Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân phát biểu ý kiến.
Sáng 12/10, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tiếp tục phiên họp toàn thể lần thứ ba, tiến hành thẩm tra dự án Luật Dân số.
Góp ý về Luật Dân số, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, nếu hiện tại, chúng ta không ban hành một đạo luật để tạo ra khung pháp lý cơ bản giải quyết vấn đề dân số, lao động, người già, thì sẽ đi vào vết xe đổ của Nhật Bản và một số quốc gia khác.
Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân dẫn chứng, Nhật Bản từng tăng trưởng kinh tế 13%/năm, nhưng đã trải qua 50 năm có mức sinh không đủ và thiếu lao động. Dự báo đến năm 2100, lực lượng lao động của nước này sẽ giảm 63% so với năm 1995.
Điều này cho thấy, tăng trưởng kinh tế cao và khoa học công nghệ hiện đại không phải là yếu tố bảo đảm cho phát triển bền vững. Nếu mức sinh không đủ, hậu quả sẽ kéo dài từ 50 - 100 năm. Nếu không hành động ngay, sẽ không còn cơ hội khắc phục.
Một quốc gia khác đang đối mặt tình trạng tương tự là Hàn Quốc. Cụ thể, nước này tăng trưởng hơn 9%/năm trong gần nửa thế kỷ, nhưng mức sinh vẫn không đủ.
Trong khi đó, Singapore dù kinh tế rất phát triển, nhưng nhiều năm liền sinh không đủ và phải thực hiện chính sách nhập cư để duy trì tăng trưởng.
Từ thực tiễn trên, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, Việt Nam không thể lựa chọn con đường sinh không đủ và bù đắp bằng nhập cư. "Chúng ta đang đứng trước lựa chọn: hoặc phát triển, hoặc không phát triển", ông nhận định.
Theo ông, Việt Nam đang đối mặt ba thách thức lớn:
Thứ nhất, trong 3 năm gần đây mức sinh thay thế giảm liên tục.
Thứ hai, tuổi nghỉ hưu ở Việt Nam còn thấp. Do đó, cần tiếp tục điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình hợp lý.
Thứ ba, thu nhập của hai người đi làm không đủ nuôi hai con sẽ không sinh. Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân phân tích, doanh nghiệp với mục đích lợi nhuận tối đa chỉ mong muốn trả lương tối thiểu chứ không muốn trả lương đủ để nuôi hai con. Do đó, tại nhiều quốc gia, bình quân 40% hộ gia đình có thu nhập không đủ để nuôi hai con.
Vân Huyền