Tại phiên thảo luận kinh tế xã hội ở Quốc hội hồi cuối tháng Mười, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân (Đoàn TP. HCM) đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu lên 65, để tăng thêm lực lượng lao động và đáp ứng mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026.
Sau đó, đề xuất này đã tạo nên những cuộc tranh luận về việc nên hay không nên nâng độ tuổi nghỉ hưu. Trong đó, nhiều bạn trẻ tuy còn là sinh viên chưa tham gia thị trường lao động nhưng cũng bày tỏ ý kiến, khi cho rằng, đề xuất này sẽ có thể làm tăng áp lực cạnh tranh trong tìm kiếm cơ hội việc làm. Trần Gia Hân (trường ĐH Văn Hiến) nhận định, việc nâng tuổi nghỉ hưu là hợp lý: “Nhiều cô, chú ở độ tuổi 60 vẫn còn rất minh mẫn, năng động. Họ có kinh nghiệm, có kiến thức mà thế hệ trẻ như mình có khi phải mất nhiều năm nữa mới tích lũy được”.
Trần Gia Hân.
Nhưng ở góc nhìn của người trẻ, Gia Hân cũng lo ngại, nếu kéo dài độ tuổi được nghỉ hưu, cơ hội cho những người mới ra trường như Hân sẽ ít đi. Cạnh tranh vốn đã nhiều, giờ lại càng khốc liệt hơn. Nữ sinh viên bày tỏ: “Đôi khi, mình cảm thấy dù đã cố gắng hết sức vẫn chưa chắc tìm được chỗ đứng vì chỗ tốt đã có người làm ổn định rồi. Nhưng nếu nhìn ở mặt tích cực, áp lực đó khiến mình phải học hỏi nhanh, linh hoạt hơn. Mình tin rằng, thế hệ trẻ có nhiều lợi thế như khả năng thích ứng, sáng tạo và sử dụng công nghệ. Nếu biết tận dụng, tụi mình vẫn có thể tạo ra cơ hội mới cho bản thân”.
Quỳnh Anh (đang làm công việc tự do tại TP. HCM) cho rằng, việc nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 cũng tạo nhiều áp lực cho người trẻ. Nhưng ở giai đoạn hiện tại (độ tuổi nghỉ hưu thấp hơn), áp lực đó vẫn hiện hữu. Quỳnh Anh cho biết, nhiều bạn trẻ như cô đang tìm cơ hội để tạo ra công việc mà không phụ thuộc vào việc đi làm công sở 8 tiếng. “Mỗi thời đại đều có lợi thế để người trẻ xoay sở công việc. Sau 5 năm đi làm công ty, mình cũng vừa xin nghỉ để thử sức với công việc tự do. Mình nghĩ rằng, tùy nhu cầu và điều kiện của từng người sẽ có mục tiêu công việc cụ thể. Việc nâng tuổi nghỉ hưu, đối với mình, không đáng lo ngại”.
Quỳnh Anh.
Nguyễn Nhật Trường (ngành Luật, trường ĐH Văn Hiến) nêu quan điểm: “Nâng tuổi nghỉ hưu có thể làm cho thị trường tuyển dụng khó khăn hơn, làm cho người trẻ khó tiếp xúc được với công việc sớm, tăng áp lực cạnh tranh trong quá trình tìm kiếm công việc phù hợp. Như vậy, tự mỗi người phải trang bị kiến thức, tích lũy kinh nghiệm để bước vào cuộc cạnh tranh đó. Như mình còn ngồi trên ghế giảng đường cũng đi tìm cơ hội thực tập, làm thêm để xây dựng mối quan hệ và làm quen với môi trường công ty”.
Nguyễn Huy.
Trong khi đó, Nguyễn Huy (năm cuối, trường ĐH Tôn Đức Thắng) lại cho rằng, việc nâng độ tuổi nghỉ hưu phải đi đôi với việc nâng cao chất lượng đãi ngộ, cũng như chăm sóc sức khỏe người lao động. Nam sinh viên bày tỏ: “Nếu cá nhân nào vẫn còn đủ sức, đủ trình độ cống hiến thì nên tạo điều kiện cho họ. Nhưng đổi lại, các chính sách bảo hộ lao động, chăm sóc sức khỏe cho người lao động phải hợp lý. Việc nâng độ tuổi nghỉ hưu phần nào sẽ tác động đến chính sách bảo hiểm của người lao động”.
Theo chị Trần Thị Hải Lý (ThS Kinh doanh Quốc tế, trường Friedrich Alexander University of Erlangen Nuremberg, Đức) - Giám đốc Nhân sự, Công ty viAct, nếu Nhà nước nâng độ tuổi nghỉ hưu lên 65 thì người trẻ sẽ chậm thăng tiến hơn, vì cơ hội việc làm sẽ bị ảnh hưởng. Doanh nghiệp cũng sẽ chật vật hơn trong quản trị văn hóa vì khoảng cách thế hệ quá xa. Độ đổi mới nhìn tổng quan về mặt quân bình cũng sẽ giảm, vì người lớn tuổi thường khó bắt kịp sự thay đổi của công nghệ, khó thích nghi, dễ áp đặt cái cũ, qua đó khiến người trẻ giảm sút động lực cống hiến.
ThSTrần Thị Hải Lý.
Đón đầu việc tăng sự cạnh tranh về cơ hội việc làm của giới trẻ, chị Hải Lý cho biết: “Các bạn trẻ cần trang bị cho bản thân nhiều kỹ năng hơn. Chọn lọc kỹ năng hơn chọn lọc công việc, đảm bảo bộ kỹ năng mình học có độ chuyển đổi cao từ nghề này qua nghề khác, ngành này qua ngành khác”.
Chị Hải Lý cũng lưu ý: “Vì thời buổi hiện tại thăng tiến không còn chỉ là theo chiều dọc đi lên nữa, mà còn là chiều ngang. Ví dụ, một bạn làm sales bất động sản có thể nhảy qua làm sales bảo hiểm chẳng hạn. Các bạn không chỉ có một đường thẳng đi lên, mà hãy tư duy nhiều hướng. Tốt nhất là các bạn kiếm cho bản thân một mentor dẫn dắt các bạn những bước đầu đời. Điều này sẽ giảm thiểu được sự chênh vênh trong những bước đầu lập nghiệp”.
Theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 thì tuổi nghỉ hưu với nam và nữ trong điều kiện lao động bình thường như sau:
- Người lao động bảo đảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu.
- Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ. Năm 2025, tuổi nghỉ hưu của lao động nam trong điều kiện bình thường là 61 tuổi 3 tháng và tuổi nghỉ hưu của lao động nữ trong điều kiện bình thường là 56 tuổi 8 tháng.