Giáo dục nghề nghiệp chưa thật sự hấp dẫn để trở thành lựa chọn của phụ huynh và học sinh

2 giờ trướcBài gốc

Ngày 20-11, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội tiến hành phiên thảo luận toàn thể tại hội trường Quốc hội về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Tham gia phát biểu thảo luận tại phiên toàn thể, bà Chamaleá Thị Thủy - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo, đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa đã tham gia ý kiến xung quanh nội dung về Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Bà Chamaleá Thị Thủy - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo, đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa.

Để làm rõ thêm vấn đề mà bà Chamaleá Thị Thủy quan tâm đối với Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), phóng viên Báo và Phát thanh - Truyền hình Khánh Hòa đã có cuộc trao đổi nhanh bên lề hành lang Quốc hội về nội dung này.

- Thưa bà, trong phần thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), bà đã nêu thực trạng giáo dục nghề nghiệp chưa thu hút phụ huynh và học sinh. Bà có thể chia sẻ rõ hơn?

- Tôi tập trung nhấn mạnh một thực tế đang đặt ra hiện nay, đó là giáo dục nghề nghiệp vẫn chưa thật sự thu hút phụ huynh và học sinh. Nhiều năm qua, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS và THPT chọn học nghề còn thấp. Phần lớn các em và gia đình đều ưu tiên con đường đại học, mặc dù khả năng có việc làm sau khi tốt nghiệp đại học vẫn chưa rõ ràng, tỷ lệ có việc làm chưa cao. Điều này cho thấy giáo dục nghề nghiệp chưa trở thành một lựa chọn có giá trị tương đương với con đường đại học. Tôi kỳ vọng Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) lần này sẽ nhận diện và khắc phục được thực trạng đó.

- Theo bà, đâu là nguyên nhân chính khiến giáo dục nghề nghiệp chưa phải lựa chọn ưu tiên?

- Tôi cho rằng có ba nhóm nguyên nhân chính: Thứ nhất, xã hội vẫn còn nặng tâm lý trọng bằng cấp. Quan niệm “học đại học là con đường duy nhất để thành công” còn phổ biến, trong khi “học nghề” bị xem là lựa chọn thứ yếu. Phụ huynh và học sinh chưa nhìn thấy rõ cơ hội phát triển, thăng tiến nghề nghiệp và thu nhập ổn định từ học nghề. Một nguyên nhân quan trọng nữa là lộ trình học nghề hiện nay chưa thực sự thông thoáng; việc liên thông từ trung cấp – cao đẳng nghề lên đại học còn nhiều khó khăn, khiến nhiều phụ huynh e ngại học nghề sẽ là “ngõ cụt”.

Thứ hai, chúng ta chưa xây dựng được những thương hiệu giáo dục nghề nghiệp đủ uy tín để thu hút phụ huynh và học sinh, đặc biệt là học sinh khá, giỏi. Nếu chọn con đường đại học, ai cũng có thể dễ dàng kể tên các trường uy tín như Bách khoa, Ngoại thương, Kinh tế… Trong khi đó, hình ảnh của các trường nghề vẫn còn hạn chế: cơ sở vật chất, chất lượng đào tạo, đội ngũ giáo viên chưa đồng đều. Nhiều trường chỉ dạy được những nghề mà họ có khả năng, chứ chưa đào tạo đúng những ngành xã hội thực sự cần. Vì vậy, một bộ phận học sinh ra trường chưa đáp ứng được yêu cầu công việc và phải đào tạo lại.

Thứ ba, chính sách hỗ trợ cho người học nghề còn chưa đủ hấp dẫn. Dự thảo Luật đã có quy định hỗ trợ học phí, nhưng chừng đó là chưa đủ. Nếu thiếu các chính sách về học bổng, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ sinh hoạt phí thì người học vẫn khó yên tâm để chọn học nghề.

- Bà có đề xuất gì để hoàn thiện Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi)?

- Tôi có ba đề xuất: Thứ nhất, phải tạo cơ chế liên thông thực chất giữa hệ thống giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Cần có quy định rõ ràng về công nhận kết quả học tập, tín chỉ, chuyển đổi tín chỉ… để học sinh học nghề có thể tiếp tục lên cao đẳng, đại học. Điều này giúp phụ huynh và học sinh yên tâm rằng “học nghề không phải ngõ cụt”.

Thứ hai, cần nâng cao chất lượng và hình ảnh các cơ sở đào tạo nghề. Nhà nước phải đầu tư trọng điểm cho các trường nghề chất lượng cao, có tiêu chuẩn kiểm định rõ ràng, minh bạch. Giáo viên dạy nghề cũng phải thường xuyên cập nhật kỹ năng thực tiễn tại doanh nghiệp, bảo đảm nguyên tắc “thầy dạy được việc - trò làm được nghề”.

Thứ ba, phải hoàn thiện và tăng cường chính sách hỗ trợ người học nghề, nhất là bổ sung học bổng, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ sinh hoạt phí. Bên cạnh đó, cần có chính sách đặc thù cho các ngành nghề khó tuyển, nghề truyền thống, học sinh vùng sâu vùng xa. Tôi cũng nhấn mạnh việc cần có cơ chế tôn vinh người thợ giỏi để tạo động lực cho giới trẻ tự tin chọn học nghề.

- Kỳ vọng lớn nhất của bà đối với Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) là gì?

- Tôi rất hy vọng luật lần này sẽ thật sự tạo hành lang pháp lý để giáo dục nghề nghiệp trở thành một lựa chọn đương nhiên và hấp dẫn, chứ không phải là giải pháp thay thế. Tôi mong người học có thể “có nghề, làm nghề và sống tốt với nghề”.

- Xin cảm ơn bà!

T.S (thực hiện)

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/chinh-tri/quoc-hoi-hdnd/202511/giao-duc-nghe-nghiep-chua-that-su-hap-dan-de-tro-thanh-lua-chon-cua-phu-huynh-va-hoc-sinh-70d0eef/