Gian nan hành trình ổn định cuộc sống sau lũ lịch sử ở miền Tây Nghệ An

3 giờ trướcBài gốc

Dãy nhà bên sông Nậm Mộ, xã Mưỡng Xén đối mặt với nguy cơ sạt lở. Ảnh: Văn Tý-TTXVN

Cơn lũ lịch sử vừa quét qua miền Tây Nghệ An không chỉ để lại những vết thương sâu hoắm trên đất đai, mà còn khoét vào lòng người dân nơi đây nỗi bất an kéo dài. Khi nước rút, người dân chưa kịp gượng dậy thì nguy cơ sạt lở đất lại ập đến, đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản. Những diễn biến thời tiết phức tạp khiến cuộc sống của hàng nghìn hộ dân vùng cao rơi vào cảnh “sống treo” – không nhà, không đất, không biết ngày mai sẽ ra sao.
Sau lũ, nỗi lo vẫn chưa dứt

Một số nhà dân ven sông Nậm Mộ ở bản Cầu 8, xã Mường Xén (Nghệ An) bị hư hỏng nặng do sạt lở. Ảnh: Văn Tý-TTXVN

Tại xã Mường Xén, huyện Kỳ Sơn – một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất – gia đình anh Lô Văn May ở bản Cầu 8 vẫn chưa thể quay về ngôi nhà cũ. Căn nhà mà vợ chồng anh dành cả đời tích góp để dựng nên, giờ chỉ còn là đống đổ nát. Mưa lũ và sạt lở đã cuốn trôi tất cả: tài sản, đất ở, và cả giấc mơ về một mái ấm bình yên.
“Giờ chỉ mong có chỗ tái định cư ổn định, chứ ngày nào cũng lo lắng thì không khấm khá lên được”, anh May chia sẻ trong ánh mắt mệt mỏi, khi đang dựng tạm túp lều ven đường để trú ngụ cùng vợ con.

Ngôi nhà anh Lô Văn May, bản Cầu 8, xã Mường Xén (Nghệ An) bị sạt lở nghiêm trọng nhưng không có quỹ đất để dựng nhà mới. Ảnh: Văn Tý-TTXVN

Dọc theo các tuyến Quốc lộ 7, Quốc lộ 16 và ven các con sông Lam, Nậm Nơn, Nậm Mộ – những hình ảnh đau lòng hiện ra: nhà cửa nứt toác, bản làng cheo leo bên sườn núi, đất đá sạt lở từng mảng lớn. Nhiều hộ dân buộc phải di dời khẩn cấp, sống tạm bợ trong nhà người quen hoặc dựng lán tạm.
Anh Lữ Văn In, bản Bình Sơn 1, xã Mường Xén, cho biết: “Đá lở rất lớn, người dân không ở được, phải đi ở tạm nhà người quen trong bản. Mong nhà nước tạo điều kiện để nhân dân có chỗ ở an toàn nhất có thể”.
Chị Nguyễn Thị Châu, cũng ở bản Cầu 8, chỉ tay về phía ngôi nhà chỉ còn khung gỗ trơ trọi nói: “Dưới móng xói lở hết rồi, phía trên chỉ còn khung nhà. Nếu có một trận lũ nữa thì dọc đường Quốc lộ 7 sạt lở hết”.

Do không có quỹ đất di dời, hầu hết các gia đình có nhà bị sạt lở phải bám trụ trong những ngôi nhà xiêu vẹo. Ảnh: Văn Tý-TTXVN

Tái định cư – bài toán nan giải
Miền Tây Nghệ An vốn có địa hình hiểm trở, người dân quen sống ven khe suối, triền đồi. Chính tập quán này khiến nguy cơ lũ ống, lũ quét và sạt lở đất luôn hiện hữu. Thế nhưng, việc xây dựng các khu tái định cư để di dân ra khỏi vùng nguy hiểm vẫn còn rất hạn chế.
Một số dự án tái định cư được đầu tư trước đây chưa phát huy hiệu quả, hoặc không phù hợp với điều kiện thực tế. Quỹ đất có mặt bằng tốt để triển khai các khu tái định cư cũng đang cạn kiệt, khiến việc di dời dân cư trở nên vô cùng khó khăn.

Một ngôi nhà chênh vênh đối mặt nguy cơ sạt lở bên sông Nậm Mộ. Ảnh: Văn Tý-TTXVN

Ông Nguyễn Viết Hùng, Bí thư Đảng ủy xã Mường Xén thẳng thắn bày tỏ: “Vấn đề sạt lở ở các khu dân cư, trường học là rất lớn. Để đảm bảo an toàn cho người dân, chúng tôi rất mong Trung ương và tỉnh có chủ trương tái thiết, hỗ trợ xây dựng khu tái định cư”.
Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ lớn, tác động trực tiếp đến 35 trong tổng số 130 xã, phường tỉnh Nghệ An, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và cơ sở hạ tầng. Cập nhật đến 10 giờ ngày 2/8, ước tính thiệt hai lên tới hơn 3.600 tỷ đồng; trong đó, về dân sinh có 450 ngôi nhà bị sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; hơn 5.400 ngôi nhà bị ngập sâu, tài sản bên trong bị hư hỏng, trôi mất sau khi nước rút… thiệt hại trên 1.500 tỷ đồng.

Một ngôi nhà chênh vênh bên sông Nậm Mộ dọc theo Quốc lộ 7 đối mặt nguy cơ sạt lở. Ảnh: Văn Tý-TTXVN

Theo ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Nghệ An: “Trước mắt phải di dời dân ra khỏi những nơi nguy hiểm để đảm bảo tính mạng và tài sản. Về lâu dài, các địa phương cần lập dự án tái định cư, đưa bà con đến nơi an toàn”.
Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, cần nguồn lực rất lớn – từ quỹ đất, kinh phí xây dựng, đến việc quy hoạch và vận động người dân thay đổi tập quán sinh sống. Trong khi đó, mùa mưa lũ vẫn đang vào giai đoạn cao điểm, tình trạng sạt lở đất tại các xã vùng núi Nghệ An đang ở mức báo động. Cuộc sống của người dân vùng cao Nghệ An sau lũ không chỉ là câu chuyện về mất mát, mà còn là hành trình gian nan đi tìm sự ổn định. Những túp lều tạm, những ánh mắt lo âu, những tiếng thở dài giữa đêm - tất cả đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về một thực trạng cần được giải quyết khẩn cấp.
Để khắc phục hậu quả mưa lũ, tỉnh Nghệ An đã trích 317 tỷ đồng để hỗ trợ 35 xã khắc phục hậu quả mưa lũ; trong đó, 205 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách và 112 tỷ đồng từ Quỹ Cứu trợ qua tài khoản Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nghệ An. Số tiền sẽ được phân bổ theo mức độ thiệt hại, ưu tiên hỗ trợ nhà ở, sinh kế, cơ sở hạ tầng và trường học cho người dân vùng lũ.
Trước đó, Thủ tướng Chính phủ quyết định hỗ trợ khẩn cấp tỉnh Nghệ An 100 tỷ đồng lấy từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2025 nhằm khắc phục hậu quả do mưa lũ gây ra.

Văn Tý/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/gian-nan-hanh-trinh-on-dinh-cuoc-song-sau-lu-lich-su-o-mien-tay-nghe-an/382696.html