Giảm nghèo bền vững ở xã Hòa Phú: Sát từng hoàn cảnh

2 giờ trướcBài gốc

Thực tế từ cơ sở cho thấy, khi chuẩn nghèo ngày càng được nâng lên, giảm nghèo bền vững không chỉ là bài toán về con số, mà đòi hỏi những giải pháp sát thực, theo dõi lâu dài và xuất phát từ đúng hoàn cảnh của từng hộ dân.

Bà Cao Thị Mừng trò chuyện với cán bộ xã Hòa Phú và thôn Hạ Dục về hoàn cảnh gia đình hiện nay. Ảnh: Kim Nhuệ

Mong manh thoát nghèo

Căn nhà nhỏ của bà Cao Thị Mừng ở thôn Hạ Dục (xã Hòa Phú) trở nên vắng lặng sau ngày chồng bà qua đời chưa lâu. Ngôi nhà được xây dựng từ năm 1959, đến nay đã xuống cấp nghiêm trọng với mái ngói xô lệch, nhiều chỗ dột, tường bong tróc, nền nhà thấp hơn mặt đường nên mỗi khi mưa lớn, nước từ ngoài tràn vào. Có những đêm mưa, bà nói nằm trong nhà mà thấy ánh sáng lọt qua mái, “như nhìn thấy sao trên trời”.

Ở tuổi ngoài bảy mươi, bà Mừng không còn khả năng lao động. Hiện bà sống cùng con trai út, nhưng gia đình người con này cũng đang trong hoàn cảnh rất khó khăn. Thu nhập chủ yếu dựa vào nông nghiệp và lao động tự do, bấp bênh theo mùa vụ. Đáng lo hơn, con cái của người con út mắc bệnh, phải điều trị dài ngày, chi phí thuốc men, chăm sóc trở thành gánh nặng thường trực. Cả gia đình chật vật xoay xở từng ngày, không có tích lũy để tính chuyện sửa sang hay xây dựng lại nhà ở.

Khi cán bộ xã và thôn hỏi về mong muốn, bà Mừng chỉ nói ngắn gọn: “Nhà nước hỗ trợ được thì quý, không hỗ trợ cũng không dám đòi hỏi”. Điều bà mong mỏi nhất là có được căn nhà an toàn hơn để yên tâm sống những năm tháng tuổi già, nhất là trong mùa mưa bão. Theo đánh giá của cán bộ cơ sở, đây là trường hợp khó khăn thực sự, dù không còn nằm trong danh sách hộ nghèo theo chuẩn hiện hành.

Anh Nguyễn Văn Tươi và con trai (ở giữa ảnh) mong muốn được Nhà nước hỗ trợ xe máy để đi lại và làm sinh kế. Ảnh: Kim Nhuệ

Rời nhà bà Mừng, đoàn công tác tiếp tục đến thăm gia đình anh Nguyễn Văn Tươi - một trường hợp được cán bộ thôn đánh giá là “đặc biệt khó khăn”. Cả vợ chồng anh Tươi đều bị bệnh, không còn khả năng lao động. Mọi sinh hoạt trong gia đình hiện nay phụ thuộc vào thu nhập của hai người con lớn đang làm công nhân tại các doanh nghiệp trên địa bàn xã. Mức lương công nhân không cao, trong khi phải gánh chi phí sinh hoạt, thuốc men cho bố mẹ và nuôi em ăn học.

Gia đình anh Tươi có một người con gái út đang học trung học phổ thông, trường cách nhà gần 10km. Thế nhưng, cả gia đình không có phương tiện đi lại. Ngoài một chiếc xe đạp đã cũ, gia đình không có bất kỳ phương tiện nào khác. Việc đi học của con gái út vì thế phụ thuộc vào việc nhờ người khác đưa đón hoặc tự xoay xở trong điều kiện rất vất vả.

