Giữ gìn nếp nhà Việt trong thời hiện đại

5 giờ trướcBài gốc

Nếp nhà không chỉ là cách ăn, nếp ở, mà còn là cách sống, cách đối nhân xử thế được truyền từ đời này sang đời khác. Thế nhưng trong thời hiện đại, những giá trị ấy đang bị thử thách bởi sự bận rộn, lối sống thực dụng và khoảng cách vô hình giữa các thế hệ.

Xã hội thay đổi nhanh chóng với nhịp sống gấp gáp, công nghệ chi phối và giá trị cá nhân lên ngôi. Giữa guồng quay ấy, nếp nhà, những thói quen, lề lối, chuẩn mực ứng xử vốn làm nên bản sắc mỗi gia đình Việt đang dần phai nhạt theo thời gian.

Nếp nhà, gốc rễ của gia phong Việt

Nếp nhà từ lâu đã là linh hồn của mỗi gia đình. Đó là sự tôn kính cha mẹ, trên kính dưới nhường, lời ăn tiếng nói đúng mực, cùng nhau giữ đạo hiếu và tình nghĩa. Từ nếp nhà hình thành nên gia phong, thước đo nhân cách của con người Việt. Dù không được ghi thành luật, những quy tắc ứng xử này là sợi dây vô hình giúp gia đình hòa thuận, con cháu hướng thiện, xã hội bền vững.

Ngày xưa, trẻ nhỏ lớn lên trong tiếng răn dạy của ông bà, cha mẹ; bữa cơm là nơi sum họp, trò chuyện và học cách sống. Mỗi câu chuyện, mỗi lời nhắc nhở đều là bài học nhân sinh được truyền lại một cách tự nhiên.

Khi nếp nhà bị lạc nhịp với thời đại

Cuộc sống hiện đại mang đến nhiều tiện nghi nhưng cũng vô tình làm lung lay nền nếp gia đình. Bữa cơm chung thưa dần khi mỗi người một lịch trình. Cha mẹ bận rộn công việc, con cái gắn chặt vào màn hình điện thoại. Thay vì trò chuyện trực tiếp, nhiều gia đình giao tiếp bằng tin nhắn hoặc im lặng.

Sự thay đổi giá trị cũng khiến một bộ phận người trẻ coi nhẹ truyền thống: ít quan tâm đến ngày giỗ chạp, không còn giữ phép tắc chào hỏi hay hiếu kính như trước. Cách cư xử nói thẳng, sống thật đôi khi vượt qua ranh giới của sự tôn trọng.

Trong khi đó, nhiều bậc cha mẹ lại lúng túng giữa hai thái cực: hoặc quá khắt khe theo kiểu cũ khiến con cái xa cách, hoặc quá dễ dãi, buông lỏng khiến con không còn hiểu được giá trị của nề nếp.

Những nguyên nhân khiến nếp nhà phai nhạt

Một phần nguyên nhân đến từ tốc độ đô thị hóa và công nghệ số. Con người sống nhanh hơn, chú trọng hiệu quả và vật chất hơn tinh thần.

Môi trường làm việc căng thẳng khiến cha mẹ ít thời gian bên con, dẫn đến khoảng cách thế hệ.

Ảnh hưởng văn hóa ngoại lai cũng khiến nhiều giá trị truyền thống bị lu mờ; giới trẻ chịu tác động mạnh từ mạng xã hội, dễ bị cuốn vào trào lưu mới mà quên mất gốc rễ văn hóa dân tộc.

Ngoài ra, cách giáo dục trong gia đình hiện đại có phần thiên về thành tích học tập, mà ít chú trọng dạy con cách cư xử, chia sẻ, kính trọng người lớn. Khi nếp sống bị thay thế bằng thói quen tiện lợi, nền tảng đạo đức gia đình dần bị xói mòn.

Giữ nếp nhà, giữ gìn gốc văn hóa Việt

Giữ nếp nhà trong thời hiện đại không có nghĩa là bảo thủ hay níu kéo những gì đã cũ. Đó là chọn lọc và duy trì những giá trị cốt lõi: lòng hiếu thảo, sự lễ phép, tinh thần tương trợ, tình nghĩa giữa các thành viên.

Gia đình hiện đại vẫn có thể duy trì nếp sống truyền thống theo cách phù hợp: cùng ăn cơm ít nhất một bữa mỗi ngày, dành thời gian nói chuyện thật lòng, tôn trọng ý kiến của nhau. Cha mẹ là tấm gương sống, bởi nếp nhà không truyền bằng lời nói, mà bằng chính hành động.

Giáo dục đạo đức, lịch sử và văn hóa gia đình cho con trẻ cũng là cách để giữ lửa nếp nhà. Một lời chào, một hành động nhỏ như giúp đỡ ông bà, nhường nhịn anh em… chính là những hạt mầm của gia phong.

Thời đại thay đổi, nhưng giá trị con người, bắt đầu từ nếp nhà vẫn là điều không thể thay thế. Giữa xã hội hiện đại, giữ nếp nhà không chỉ là giữ gìn truyền thống, mà còn là cách gìn giữ bản sắc dân tộc, giữ lấy sự bình an và nhân văn trong mỗi mái ấm. Bởi khi nếp nhà còn, thì dù cuộc sống có thay đổi đến đâu, con người vẫn có một nơi để trở về, nơi khởi nguồn của yêu thương và cội rễ của văn hóa Việt.

Trương Hiền

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/giu-gin-nep-nha-viet-trong-thoi-hien-dai-post1579087.html