Nằm trong top 10 nhân vật Nature vinh danh góp phần định hình nền khoa học toàn cầu 2024, GS.BS Từ Hỗ Tế (Trung Quốc) được biết đến là người đứng sau thành công của nghiên cứu ứng dụng liệu pháp tế bào CAR-T dị gen phổ quát trong điều trị lâm sàng các bệnh tự miễn dịch.
Theo The Paper, tạp chí Science nhận xét nghiên cứu này mang tính đột phá được kỳ vọng sẽ thay đổi cục diện việc áp dụng liệu pháp tế bào CAR-T để điều trị các bệnh trong tương lai, trong khi Nature gọi ông là bác sĩ táo bạo (Daring doctor).
Sau khi lọt vào top 10 nhà khoa học ảnh hưởng nhất năm 2024, Giáo sư Từ Hỗ Tế cho biết: "Tôi không nghĩ nghiên cứu của mình lại có tác động lớn đến vậy. Lúc tiến hành nghiên cứu, tôi chỉ muốn làm được một điều gì đó có thể giải quyết được nỗi đau của bệnh nhân". Mục tiêu tương lai của ông là tiếp tục nghiên cứu để khi áp dụng liệu pháp tế bào CAR-T vào điều trị sẽ có chi phí rẻ hơn, nhiều người có thể dùng được.
GS Từ Hỗ Tế hiện là bác sĩ hàng đầu về khớp ở Trung Quốc. Từ năm 2018, ông đã nảy ra ý tưởng ứng dụng liệu pháp CAR-T vào điều trị các bệnh tự miễn dịch. Nhưng đến cuối năm 2022, ông mới chính thức bắt tay vào xây dựng phác đồ thử nghiệm lâm sàng.
"Tiến hành thử nghiệm lâm sàng đòi hỏi sự liều lĩnh, đồng thời cũng phải kiểm soát được rủi ro vì tính mạng của bệnh nhân không thể mạo hiểm", ông cho biết. Tính đến tháng 10/2024, bác sĩ Từ Hỗ Tế cho biết, đã có 24 bệnh nhân ở Trung Quốc dùng liệu pháp CAR-T vào điều trị với hiệu quả đúng mong đợi. Trong tương lai, ông hy vọng có thể dùng liệu pháp CAR-T vào điều trị các bệnh ung thư.
GS.BS Từ Hỗ Tế (bên trái) và nhà Địa chất Lý Xuân Lai (bên phải). Ảnh: The Paper
Ngoài GS.BS Từ Hỗ Tế, nhà Địa chất Lý Xuân Lai của Đài quan sát thiên văn quốc gia thuộc Viện Hàn lâm khoa học Trung Quốc cũng nằm trong danh sách này. GS Lý Xuân Lai là người nghiên cứu các mẫu vật tàu Hằng Nga 3,4,5 và 6 thu thập từ mặt trăng về trái đất. Ngày 25/6/2024, tàu Hằng Nga 6 đem được 1.935,3 gram đất đá về đất liền. Sau đó, ông cùng một số chuyên gia tiến hành nghiên cứu mẫu vật này.
Sau khi nghiên cứu, nhóm của GS Lý Xuân Lai nhận thấy các mẫu vật được tàu Hằng Nga 6 mang về có mật độ thấp, cấu trúc rời rạc và độ xốp cao. So với các mẫu vật của tàu Hằng Nga 5, mẫu đất đá mới chứa nhiều hạt sáng màu như feldspar và thủy tinh. Ngoài ra, mẫu vật của tàu Hằng Nga 6 còn có nồng độ đá KREEP tương đối thấp.
Theo kết luận từ nhóm nghiên cứu của GS Lý Xuân Lai, những mẫu vật tàu Hằng Nga 6 đem về cung cấp nhiều thông tin quan trọng như: Quá trình tiến hóa thời kỳ đầu, hoạt động núi lửa ở phía xa của mặt trăng, lịch sử va chạm ở phần bên trong của hệ mặt trời, vết tích của hoạt động thiên hà được bảo tồn trong lớp phong hóa mặt trăng, thành phần và cấu trúc của lớp vỏ và lớp phủ mặt trăng.
Ngoài 2 giáo sư đến từ Trung Quốc, 8 người còn lại trong danh sách 10 nhân vật định hình nền khoa học thế giới 2024 gồm:
1. PGS Placide Mbala - nhà Dịch tễ học đến từ Viện nghiên cứu Y sinh quốc gia (Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo) là người gióng lên hồi chuông cảnh báo về đợt bùng phát bệnh thủy đậu gây tử vong.
2. TS Anna Abalkina - nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Đông Âu thuộc Đại học Freie Berlin (Đức), có vai trò trong việc ngăn chặn và vạch trần gian lận trong xuất bản khoa học.
3. Nhà Vật lý Ekkehard Peik làm việc tại Viện Đo lường Quốc gia Đức, là người đã ghi lại tiếng tích tắc đầu tiên của chiếc đồng hồ được điều chỉnh theo tần số hạt nhân nguyên tử.
4. Nhà nghiên cứu Remi Lam làm việc tại Google DeepMind (Mỹ) đã sử dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo thông minh để dự báo thời tiết.
5. Nhà Thiên văn học Wendy Freedman của Đại học Chicago là người trả lời câu hỏi về tốc độ giãn nở của vũ trụ.
6. TS Kaitlin Kharas của Đại học Toronto (Canada) là người khởi xướng chiến dịch đòi tăng lương cho các nhà nghiên cứu ở nước này sau 20 năm.
7. Luật sư Cordelia Bahr ở Thụy Sĩ là người đại diện cho phụ nữ nước này đòi lại nhân quyền.
8. Nhà Kinh tế học Muhammad Yunus người Bangladesh từng giải Nobel Hòa bình năm 2006.
Thắm Nguyễn