Ảnh minh họa: Internet
Trước những băn khoăn về nguy cơ mai một giá trị lịch sử và văn hóa, cần khẳng định rằng địa danh và đơn vị hành chính là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt. Đơn vị hành chính phục vụ mục đích quản lý nhà nước, trong khi địa danh là di sản văn hóa, lịch sử, gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần của cộng đồng. Những tên gọi như Sa Pa, Đà Lạt hay Hành Thiện đã vượt ra khỏi ranh giới hành chính để trở thành biểu tượng trong tâm thức người dân. Ví dụ, xã Cổ Am ở Vĩnh Bảo, Hải Phòng, dù không còn tồn tại trên bản đồ hành chính sau các đợt sáp nhập, vẫn được người dân địa phương gọi tên và trân trọng như một vùng đất hiếu học với bề dày truyền thống. Tương tự, làng Hành Thiện ở Nam Định, dù thuộc đơn vị hành chính mới, vẫn giữ nguyên sức sống trong đời sống thường nhật. Những địa danh mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa như vậy không dễ dàng bị xóa nhòa, bất kể sự thay đổi về mặt hành chính.
Tuy nhiên, để những địa danh này tiếp tục sống trong lòng cộng đồng, cần có những giải pháp cụ thể và sáng tạo. Một số ý kiến đề xuất giữ lại tên địa danh nổi tiếng bằng cách đặt tên đơn vị hành chính mới theo kiểu “Đà Lạt 1”, “Đà Lạt 2” hay “Sa Pa 1”, “Sa Pa 2”. Đây là phương án khả thi, giúp duy trì sự nhận diện của địa danh trong đời sống và du lịch. Tuy nhiên, cách làm này bị đánh giá là đơn điệu, thiếu chiều sâu văn hóa và lịch sử. Thay vì đánh số một cách máy móc, nên ưu tiên chọn những tên gọi mang tính biểu tượng, gắn với đặc trưng lịch sử hoặc văn hóa của vùng đất. Chẳng hạn, khu vực trung tâm Sa Pa có thể được gọi là “Sa Pa 1” để đảm bảo tính logic và dễ nhận diện, trong khi các khu vực lân cận có thể mang tên dựa trên những yếu tố văn hóa đặc sắc của địa phương. Cách đặt tên như vậy không chỉ giúp bảo tồn di sản mà còn tạo nên sự phong phú, hấp dẫn cho bản sắc vùng miền.
Một giải pháp khác là xây dựng bản đồ du lịch độc lập với bản đồ hành chính. Bản đồ hành chính phục vụ mục đích quản lý đất đai và dân cư, trong khi bản đồ du lịch có nhiệm vụ tôn vinh những địa danh đã ăn sâu vào tiềm thức cộng đồng. Một bản đồ du lịch được thiết kế cẩn thận, nêu bật các địa danh như Sa Pa, Hạ Long hay Đà Lạt, sẽ giúp du khách dễ dàng định vị và khám phá, đồng thời góp phần quảng bá giá trị văn hóa và lịch sử của những vùng đất này. Bên cạnh đó, việc ghi chép và lưu trữ các địa danh qua các thời kỳ là một cách hiệu quả để bảo tồn ký ức lịch sử. Những công trình nghiên cứu như vậy không chỉ là kho tàng tri thức mà còn là cơ sở để thế hệ tương lai hiểu và trân trọng di sản của cha ông.
Cuộc sắp xếp đơn vị hành chính lần này không chỉ là sự thay đổi về địa giới mà còn là một bước chuyển mình triệt để, toàn diện về bộ máy chính trị. Đây là cơ hội để nhìn nhận lại cách chúng ta quản lý và bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử. Những địa danh như Sa Pa hay Đà Lạt không chỉ là tên gọi trên bản đồ, mà còn là biểu tượng của ký ức, của tinh thần và bản sắc Việt. Với sự đồng lòng và những giải pháp phù hợp, những cái tên ấy sẽ tiếp tục vang vọng, không chỉ trong đời sống người dân mà cả trong lòng du khách muôn nơi. Lịch sử không chỉ là những gì đã qua, mà còn là nền tảng để chúng ta nhận diện và kiến tạo tương lai. Hãy để các địa danh Việt mãi là ngọn lửa văn hóa, cháy sáng qua thời gian.
Thái Bình