Gian lận thương mại trên không gian mạng ngày càng tăng, cách nào ngăn chặn?

6 giờ trướcBài gốc

Phát biểu tại Diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng, thách thác và giải pháp để ngắn chặn” chiều 30/12, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thưng mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết: Theo báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), chỉ tính riêng 9 tháng đầu năm 2025, doanh số thương mại điện tử trong nước đã đạt 305,9 nghìn tỷ đồng, tăng 34,35% so với cùng kỳ năm 2024. Chính sự tăng trưởng bứt phá này đã góp phần đưa Việt Nam thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực ASEAN.

Thương mại điện tử Việt Nam bùng nổ mạnh mẽ kéo theo gian lận thương mại trên không gian mạng ngày càng tăng. (Ảnh minh họa: Internet).

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích thì thương mại điện tử cũng mang lại không ít hệ lụy cho xã hội và người tiêu dùng. Nhiều đối tượng có tư tưởng kinh doanh chụp giật đã lách luật hay cố tình gian dối để cung cấp những sản phẩm giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người mua, gây hoang mang dư luận.

Bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động Thương mại điện tử (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công Thương) thông tin thêm: Trong năm 2025, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã phát hiện, xử lý 23.402 vụ vi phạm; thu nộp ngân sách Nhà nước gần 372 tỷ đồng. Tổng giá trị hàng hóa vi phạm gần 290 tỷ đồng.

Đáng chú ý, vi phạm trong môi trường thương mại điện tử tiếp tục gia tăng và diễn biến phức tạp, đặt ra nhiều khó khăn cho công tác quản lý, kiểm soát thị trường. Trong thương mại truyền thống, các yếu tố nhận diện khá rõ ràng là người bán có địa điểm cụ thể, người mua trực tiếp tiếp xúc, hàng hóa dễ kiểm chứng và giao dịch, thanh toán minh bạch.

Tuy nhiên, trong môi trường mua sắm trực tuyến, hầu hết những yếu tố đó đều không rõ ràng. Việc xác định danh tính người bán và kiểm soát chất lượng sản phẩm là một thách thức lớn. Chính sự thiếu minh bạch này đã tạo kẽ hở cho hàng hóa kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, hàng lậu len lỏi vào thị trường, gây rủi ro cho người tiêu dùng.

Ngăn chặn bằng cách nào?

Trước thực trạng trên, từ ngày 23/12, Bộ Công Thương đã chính thức đưa hệ thống truy xuất nguồn gốc tại địa chỉ www.verigoods.vn đi vào vận hành.

Với hệ thống này, khi Thông tư quy định về truy xuất nguồn gốc hàng hóa có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, việc áp dụng sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp kinh doanh nhóm hàng hóa có mức độ rủi ro cao như: hóa chất và sản phẩm có chứa hóa chất, tiền chất công nghiệp, tiền chất thuốc nổ, vật liệu nổ công nghiệp, nguyên liệu và sản phẩm thuốc lá, đồng thời khuyến khích áp dụng đối với các nhóm hàng hóa khác.

Hệ thống được xây dựng theo định hướng minh bạch hóa thông tin sản phẩm bằng các phương thức xác thực như mã QR để có thể dễ dàng nhận diện sản phẩm chính hãng.

Ông Nguyễn Đăng Sinh - Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ Thương hiệu Việt Nam - các sàn thương mại điện tử đều có công cụ kiểm soát về chất lượng hàng hóa, song vẫn có tình trạng người bán lách luật, khai báo thông tin sai. Do vậy, khi vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng có thể chủ động truy xuất nguồn gốc để phát hiện, báo cáo các sàn về chất lượng hàng hóa, gian hàng đang kinh doanh hàng nhập lậu, hàng giả để các sàn có cơ sở xử lý.

Trong khi đó, một số ý kiến cũng cho hay, việc áp dụng truy xuất nguồn gốc điện tử không chỉ giúp doanh nghiệp quản lý được hệ thống sản xuất và chuỗi cung ứng (vòng đời sản phẩm), giúp chống làm giả hiệu quả nhờ vào mã định danh duy nhất, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu và phát triển thương mại ra thị trường quốc tế.

Để nâng cao công tác chống hàng giả, các cơ quan chức năng cũng cho rằng, cần đổi mới phương thức quản lý thị trường thương mại điện tử. Theo đó, các chủ sàn phải nâng cao ý thức, trách nhiệm ngăn chặn, xóa bỏ gian hàng vi phạm.

Ngoài ra, các lực lượng chức năng, trong đó có quản lý thị trường cần tăng cường hiệu lực thực thi và trách nhiệm ngăn chặn hàng giả trên môi trường số một cách hiệu quả; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và phân tích dữ liệu trong theo dõi, cảnh báo sớm rủi ro thị trường…

PHẠM DUY

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/gian-lan-thuong-mai-tren-khong-gian-mang-ngay-cang-tang-cach-nao-ngan-chan-ar995857.html