Giữ 'hồn' Pa Kô theo cách riêng

5 giờ trướcBài gốc

Chưng Nhi để lại ấn tượng đẹp bởi đôi mắt to tròn, gương mặt sáng - Ảnh: NVCC

Mã gen đặc biệt

Nổi lên trên mạng xã hội với hình ảnh đậm chất truyền thống, thời gian qua, nhiều video của Chưng Nhi (sinh năm 1996) đã thu hút hàng chục, thậm chí trăm ngàn lượt xem. Theo dõi những thước phim, ai cũng ấn tượng với một cô gái xinh đẹp trong bộ trang phục thổ cẩm, thường mở đầu với câu nói: “Benh xoanh nưh đùng hè ơi”. Nghe những phản hồi tích cực đó, Chưng Nhi không khỏi hạnh phúc. Nhi bật mí, câu mở đầu trong các video mà mọi người thường nghe là lời chúc sức khỏe của người Pa Kô. Bà con thường dùng câu nói ấy để mở đầu câu chuyện, giống như bát nước, miếng trầu của người Kinh.

Chưng Nhi có đôi mắt to tròn, gương mặt sáng. Mỗi lời nói, cử chỉ của cô đều toát lên vẻ tự tin, năng động. Khi diện lên người bộ áo quần thời trang, ít ai nghĩ, Nhi là một thiếu nữ Pa Kô. Thế nhưng, ẩn sâu dưới vẻ bề ngoài trẻ trung, hiện đại ấy là một trái tim yêu chuộng bản sắc dân tộc. “Em rất thích trang phục thổ cẩm và thường mặc nó vào mỗi dịp quan trọng. Nếu có cơ hội sử dụng tiếng của dân tộc mình, em sẽ dùng ngay. Em luôn cảm thấy vui khi giới thiệu với mọi người những nét đẹp dân tộc mình. Có lẽ chất Pa Kô đã ăn sâu vào em, như một mã gen đặc biệt”, Nhi chia sẻ.

“Mã gen” mà Chưng Nhi nhắc đến không ngẫu nhiên mà có. Nhi sinh ra, lớn lên ở Khóm 6, thị trấn Khe Sanh, mảnh đất hội tụ nhiều nghệ nhân dân gian. Từ khi cảm nhận rõ cuộc sống muôn màu, cô đã thấy ông bà ngồi đan lát, làm nhạc cụ truyền thống. Làn điệu Cà lơi, Cha chấp của ba mẹ đã đưa Nhi vào giấc ngủ tuổi thơ đầy yên ả. Những điều thường nhật, bình dị ấy sớm đắp bồi, giúp Nhi yêu thêm nét đẹp truyền thống dân tộc mình. Cô chăm chỉ học tiếng Pa Kô; thuộc những điệu múa, lời hát và tự tìm hiểu về nghề truyền thống của dân tộc mình...

Ở vùng khó, nhiều bạn trẻ như Chưng Nhi thường dễ bị thu hút bởi những điều mới lạ. Không ít bạn cố gắng ăn mặc, nói năng giống các ca sĩ, diễn viên trên màn ảnh nhỏ. Mỗi khi ai đó hỏi về dòng máu đang chảy trong huyết quản, có người thoáng ngại ngần. Những điều tai nghe, mắt thấy ấy khiến Chưng Nhi khá buồn. Nhi muốn các bạn hiểu, người Pa Kô cũng có những nét đẹp, điều đáng tự hào riêng. Nếu dân tộc nào cũng giống nhau thì không còn gì gọi là bản sắc. Thế nhưng, ở tuổi mới lớn, Nhi chưa biết làm điều gì hơn ngoài vạch ra những ranh giới cho mình.

Tìm đường giữ bản sắc

Kể lại chuyện xưa, Chưng Nhi chia sẻ, chính mẹ là người mang đến cho cô nhiều đổi thay. Mẹ Nhi công tác tại Trạm Y tế xã Hướng Việt, phần lớn thời gian ở xa gia đình. Thế nhưng, mẹ luôn dõi theo và có những lời khuyên phù hợp cho chị em Nhi. Hiểu điều con gái canh cánh trong lòng, mẹ cô động viên con nỗ lực đèn sách, tìm cơ hội đến các thành phố lớn để học tập. Theo mẹ, khi rời xa bản làng, đứngở một góc nhìn rộng hơn, trái tim sẽ mách bảo chính xác điều Nhi cần làm.

Nghe lời mẹ, Chưng Nhi tập trung chinh phục những đỉnh cao tri thức. Tốt nghiệp THPT, Nhi thi đỗ vào Trường Đại học Y Đà Nẵng, mở ra cơ hội hòa mình vào nhịp sống hiện đại. 4 năm trên ghế giảng đường, Nhi nhận ra bản thân yêu những nét đẹp truyền thống của người Pa Kô đến mức nào và biết cần phải làm gì để góp sức giữ hồn dân tộc.