Trong buổi trao đổi với cán bộ xã, con trai của anh Tươi bày tỏ mong muốn được Nhà nước xem xét hỗ trợ một chiếc xe máy. Nếu có phương tiện này, cháu có thể tranh thủ chạy xe ôm để tăng thêm thu nhập, đồng thời dùng làm phương tiện cho em gái út đi học xa và phục vụ việc đi lại chung của cả nhà, nhất là khi bố mẹ ốm đau cần đi viện. Theo lãnh đạo thôn, đây là trường hợp điển hình của nhóm hộ cận nghèo rất dễ tái nghèo. Dù trên giấy tờ đã thoát nghèo, nhưng chỉ cần hai người con lớn mất việc hoặc gia đình phát sinh thêm chi phí y tế, cuộc sống sẽ lập tức rơi vào bế tắc.

Anh Đỗ Hữu Tiến (ở giữa ảnh) mong muốn được Nhà nước hỗ trợ bò sinh sản để làm sinh kế thoát nghèo bền vững. Ảnh: Kim Nhuệ

Trường hợp thứ ba mà đoàn công tác ghi nhận là gia đình anh Đỗ Hữu Tiến. Anh Tiến bị bệnh về khớp, hai bàn chân mất khả năng vận động, không thể đi lại và lao động trong suốt nhiều năm nay. Trước đó, anh làm lao động tự do, nhưng từ khi phát bệnh phải ở nhà hoàn toàn. Gia đình có hai con nhỏ, một cháu đang đi học, mọi chi phí sinh hoạt trông vào bố mẹ già và khoản trợ cấp xã hội ít ỏi.

Khi được hỏi về mong muốn, gia đình anh Tiến không đề xuất hỗ trợ tiền mặt mà mong được hỗ trợ sinh kế phù hợp, cụ thể là một con bò để chăn nuôi. Theo cán bộ thôn, nếu được hỗ trợ đúng hướng, gia đình có thể tận dụng nguồn lao động trong nhà để chăm sóc, từng bước cải thiện thu nhập, giảm dần sự phụ thuộc vào trợ cấp.

Từ ba trường hợp cụ thể trên cho thấy, bức tranh giảm nghèo ở Hòa Phú hiện nay không còn là câu chuyện “có hay không hộ nghèo”, mà là bài toán làm sao giữ cho những hộ vừa thoát nghèo, hộ cận nghèo không bị rơi trở lại. Điểm chung của các hộ này là thu nhập bấp bênh, gánh nặng bệnh tật, người phụ thuộc nhiều và thiếu những điều kiện tối thiểu như nhà ở an toàn, phương tiện đi lại hay sinh kế ổn định. Ranh giới giữa thoát nghèo và tái nghèo vì thế vẫn rất mong manh.

Giải pháp thực chất

Chia sẻ về những trăn trở trong công tác giảm nghèo hiện nay, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Hòa Phú Nguyễn Thị Nga cho rằng, thách thức lớn nhất của địa phương không còn nằm ở việc xác định hộ nghèo theo chuẩn, mà là làm sao để các hộ cận nghèo, hộ vừa thoát nghèo và những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn không bị bỏ sót trong quá trình theo dõi, hỗ trợ.

“Có những gia đình trên giấy tờ đã thoát nghèo, nhưng thực tế đời sống vẫn rất mong manh. Nếu không nắm sát hoàn cảnh, chỉ một biến cố nhỏ về sức khỏe, việc làm hay thiên tai cũng có thể khiến họ rơi trở lại nghèo”, bà Nga nói.

Theo rà soát của xã Hòa Phú, hiện trên địa bàn không còn hộ nghèo theo chuẩn, song vẫn còn 124 hộ cận nghèo và nhiều trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Trong đó, nhu cầu hỗ trợ về nhà ở và sinh kế chiếm tỷ lệ lớn. Riêng về nhà ở, xã đã rà soát được 24 hộ có nhu cầu hỗ trợ, nhiều trường hợp nhà xuống cấp nghiêm trọng, không bảo đảm an toàn sinh hoạt, nhất là trong mùa mưa bão. Tuy nhiên, do vướng mắc về điều kiện pháp lý đất đai hoặc chưa đủ tiêu chí theo quy định, không phải tất cả các trường hợp đều có thể triển khai hỗ trợ cùng thời điểm.

Trên cơ sở nguồn lực được thành phố phân bổ, năm 2025, xã Hòa Phú dự kiến hỗ trợ xây dựng nhà “Đại đoàn kết” cho 6 hộ đủ điều kiện, mỗi hộ được hỗ trợ 50 triệu đồng từ nguồn của thành phố. Với các trường hợp còn lại, địa phương tiếp tục vận động từ Quỹ “Vì người nghèo” và các nguồn xã hội hóa để từng bước cải thiện điều kiện nhà ở cho các hộ khó khăn.

