Theo Bộ GD-ĐT, dự thảo này nhằm khắc phục những bất cập trong các quy định hiện hành, đảm bảo quyền lợi công bằng và thể hiện cam kết của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.
Những tin vui đáng chú ý
Dự thảo Nghị định được xây dựng dựa trên việc kế thừa các quy định còn phù hợp của Quyết định 244/2005/QĐ-TTg và Thông tư liên tịch số 01/TTLT-BGD&ĐT-BNV-BTC, đồng thời điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung quan trọng.
Theo đó, đối tượng áp dụng được mở rộng cho tất cả viên chức và người lao động (bao gồm người tập sự, thử việc, hợp đồng) tại các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, trừ các cơ sở thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và cơ quan cơ yếu.
Đáng chú ý, dự thảo Nghị định điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi theo nghề.
Cụ thể, với giáo viên mầm non, tăng phụ cấp từ 35% lên 45% ở vùng thuận lợi và lên 80% ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nhằm phản ánh đúng mức độ phức tạp và áp lực công việc.
Phụ cấp của giáo viên trường dự bị đại học được nâng từ 50% lên 70%, ngang bằng với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú nhằm đảm bảo công bằng cho các nhiệm vụ tương đồng.
Nhân viên trường học: bổ sung phụ cấp lần đầu tiên, với mức 15% cho các vị trí hỗ trợ, phục vụ (thư viện, văn thư,...), 20% cho chức danh chuyên môn dùng chung (kế toán, y tế,...), và 25% cho chức danh chuyên ngành, nhằm ghi nhận vai trò quan trọng của họ.
Theo Bộ GD-ĐT, Quyết định 244/2005/QĐ-TTg xác định mức phụ cấp chủ yếu dựa vào cấp học, loại trường và địa bàn công tác (đồng bằng và miền núi/hải đảo/vùng sâu/vùng xa). Tuy nhiên, dự thảo Nghị định mới xác định mức phụ cấp dựa trên nhóm vị trí việc làm (hỗ trợ, chuyên môn dùng chung, chức danh nghề nghiệp chuyên ngành) kết hợp với cấp học, loại trường, địa bàn công.
Ảnh minh họa: Thanh Hùng.
Dự thảo Nghị định mới cũng quy định chi tiết hơn về cách tính phụ cấp. Cụ thể, Quyết định 244/2005/QĐ-TTg quy định phụ cấp tính trên mức lương theo ngạch, bậc cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Dự thảo Nghị định mới quy định cách tính cụ thể hơn, bao gồm cả hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có) và cách tính cho người lao động không hưởng lương theo hệ số.
Dự thảo Nghị định mới cũng bổ sung quy định về thời gian không được tính hưởng phụ cấp, như thời gian đi công tác, học tập ở nước ngoài hưởng 40% lương, thời gian bị đình chỉ công tác liên tục từ 1 tháng trở lên, thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội (trừ ốm đau, thai sản), thời gian nghỉ khác vượt quá quy định.
Dự thảo Nghị định mới cũng bổ sung các quy định chi tiết về việc hưởng phụ cấp trong các trường hợp biệt phái, hưởng nhiều loại phụ cấp hoặc nhiều mức phụ cấp trong cùng một Nghị định (chỉ hưởng mức cao nhất), thay đổi phân loại đơn vị hành chính, công tác tại trường có nhiều cấp học, làm việc liên trường, dạy ở nhiều điểm trường, và viên chức ngoài sư phạm tham gia giảng dạy tại trường sư phạm. Những quy định này chưa thể hiện rõ trong Quyết định số 244.
Theo Bộ GD-ĐT, dự thảo Nghị định không chỉ khắc phục những bất cập của các quy định hiện hành mà còn thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ nhà giáo và nhân viên giáo dục. Việc ban hành Nghị định sẽ tạo hành lang pháp lý để các địa phương triển khai chính sách một cách đồng bộ, công bằng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giữ chân nhân sự và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành giáo dục.
Sự cần thiết ban hành Nghị định mới
Bộ GD-ĐT cho hay, hiện nay, việc thực hiện chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề còn một số bất cập. Chẳng hạn, tổng thu nhập của giáo viên mầm non chưa tương xứng với tính đặc thù và mức độ phức tạp của hoạt động nghề nghiệp. Các giáo viên này phải chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi, đòi hỏi sự tập trung cao độ để đảm bảo an toàn và thu hút sự chú ý của trẻ, làm việc tới 9-10 giờ/ngày… nhưng có thu nhập thấp nhất so với các cấp học khác (hệ số lương khởi điểm 2,10, phụ cấp 35%, tổng thu nhập khoảng 6,63 triệu đồng/tháng). Điều này dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao (1.600 giáo viên mầm non bỏ việc từ tháng 8/2023 đến tháng 4/2024), chiếm 22% tổng số giáo viên nghỉ việc.
Mức phụ cấp ưu đãi theo nghề của giáo viên trường dự bị đại học hiện là 50%, thấp hơn mức 70% của giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú, dù cùng thực hiện các nhiệm vụ tương đồng như quản lý, chăm sóc học sinh nội trú, tổ chức hoạt động gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc, và cùng áp dụng bảng lương theo chức danh nghề nghiệp.
Nhân viên trường học chưa được hưởng chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề. Đa số các vị trí áp dụng bảng lương của viên chức loại B hoặc A0 theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP - thấp nhất trong các bảng lương của cán bộ, công chức, viên chức. Bên cạnh đó, các vị trí viên chức thiết bị thí nghiệm, giáo vụ, hỗ trợ giáo dục người khuyết tật chỉ có 1 hạng nên không có cơ hội thăng hạng chức danh nghề nghiệp và được áp dụng bảng lương có hệ số lương khởi điểm cao hơn; các vị trí nhân viên khác cơ hội thăng hạng cũng rất hiếm. Thu nhập thấp, trong khi yêu cầu công việc cao khiến cơ sở giáo dục khó tuyển dụng nhân viên chuyên trách, ảnh hưởng đến chất lượng hỗ trợ dạy học.
Những bất cập nêu trên làm giảm động lực gắn bó với nghề, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và sự ổn định của đội ngũ nhân sự ngành giáo dục, đòi hỏi một quy định mới để đảm bảo công bằng và hỗ trợ hiệu quả hơn.
Thanh Hùng