Giảm phát rình rập các nền kinh tế châu Á

3 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.

Trong lúc lạm phát ở Mỹ còn nóng, phần lớn khu vực châu Á đối mặt với tình trạng ngược lại. Ngoại trừ một số ít “điểm nóng” lạm phát như Nhật Bản và Bangladesh, tốc độ lạm phát bình quân tại 10 nền kinh tế lớn nhất châu Á đang ở mức thấp, chỉ 1,3% - theo tạp chí The Economist.

Giá tiêu dùng đã giảm trong nhiều tháng ở Trung Quốc, nước ghi nhận mức giảm giá lớn nhất, và ở Thái Lan. Các nền kinh tế châu Á khác, bao gồm cả Philippines, cũng đang mấp mé giảm phát. Ngay cả ở Ấn Độ, quốc gia có khuynh hướng lạm phát, giá cả cũng chỉ tăng 1,6% trong kỳ 1 năm tính đến tháng 7 năm nay, mức tăng chậm nhất kể từ năm 2017.

Tại một số nền kinh tế châu Á, lạm phát hiện đáng nằm trong phạm vi mục tiêu của các ngân hàng trung ương. Nhưng hiện tại, lạm phát ở 5 nền kinh tế trong khu vực đang thấp hơn mức mục tiêu, và ngay cả ở những quốc gia lạm phát đạt mục tiêu, xu hướng cũng đang là thiểu phát (disinflation).

Nhiều người có thể đổ lỗi cho thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump gây ra tình trạng lạm phát yếu ở châu Á. Về lý thuyết, thuế quan Mỹ sẽ tác động đến châu Á như một cú sốc cầu, làm giảm cả giá và khối lượng của hàng hóa xuất khẩu. Tuy nhiên, đó không phải là thực tế của những tháng gần đây.

Thay vào đó, các công ty đã đẩy nhanh các lô hàng trước khi thuế quan có hiệu lực, dẫn đến việc xuất khẩu của nhiều quốc gia châu Á sang Mỹ tăng vọt trong những tháng qua. Và tình trạng lạm phát thấp của châu Á thực ra đã bắt đầu xuất hiện từ nửa cuối năm 2024, trước khi ông Trump tái đắc cử. Thuế quan của ông Trump có thể kéo giá cả ở châu Á giảm xuống trong tương lai, nhưng không phải là nguyên nhân của tình trạng lạm phát thấp ở khu vực này trong 1 năm qua.

Vậy đâu là nguyên nhân?

Một nguyên nhân ở đây là tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc, vốn đã và đang làm trầm trọng thêm tình trạng giảm phát ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Không chỉ gây giảm phát trong nước, dư thừa công suất ở Trung Quốc cũng gây áp lực lên giá cả ở những nơi khác. Kể từ năm 2022, chỉ số giá xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm 15%, dù kim ngạch xuất khẩu nhìn chung vẫn tăng trưởng.

Tác động lan tỏa của dư thừa công suất ở Trung Quốc là mang tính toàn cầu, nhưng các nền kinh tế châu Á có lẽ chịu ảnh hưởng nhiều hơn cả. Cũng trong thời gian từ năm 2022 đến nay, thặng dư thương mại hàng hóa của Trung Quốc với các nước đang phát triển ở châu Á đã tăng gần gấp đôi. Giá ô tô tại Thái Lan, nơi các mẫu xe giá rẻ của Trung Quốc ngày càng chiếm ưu thế, đã giảm 6% trong vòng 1 năm tính đến tháng 7 năm nay. Sự cạnh tranh không ngừng từ các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc cũng đã kéo giá mặt hàng này xuống ở Việt Nam và Singapore.

Thị trường hàng hóa cơ bản, chủ yếu là xăng dầu và thực phẩm, cũng đã có tác động làm dịu giá cả. Quyết định tăng sản lượng dầu của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) và các đồng minh, tức liên minh OPEC+, đã kéo giá dầu xuống. Trong khi đó, tình trạng lạm phát giá lương thực - vốn đã ở mức cao trong nhiều năm do chiến tranh ở Ukraine và thiệt hại mùa màng do thời tiết nóng bức - đã giảm bớt. Năm 2024, tỷ lệ lạm phát giá lương thực trung bình ở 10 nền kinh tế lớn nhất châu Á (không tính Nhật Bản và Bangladesh) là 5%. Đến tháng 7/2025, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 1%.

Tốc độ giảm lạm phát nhanh chóng không chỉ do hiệu ứng cơ sở - nghĩa là tỷ lệ lạm phát hiện tại được tính toán dựa trên mức giá cao của năm ngoái làm cơ sở so sánh. Tình trạng dư thừa lợn ở Trung Quốc đã dẫn đến giảm phát giá thịt lợn, và giới Trung Quốc gần đây đã phải đưa ra cam kết sẽ giải quyết vấn đề bằng cách giảm đàn lợn xuống còn 1 triệu con.

Hơn nữa, nhu cầu ở nhiều nước châu Á đang suy yếu. Một số nền kinh tế, bao gồm cả Hàn Quốc, đang trải qua sự suy giảm do chu kỳ kinh doanh. Ở những quốc gia khác, nhu cầu chậm lại phản ánh những sai sót về cấu trúc trong nền kinh tế. Ngành sản xuất ngày càng kém cạnh tranh của Indonesia đã phải sa thải công nhân, dẫn tới làm giảm niềm tin của người tiêu dùng.

Chưa kể, tiền lương trên khắp châu Á đang tăng trưởng với tốc độ chậm lại. Tại một số quốc gia, nguồn cung lao động ngày càng tăng đã gây áp lực giảm lương - theo nhà kinh tế Miguel Chanco của công ty tư vấn Pantheon Macroeconomics. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đã tăng vọt ở Philippines và phá vỡ kỷ lục ở Ấn Độ, Indonesia và Malaysia. Những ký ức còn mới về thời kỳ lạm phát leo thang trên toàn cầu năm 2022 - đợt giá cả tăng nóng mà hầu hết các hộ gia đình châu Á phải đương đầu - có thể đã thúc đẩy nhiều người tìm kiếm việc làm hơn.

Các ngân hàng trung ương châu Á dường như cũng lo ngại về sự trở lại của lạm phát nên đã có chính sách phòng ngừa. Nhìn chung, chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương trong khu vực đang ở tình trạng thắt chặt quá mức nếu xét tới các mối đe dọa nhu cầu - theo nhà kinh tế Alex Holmes của công ty nghiên cứu kinh tế Economist Intelligence Unit (EIU).

Chính sách thuế quan của Tổng thống Trump có thể sẽ củng cố xu hướng lạm phát thấp ở châu Á. Khi thuế quan làm giảm nhu cầu của Mỹ đối với hàng xuất khẩu từ châu Á, điều đó sẽ đẩy mạnh cuộc đua tìm kiếm thị trường mới. Một cuộc chạy đua giảm giá có thể xảy ra.

Đối với những người tiêu dùng đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi những cú sốc chi phí sinh hoạt gần đây, giá cả giảm có vẻ là một tin tốt. Nhưng theo The Economist, trên thực tế, giảm phát là triệu chứng cho thấy sức khỏe kinh tế châu Á đang suy yếu.

An Huy

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/giam-phat-rinh-rap-cac-nen-kinh-te-chau-a.htm