Đại biểu Bùi Hoài Sơn phát biểu tại thảo luận tổ. Ảnh: Quang Vinh
Sáng 25/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026–2035
Nêu ý kiến đại biểu Bùi Hoài Sơn (đoàn Hà Nội) cho rằng cần nhìn vấn đề hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong một tổng thể rộng hơn, tổng thể của một Việt Nam đang chuyển mình bằng một hệ trục nghị quyết chiến lược như Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66 về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền; Nghị quyết 68 về phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân; Nghị quyết 72 về sức khỏe, thể lực nhân dân và sắp tới là Nghị quyết về chấn hưng, phát triển văn hóa Việt Nam.
Theo đại biểu đoàn Hà Nội, chúng ta đang tạo nên một kiến trúc phát triển mới của đất nước, nơi giáo dục, y tế, khoa học - công nghệ, văn hóa, thể chế, hội nhập, kinh tế tư nhân không còn là những “trụ cột tách rời”, mà trở thành một hệ sinh thái thống nhất, cùng vận động để bảo đảm khát vọng phát triển nhanh, bền vững và giữ vững bản sắc. Trong hệ sinh thái đó, giáo dục chính là trung tâm của trung tâm, là lĩnh vực quyết định chất lượng giống nòi, nguồn nhân lực, sức cạnh tranh và cả sức mạnh văn hóa, tinh thần của dân tộc trong hàng chục năm tới.
Nhất trí với Tờ trình của Chính phủ và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình này, đại biểu Bùi Hoài Sơn nhận định, các mục tiêu, chỉ tiêu, phạm vi đều được thiết kế không chỉ để giải quyết các vấn đề tồn đọng của giáo dục, mà quan trọng hơn, để đưa giáo dục bước vào giai đoạn phát triển mới hiện đại, mở, liên thông, số hóa và hội nhập.
Đặc biệt, 5 dự án thành phần trong chương trình được thiết kế chặt chẽ và đi đúng vào “điểm nghẽn” của giáo dục là cơ sở vật chất, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học, đội ngũ nhà giáo, giám sát và đánh giá.
Hay như mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai, đầu tư cho 10 đại học trọng điểm để tiếp cận top 200 trường ở châu Á, hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo trong đại học, hiện đại hóa hệ thống trường nghề… đây là những bước đi phù hợp với xu thế thế giới. Ngoài ra chương trình có tính mở, tính dài hạn và giúp địa phương chủ động lập kế hoạch 10 năm thay vì lúng túng từng năm như trước kia
Tuy nhiên, để chương trình thực sự tạo chuyển biến, đại biểu Bùi Hoài Sơn đề nghị tập trung vào ba trục chính là trục thể chế, trục khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, trục văn hóa, con người. Trong đó, với trục thể chế, trên tinh thần Nghị quyết 66 cần xây dựng cơ chế đặc thù cho đại học trọng điểm, tự chủ mạnh, quản trị theo chuẩn của quốc tế.
Trục khoa học - công nghệ và chuyển đổi số, cần xây dựng nền tảng dữ liệu chung toàn ngành, quản lý học tập suốt đời cho từng công dân. Phát triển chuẩn giáo viên số, trường học số, phát triển hệ thống đánh giá bằng AI.
Ngoài ra, trục văn hóa, con người cần đồng điệu với Nghị quyết chấn hưng văn hóa và Nghị quyết 72 về y tế. Giáo dục phải nuôi dưỡng không chỉ tri thức mà cả nhân cách, năng lực thẩm mỹ, sức khỏe thể chất, sự tử tế và căn tính văn hóa Việt Nam.
Từ nhận định trên, đại biểu Bùi Hoài Sơn đề nghị đưa giáo dục văn hóa, nghệ thuật, di sản vào nhà trường một cách bài bản hơn nữa. Cần xây dựng môi trường học đường lành mạnh, an toàn, hạnh phúc. Bảo đảm dinh dưỡng học đường, sức khỏe tinh thần học sinh, đúng tinh thần Nghị quyết 72.
“Giáo dục là nơi bồi đắp nền tảng văn hóa, còn văn hóa là không gian để giáo dục “thấm vào đời sống”. Hai lĩnh vực này phải song hành” đại biểu Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.
Anh Vũ - Việt Thắng