên tới 5,3 tỷ đồng, cao hơn 2,7 tỷ đồng so với giá trị thực quy đổi năm 2014. Trong khoảng thời gian này, tổng tỷ suất sinh giảm từ 2,09 con xuống còn 1,91 con/phụ nữ.

Đặc biệt, trong giai đoạn 2019-2024, giá căn hộ chung cư tại các đô thị lớn tăng mạnh, như Hà Nội tăng trên 70%, TP. Hồ Chí Minh tăng gần 37%, cùng với đó là sự giảm sút đáng kể của tỷ suất sinh. Giá nhà tăng vượt xa mức tăng thu nhập khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ buộc phải trì hoãn việc sinh con hoặc hạn chế số con.

Liên quan đến nội dung này, chuyên gia kinh tế xã hội Trần Minh Anh nhận xét, giá nhà tăng cao không chỉ làm gia tăng áp lực tài chính mà còn ảnh hưởng sâu sắc tới quyết định sinh con của các gia đình trẻ. Nhà ở trở thành một gánh nặng lớn, đặc biệt với những người chưa sở hữu nhà, dẫn đến việc họ trì hoãn hoặc hạn chế sinh con để tập trung tích lũy tài chính.

Đồng thời, VARS IRE cũng dẫn chứng về nghiên cứu quốc tế của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ cho thấy, giá nhà tăng 10% sẽ làm giảm tỷ lệ sinh khoảng 1% đối với nhóm dân cư chưa sở hữu nhà tại các khu vực đô thị. Tuy nhiên, đối với các gia đình đã sở hữu bất động sản, giá nhà tăng có thể mang lại cảm giác giàu có, thúc đẩy họ sinh con nhiều hơn hoặc sinh sớm hơn. Một số hộ gia đình còn dùng tài sản nhà đất để vay vốn, chi trả chi phí sinh hoạt như học phí cho con cái...

Theo VARS IRE, lịch sử thị trường bất động sản Việt Nam cũng từng ghi nhận những giai đoạn giá nhà tăng cao song tỷ suất sinh lại có xu hướng cải thiện, như giai đoạn 2001-2003 và 2006-2008. Khi đó, tín dụng được “nới lỏng” và kinh tế phát triển mạnh giúp nhiều hộ gia đình dễ dàng sở hữu nhà hơn, tạo điều kiện thuận lợi để sinh con. Tuy nhiên, kể từ năm 2021 khi giá nhà tăng mạnh vượt xa khả năng chi trả của đại đa số người dân, tỷ suất sinh bắt đầu giảm nhanh và khó có khả năng phục hồi trong ngắn hạn.

Dưới góc nhìn chuyên gia, bà Nguyễn Thu Hà nhận định, trong dài hạn, khi nhà ở tại các đô thị lớn dần trở thành "đặc quyền" của nhóm người có điều kiện kinh tế tốt, tỷ suất sinh có thể duy trì ổn định hoặc tăng nhẹ trong nhóm này, nhưng phần lớn người dân không có khả năng mua nhà sẽ tiếp tục trì hoãn hoặc giảm số lượng con. Do vậy, giá nhà là một rào cản không thể xem nhẹ đối với chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Nhà ở xã hội dành cho công nhân Khu công nghiệp Đông Mai do Tổng công ty Viglacera làm chủ đầu tư. Ảnh: Viglacera

Nhiều chuyên gia cho rằng, để giải quyết vấn đề này, bên cạnh chính sách dân số phù hợp, cần có những giải pháp cụ thể nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí nhà ở cho các gia đình trẻ như phát triển nhà ở xã hội, hỗ trợ vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, đồng thời kiểm soát chặt chẽ thị trường bất động sản để giá nhà không vượt quá khả năng chi trả của đa số người dân.

Mặc dù nhà ở không phải nguyên nhân duy nhất dẫn đến sự sụt giảm tỷ suất sinh ở Việt Nam, song rõ ràng đây là một rào cản lớn ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định sinh con trong bối cảnh kinh tế hiện nay. Việc đảm bảo nhà ở ổn định, giá cả hợp lý sẽ góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các gia đình trẻ phát triển, từ đó góp phần cải thiện mức sinh của đất nước.

Trước áp lực giá nhà tăng cao tác động tiêu cực đến tỷ suất sinh, nhiều chuyên gia và nhà hoạch định chính sách cùng cho rằng cần triển khai đồng bộ giải pháp nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí nhà ở, tạo điều kiện cho các gia đình trẻ tiếp cận nhà ở ổn định, từ đó góp phần cải thiện mức sinh. Một số giải pháp trọng tâm được đề xuất chính là phát triển nhà ở xã hội và nhà ở giá rẻ. Các chuyên gia đề xuất, nhà nước cần tăng cường đầu tư và khuyến khích doanh nghiệp xây dựng dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân và người thu nhập thấp, đảm bảo giá bán phù hợp với khả năng tài chính của đại đa số người dân đô thị.

Cùng đó là hỗ trợ tín dụng ưu đãi. Chính phủ và các ngân hàng cần tiếp tục cơ chế cho vay mua nhà với lãi suất thấp, thời hạn vay dài, thủ tục đơn giản, giúp hộ gia đình trẻ dễ dàng tiếp cận vốn mua nhà mà không phải chịu áp lực tài chính lớn. Đồng thời, kiểm soát và điều tiết thị trường bất động sản như: cơ quan chức năng tăng cường giám sát để ngăn chặn tình trạng đầu cơ, thổi giá; xây dựng chính sách hạn chế việc tăng giá bất động sản quá nóng, nhằm duy trì thị trường ổn định và bền vững.

Thu Hằng/Bnews/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/giam-ganh-nang-gia-nha-o-de-tranh-gay-ap-luc-len-ty-suat-sinh/389674.html