Giao mùa, bệnh đường hô hấp gia tăng mạnh

6 giờ trướcBài gốc

Thăm khám trẻ mắc bệnh lý đường hô hấp. Bệnh viện Đa khoa An Việt CC

Khi thời tiết trở thành “chất xúc tác” cho bệnh đường hô hấp

Sự thay đổi đột ngột của thời tiết trong giai đoạn giao mùa thu - đông khiến nhiệt độ, độ ẩm không khí thay đổi thất thường, tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển và lây lan nhanh chóng.

Sáng 4/11, Bệnh viện Nhi Trung ương thông tin, số ca mắc Cúm mùa, đặc biệt là Cúm A ghi nhận tại cơ sở y tế này đang có xu hướng gia tăng. Trong đó có nhiều trường hợp phải nhập viện do biến chứng viêm phổi, viêm tai giữa, co giật do sốt. Từ đầu tháng 10/2025 đến nay, tổng số ca mắc Cúm mùa ghi nhận trong toàn Bệnh viện là 3.726 trường hợp, trong đó có 479 trẻ phải nhập viện điều trị. Chỉ tính riêng trong 1 tuần, từ ngày 27/10 – 2/11/2025 là 1.518 ca dương tính với Cúm, 169 trẻ nhập viện điều trị.

Tương tự, ghi nhận của các bác sĩ chuyên khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Medlatec cho thấy, số lượng trẻ đến khám và được chẩn đoán mắc cúm A đang có xu hướng tăng rõ rệt. Đơn cử, tại Phòng khám Đa khoa Medlatec Thanh Xuân, trung bình mỗi ngày tiếp nhận khoảng 20-30 ca khám Nhi, trong đó có từ 70-85% trẻ được xác định mắc cúm.

Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận tại nhiều bệnh viện khác, các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi Hà Nội cho biết, mỗi ngày có từ 7 đến 10 bệnh nhi mắc cúm A được tiếp nhận và điều trị. Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, số ca nhập viện vì cúm mùa trong những ngày gần đây đang có xu hướng tăng lên, đồng thời nhiều trường hợp biến chứng nặng đã được ghi nhận.

Không chỉ cúm mùa, virus hợp bào hô hấp (RSV) cũng đang gây ra làn sóng bệnh ở trẻ dưới hai tuổi – nhóm có hệ miễn dịch còn yếu, dễ tái nhiễm. Cùng với đó, các bệnh lý tai – mũi – họng như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm tai giữa, viêm amidan cũng gia tăng đáng kể, đặc biệt khi trẻ thường xuyên tiếp xúc với không khí lạnh, khói bụi và môi trường khép kín tại lớp học.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Hoài An – Giám đốc Bệnh viện Đa khoa An Việt, trong điều kiện thời tiết giao mùa, niêm mạc hô hấp của trẻ dễ bị khô và tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus xâm nhập. Chỉ cần sự thay đổi nhiệt độ từ 5–7 độ C trong ngày, cơ thể trẻ có thể phản ứng mạnh, gây co mạch, nghẹt mũi, ho, viêm họng và dễ dẫn tới viêm phổi nếu không được chăm sóc đúng cách.

Không ít trường hợp bệnh tiến triển nhanh và để lại biến chứng nặng. Điển hình là trường hợp bé gái 4 tuổi (ở Bắc Ninh) nhập viện trong tình trạng sốt cao, co giật, lơ mơ sau ba ngày cúm A. Kết quả chụp MRI cho thấy bệnh nhi bị viêm não sau cúm, phải điều trị tích cực hơn 20 ngày mới qua nguy kịch. Các bác sĩ nhận định, đây là biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể để lại di chứng thần kinh nếu không phát hiện sớm.

Theo các chuyên gia, thời tiết giao mùa là “điểm rơi” của dịch bệnh hô hấp bởi sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm, độ ẩm cao cùng tình trạng ô nhiễm không khí. Khi thời tiết lạnh và ẩm, virus cúm, RSV hay phế cầu có thể tồn tại lâu hơn trong không khí, tăng khả năng lây nhiễm. Trong khi đó, cơ thể con người, nhất là trẻ em và người cao tuổi, lại giảm khả năng đề kháng, dễ nhiễm bệnh khi tiếp xúc với mầm bệnh.

Không thể bỏ qua yếu tố môi trường sống: khói bụi, khói thuốc lá, thói quen đóng kín cửa, bật điều hòa hoặc quạt sưởi sai cách đều khiến không khí trong nhà thiếu lưu thông, làm niêm mạc mũi – họng bị khô, giảm khả năng lọc khuẩn tự nhiên. Tại các khu dân cư, trường học, trung tâm thương mại – nơi tập trung đông người – việc lây nhiễm chéo qua đường hô hấp diễn ra nhanh và khó kiểm soát.