“Quan điểm của xã là không dàn trải, mà ưu tiên những trường hợp thực sự cấp thiết, đồng thời tiếp tục theo dõi để có phương án hỗ trợ tiếp theo khi có nguồn lực”, bà Nguyễn Thị Nga cho biết.

Cùng với nhà ở, hỗ trợ sinh kế được xác định là giải pháp quan trọng nhằm giúp các hộ cận nghèo từng bước đứng vững. Qua rà soát thực tế, xã Hòa Phú đã lựa chọn 12 trường hợp để triển khai hỗ trợ phát triển kinh tế, trong đó 6 hộ được hỗ trợ bò sinh sản và 6 hộ được hỗ trợ xe máy làm phương tiện mưu sinh. Việc hỗ trợ được thực hiện căn cứ sát vào nhu cầu thực tế của từng gia đình, theo hướng người dân chủ động lựa chọn con giống, phương tiện phù hợp, có hóa đơn chứng từ đầy đủ và được theo dõi sau hỗ trợ nhằm bảo đảm hiệu quả lâu dài, tránh tình trạng hỗ trợ hình thức.

Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hòa Phú Tô Thị Nhàn, giảm nghèo bền vững trong giai đoạn hiện nay không thể chỉ dựa vào trợ cấp, mà phải gắn với việc tạo sinh kế và điều kiện tự mưu sinh cho người dân. Khi chuẩn nghèo ngày càng được nâng lên, việc không còn hộ nghèo theo chuẩn chỉ là kết quả bước đầu. Điều quan trọng hơn là giúp các hộ cận nghèo có khả năng tự đứng vững, không bị tụt lại phía sau trong quá trình phát triển chung của địa phương.

Bà Tô Thị Nhàn cho biết, Đảng ủy xã đã thống nhất quan điểm không chạy theo chỉ tiêu, không để thành tích che lấp những khó khăn thực tế của người dân. Trọng tâm trong thời gian tới vẫn là 124 hộ cận nghèo và các trường hợp đã thoát nghèo nhưng đời sống chưa ổn định. Với những hộ còn khả năng lao động, xã tập trung hỗ trợ đào tạo nghề, kết nối việc làm, tạo điều kiện tiếp cận vốn vay ưu đãi và phương tiện sản xuất. Với những hộ không còn hoặc rất hạn chế khả năng lao động do tuổi cao, bệnh tật, khuyết tật, địa phương ưu tiên bảo đảm an sinh xã hội, nhà ở an toàn và điều kiện sinh hoạt tối thiểu, hạn chế tối đa nguy cơ tái nghèo.

Một trong những khâu then chốt được xã Hòa Phú đặc biệt chú trọng là công tác theo dõi sau hỗ trợ. Việc hỗ trợ không dừng lại ở trao tiền, trao phương tiện, mà phải tiếp tục đồng hành, nắm bắt những khó khăn phát sinh để kịp thời điều chỉnh. “Nếu không theo dõi đến cùng, rất dễ xảy ra tình trạng người dân vẫn khó khăn nhưng không còn nằm trong diện hỗ trợ. Vì vậy, các thôn, các đoàn thể phải coi việc đồng hành lâu dài với các hộ cận nghèo là nhiệm vụ thường xuyên”, bà Tô Thị Nhàn nhấn mạnh.

Từ thực tiễn Hòa Phú cho thấy, khi không còn hộ nghèo theo chuẩn, bài toán giảm nghèo đã chuyển sang giai đoạn mới, đòi hỏi cách làm linh hoạt, thực chất và bền bỉ hơn. Giảm nghèo bền vững không chỉ là câu chuyện của nguồn lực, mà là sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, với tinh thần sát dân, hiểu dân và hỗ trợ đúng, trúng từng hoàn cảnh. Đây cũng chính là hướng đi mà Hòa Phú đang kiên trì thực hiện trong thời gian tới.

Kim Nhuệ

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/giam-ngheo-ben-vung-o-xa-hoa-phu-sat-tung-hoan-canh-726777.html