Tầm quan trọng và cơ sở ban hành dự thảo
Theo nội dung dự thảo, Thông tư này sẽ điều chỉnh ba nhóm chuẩn nghề nghiệp đối với giáo viên tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Các đối tượng áp dụng gồm giáo viên, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và những người giữ chức vụ tương đương tại các cơ sở giáo dục phổ thông, trường phổ thông nhiều cấp, trường chuyên, trường dân tộc nội trú, bán trú…
Dự thảo được xây dựng dựa trên Luật Giáo dục (số 43/2019/QH14), Luật Nhà giáo (số 73/2025/QH15),… Dự thảo cũng tham chiếu các điều khoản hướng dẫn thi hành Luật Nhà giáo mới đang được hoàn thiện.
Việc thiết lập chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên phổ thông là bước quan trọng để chuẩn hóa vai trò, nhiệm vụ và năng lực của nhà giáo trong giai đoạn giáo dục đổi mới. Thông tư này nhằm cung cấp khung chuẩn minh bạch để các địa phương, nhà trường và giáo viên tham chiếu, thực hiện và đánh giá.
Nội dung chính của dự thảo
Dự thảo quy định nhiều nhóm chuẩn với các mức độ khác nhau (giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp) cho từng cấp học.
Cụ thể, giáo viên phải tuân thủ chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước; giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự nghề nghiệp; có tinh thần tận tụy, công bằng trong giảng dạy, nêu gương trước học sinh.
Cùng với đó là quy định chuẩn trình độ đào tạo và bồi dưỡng theo từng cấp. Ví dụ, giáo viên tiểu học cần có bằng cử nhân hoặc tương đương chuyên ngành phù hợp, có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm và tham gia các khóa bồi dưỡng theo quy định; cấp trung học phổ thông yêu cầu trình độ thạc sĩ đối với giáo viên cao cấp.
Dự thảo cũng quy định xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học phù hợp; áp dụng phương pháp đổi mới, kiểm tra đánh giá hướng phát triển năng lực học sinh; ứng dụng công nghệ thông tin; hướng dẫn, bồi dưỡng học sinh, hỗ trợ học sinh yếu, năng khiếu; tham gia nghiên cứu sư phạm, hoạt động giáo dục ngoài giờ, tư vấn học sinh, hợp tác với gia đình và xã hội.
Đáng chú ý, ngoài các chuẩn cơ bản, giáo viên chính hoặc cao cấp còn thực hiện các nhiệm vụ như dạy minh họa, hướng dẫn đồng nghiệp, chủ trì sinh hoạt chuyên môn, biên soạn tài liệu, tham gia đánh giá, thẩm định sách giáo khoa, các sáng kiến giáo dục…
Dự thảo cũng nêu rõ điều kiện, thời gian giữ chức danh nghề nghiệp để được xét thăng tiến (ví dụ giáo viên tiểu học khi muốn xét lên "giáo viên chính" cần có tối thiểu 06 năm giữ chức danh nghề nghiệp hoặc tương đương, trong đó có ít nhất 1 năm giữ chức danh giáo viên tiểu học).
Hoặc giáo viên trung học phổ thông được đăng ký xét thăng tiến nghề nghiệp vào chức danh giáo viên trung học phổ thông chính khi đạt chuẩn nghề nghiệp của giáo viên trung học phổ thông chính phải có thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thông hoặc tương đương tối thiểu đủ 06 (sáu) năm, đủ 04 (bốn) năm đối với người có bằng thạc sĩ.
Hiện nay, viên chức dự thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thông hạng II phải có thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thông hạng III hoặc tương đương từ đủ 09 (chín) năm trở lên (không kể thời gian tập sự), tính đến thời hạn nộp hồ sơ đăng ký dự thi hoặc xét thăng hạng.
Trường hợp giáo viên dự thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở hạng II nếu đã có bằng thạc sĩ đáp ứng tiêu chuẩn về trình độ đào tạo của giáo viên trung học cơ sở hạng II và có thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở hạng III hoặc tương đương đủ từ 6 (sáu) năm trở lên (không kể thời gian tập sự) tính đến ngày hết thời hạn nộp hồ sơ đăng ký dự thi hoặc xét thăng hạng thì được xác định là đủ yêu cầu về thời gian giữ hạng.
Nhìn chung, việc ban hành chuẩn nghề nghiệp mới được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, tạo công cụ đánh giá minh bạch, thúc đẩy chuyên môn phát triển sát thực tế, tạo điều kiện cho giáo viên thể hiện năng lực và được công nhận thăng tiến một cách công bằng.
Phan Anh