Huyết mạch giao thông, thủy lợi bị tàn phá
Tại xã Cát Tiên, những trận mưa lớn kéo dài cuối tháng 11, đầu tháng 12 đã khiến tuyến đường C9 ở thôn 4 bị sạt lở mạnh, nền đường bị cuốn trôi nhiều đoạn. Đây là tuyến huyết mạch, phục vụ sản xuất khoảng 82 ha lúa và hoa màu của người dân, đồng thời là lối đi lại thường xuyên của 28 hộ.
Hạ tầng giao thông nông thôn xã D’ran chịu thiệt hại nặng do thiên tai
Còn tuyến đường Nguyễn Văn Trỗi dài 3 km, chủ yếu là đường đất. Sau mưa lũ, tuyến đường liên thôn đã bị hư hỏng nặng nề, ảnh hưởng đến giao thông và sản xuất nông nghiệp của Nhân dân. Đây là tuyến giao thông trọng yếu trong thôn, không chỉ phục vụ vận chuyển nông sản cho khoảng 250 ha lúa và hoa màu mà còn là đường đi chính của 20 hộ gia đình.
Mưa lớn làm nước dâng cao, gây ngập úng vùng sản xuất tại thôn 12 và 13. Việc thiếu các điểm thoát nước ngang và hệ thống cống bổ trợ khiến nước ứ đọng, không có đường thoát, gây thiệt hại 13 ha đất canh tác. Nghiêm trọng hơn, đoạn bờ sông Đồng Nai qua khu vực trạm bơm Mỹ Đài (dài 550 m) xuất hiện nhiều điểm sạt lở sâu, rộng khoảng 5 m, dài 15 m. Dòng nước xiết ăn sâu vào chân bờ, đe dọa trực tiếp tuyến đường giao thông phía trong và khu dân cư.
Không chỉ Cát Tiên, xã D’ran cũng ghi nhận mức thiệt hại lớn. Tổng giá trị thiệt hại sơ bộ lên đến 16,3 tỷ đồng, tập trung chủ yếu ở các tuyến đường liên thôn, đường giao thông nông thôn và hệ thống kè chống sạt lở.
Đơn cử, sau đợt mưa bão, các tuyến đường giao thông tại thôn Phú Thuận 1, thôn Hamasing và thôn Lạc Thiện bị hư hỏng nghiêm trọng, nền đường bị sạt lở, sụt lún đặc biệt có đoạn khoảng 1/2 phần đất chân nền đường đá bị xói mòn và tiếp tục có nguy cơ sạt lở, sập hết đoạn đường nếu không được sửa chữa khắc phục kịp thời. Đường Phú Thuận 1 có cầu dân sinh sạt lở nghiêm trọng, chân cầu có nguy cơ bị sập nếu không kịp thời sửa chữa. Các tuyến giao thông huyết mạch trên bị hư hỏng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc đi lại, vận chuyển nông sản và sinh kế của hơn 100 hộ dân, liên quan trên 250 ha đất sản xuất nông nghiệp của địa phương.
Các tuyến đường chịu thiệt hại nặng nề tại xã D’ran gồm: tuyến đường liên thôn Châu Sơn; đường chính vào thôn Quảng Lạc; đường Bà Triệu. Cầu dân sinh Bà Chinh (thôn Lạc Xuân 1) bị nước lũ làm sập một phần mố cầu…
Ông Trương Quang Kiên, Phó Chủ tịch UBND xã D’ran cho biết, những tuyến đường mà địa phương phải mất nhiều năm vận động, huy động nguồn lực để xây dựng, thì nay đã bị hư hỏng, có những đoạn bị phá hỏng toàn bộ nền đường. Điều đáng lo nhất là nền đất bị cuốn sạch, muốn khắc phục phải làm lại từ đầu.
Không chỉ gây hư hỏng hạ tầng, những tuyến đường bị chia cắt khiến việc vận chuyển nông sản tăng chi phí, sinh hoạt của người dân bị gián đoạn kéo dài. Nhiều diện tích cây trồng bị thiệt hại đã ảnh hưởng đến thu nhập và các chỉ tiêu khác trong bộ tiêu chí xây dựng NTM của địa phương.
Áp lực lớn đối với lộ trình xây dựng NTM
Hệ thống giao thông, thủy lợi nông thôn là tiêu chí quan trọng và tốn kém nhất trong bộ tiêu chí xây dựng NTM. Các xã sau nhiều năm nỗ lực huy động nguồn lực để cứng hóa đường giao thông, đầu tư kênh mương, thì nay chỉ sau đợt mưa lớn, nhiều công trình bị hư hỏng nặng.
Bà Trần Thị Thế Ngọc, Chủ tịch UBND xã Cát Tiên cho biết, thiên tai tác động rất lớn đến các tiêu chí NTM. Hạ tầng giao thông, thủy lợi bị phá hỏng khiến chỉ tiêu này không đạt, thiệt hại hoa màu kéo theo thu nhập trên đơn vị diện tích không đạt; tiêu chí thu nhập bình quân cũng giảm; trong khi tỷ lệ hộ nghèo nguy cơ tăng. Một số tiêu chí đặt mục tiêu đạt vào năm 2026 nay đứng trước nguy cơ không hoàn thành.
Không chỉ tiêu chí giao thông bị tác động, việc sản xuất đình trệ do ngập úng, kênh mương tắc nghẽn làm ảnh hưởng đến các tiêu chí khác như: tổ chức sản xuất, môi trường… Sau mưa lũ, các địa phương đã huy động lực lượng khắc phục tạm thời, cắm biển cảnh báo, san gạt điểm sạt lở để bảo đảm lưu thông trước mắt. Tuy nhiên, để sửa chữa triệt để và xây dựng công trình chống chịu thiên tai bền vững, cần nguồn lực lớn và sự hỗ trợ kịp thời từ cấp trên.
Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 37 trận mưa lớn kèm dông, lốc, sét, gây thiệt hại nặng nề. Trong đó có 58 công trình giao thông, thủy lợi hư hỏng; 518 điểm sạt lở. Những con số không chỉ phản ánh thiệt hại vật chất mà còn là sự đứt gãy của mạch sản xuất nông thôn đời sống dân cư và của hành trình xây dựng NTM mà các địa phương đã nỗ lực suốt nhiều năm.
Khôi phục hạ tầng sau thiên tai với ưu tiên an toàn bền vững đồng bộ là yêu cầu cấp thiết để nông thôn Lâm Đồng đứng vững trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, tiếp tục phát triển ổn định và hướng đến mục tiêu NTM nâng cao.
Đức Hùng .