Cũng theo chuyên gia, một nguyên nhân khác khiến tình hình thêm đáng lo là tỷ lệ tiêm vaccine phòng cúm, phế cầu và RSV còn thấp. Dù đã được khuyến cáo tiêm định kỳ hàng năm, nhưng nhiều phụ huynh vẫn chủ quan, cho rằng cúm mùa chỉ là bệnh nhẹ. Trong khi đó, thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mỗi năm cúm mùa gây khoảng 650.000 ca tử vong do biến chứng hô hấp trên toàn cầu – phần lớn là người già và trẻ nhỏ.

Thời tiết giao mùa vốn là quy luật tự nhiên, nhưng lại đang trở thành “chất xúc tác” khiến hàng loạt bệnh hô hấp bùng phát sớm và kéo dài hơn so với các năm trước. Trong bối cảnh ô nhiễm không khí, biến đổi khí hậu và thói quen sinh hoạt thiếu khoa học vẫn tồn tại, việc phòng bệnh cần được đặt ở mức độ cao hơn – không chỉ là trách nhiệm của từng gia đình, mà là một nhiệm vụ y tế cộng đồng cấp thiết.

Chủ động phòng ngừa – lá chắn hiệu quả nhất trong mùa bệnh hô hấp

Thời tiết giao mùa không thể tránh, nhưng hoàn toàn có thể chủ động phòng bệnh nếu cộng đồng nâng cao ý thức và hành động sớm. Theo các chuyên gia, phần lớn ca bệnh đường hô hấp đều bắt nguồn từ sự chủ quan – từ việc không giữ ấm đúng cách, vệ sinh kém, cho đến việc tự ý dùng thuốc hoặc chờ bệnh nặng mới đi khám.

PGS.TS Nguyễn Thị Hoài An – Giám đốc Bệnh viện Đa khoa An Việt cho biết, trẻ em là nhóm dễ mắc và dễ tái phát bệnh hô hấp nhất trong thời điểm giao mùa.

“Trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi trường đông người như lớp học, khu vui chơi nên khả năng lây nhiễm cao hơn. Chỉ cần một cơn ho hay hắt hơi của bạn cùng lớp cũng có thể khiến virus lây lan trong không khí. Do vậy, cha mẹ cần rèn cho con thói quen rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, giữ khoảng cách khi có người ốm và tuyệt đối không để trẻ đến trường khi đang sốt hoặc ho nặng” – BS. An khuyến cáo.

Đối với người lớn tuổi và người có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch hoặc COPD, việc giữ ấm và tiêm phòng đầy đủ là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Các bác sĩ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ nhỏ – nhóm đối tượng đang bị bỏ sót khá nhiều. Vaccine cúm mùa, phế cầu, ho gà, sởi – rubella… đều giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc và nhập viện do biến chứng hô hấp.

“Nếu mỗi gia đình chủ động tiêm phòng, chúng ta sẽ giảm được hàng nghìn ca viêm phổi và tử vong do cúm mỗi năm” – BS. Bùi Thanh Phong - Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC nhấn mạnh.

Bên cạnh yếu tố y tế, môi trường sống trong sạch và thói quen sinh hoạt lành mạnh cũng là “bức tường” bảo vệ quan trọng. Các chuyên gia khuyến nghị người dân nên thường xuyên mở cửa thông gió, tránh để nhà cửa ẩm thấp, tích tụ khói bụi, đồng thời không hút thuốc lá hoặc sử dụng thuốc lá điện tử trong nhà – yếu tố khiến trẻ nhỏ và người già dễ mắc bệnh hô hấp mạn tính.

Chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý cũng là yếu tố giúp nâng cao sức đề kháng. Trẻ nhỏ cần được bổ sung rau xanh, trái cây, vitamin C, kẽm và sữa chua men sống, trong khi người trưởng thành nên duy trì thói quen uống đủ nước, ngủ đủ giấc và tập luyện điều độ. Đặc biệt, việc giữ ấm cơ thể, nhất là cổ, ngực, bàn tay và bàn chân khi ra ngoài buổi sáng sớm hoặc tối muộn là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả giúp ngăn cảm lạnh và viêm đường hô hấp trên.

Đức Trân

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/giao-mua-benh-duong-ho-hap-gia-tang-manh.html