Vì thế, khi cầm tấm bằng đại học trong tay, Nhi có một quyết định gây bất ngờ là khép lại cơ hội việc làm để tập trung kinh doanh các mặt hàng mang đậm bản sắc của người Pa Kô. “Đó là một quyết định khó khăn. Cả gia đình tôn trọng quyết định của em nhưng đều rất buồn. Bản thân em cũng có chút hoang mang nhưng phải tự trấn an rằng: mình còn trẻ, cứ thỏa sức sống với đam mê”, Nhi kể lại.

Là một sinh viên mới ra trường, chưa từng có kinh nghiệm về làm ăn, việc khởi sự kinh doanh bằng những mặt hàng truyền thống luôn là thử thách. Buổi đầu, Nhi dồn hết số tiền mình tiết kiệm để mở hàng quán, đưa những món ăn ngon của người Pa Kô đến với thực khách. Cô xác định tinh thần lấy ngắn, nuôi dài để có cơ hội mở rộng kinh doanh.

Khi nền tảng đã vững, ngoài ẩm thực, Nhi bắt đầu tìm kiếm, lựa chọn các mặt hàng khác vào buôn bán như: thổ cẩm, đồ đan lát, cối chày, mâm, gùi... Để có mặt hàng có chất lượng cao, Nhi không ngần ngại lặn lội đến các bản làng xa xôi, thậm chí sang Lào để tìm kiếm, đặt mua ở các nghệ nhân tên tuổi.

Là một cô gái thông minh, Chưng Nhi hiểu rằng, nếu chỉ buôn bán quẩn quanh ở trong huyện, mình khó phát triển. Nhận thấy sức mạnh của mạng xã hội, Nhi bắt tay xây dựng các video, viết bài giới thiệu những nét đẹp văn hóa của người Pa Kô gắn với hàng hóa mình có.

Các buổi phát sóng trực tiếp để bán hàng, chuyện trò với khách được Nhi tiến hành thường xuyên. Nhờ thế, khách hàng của Nhi ngày càng đông. “Có những hôm, em phải dậy từ mờ sáng, ngủ lúc tối muộn để có đủ thời gian trả đơn hàng cho khách. Thấy em gầy đi nhiều, mẹ lo lắng lắm nhưng không ngăn cản mà chuyển sang ủng hộ”, Nhi tâm sự.

Chưng Nhi trải nghiệm làm món cơm lam - Ảnh: NVCC

Đưa văn hóa Pa Kô đi muôn nơi

Là một sinh viên y khoa dấn thân vào kinh doanh, Chưng Nhi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ được nhiều người biết đến, mến mộ. Thế nên, khi trở thành hiện tượng trên mạng xã hội với những video thu hút trăm ngàn lượt xem, Nhi rất bất ngờ.

Theo dòng trò chuyện, Nhi kể, mình vừa có chuyến vào Huế tìm hiểu thị trường. Điều khiến cô rất bất ngờ là nhiều người nhận ra mình, chia sẻ mong muốn được xem nhiều video giới thiệu cảnh đẹp ở huyện Hướng Hóa và văn hóa Pa Kô .

Hiện nay, ngoài kinh doanh các mặt hàng truyền thống của đồng bào Pa Kô, Vân Kiều và bà con nước bạn Lào, Chưng Nhi đang là KOL của Hợp tác xã Du lịch nông nghiệp Việt Nam - Khe Sanh. Nhi bật mí, nhờ bắt tay với hợp tác xã, cô đã có những video và phiên livestream bài bản, chuyên nghiệp hơn.

“Em và các anh chị trong hợp tác xã gặp nhau ở mong muốn đưa hình ảnh về mảnh đất, con người Hướng Hóa đẹp tươi, thân thiện, hiếu khách đi xa. Biết tâm nguyện của em, các anh chị đã tích cực hỗ trợ trong nhiều khâu như xây dựng kịch bản, quay phim, dựng...”, Nhi cho biết.

Chưng Nhi không ngừng trau dồi, học tập để đưa văn hóa Pa Kô đi muôn nơi - Ảnh: NVCC

Ít ai biết, để cho ra đời những video ưng ý, Chưng Nhi và cộng sự đã dành rất nhiều thời gian, công sức. Làm việc trong lĩnh vực này, Nhi hiểu việc thu hút nhiều lượt xem không dễ. Tuy nhiên, cái còn khó hơn gấp nhiều lần là làm sao để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng người.

Vì thế, nhiều hôm, cả ekip phải vượt hàng chục kilomet đường đèo chỉ với quyết tâm chọn bối cảnh quay phù hợp, ấn tượng. Từ giới thiệu những nét đẹp văn hóa của người Pa Kô ban đầu, Nhi sớm có khát vọng lớn hơn là giúp nhiều du khách biết đến cảnh sắc tươi đẹp của mảnh đất Hướng Hóa. Vì vậy, có những video phải mất cả tuần để thực hiện. Chuyện bỏ tất cả để làm lại từ đầu là điều đã trở nên bình thường.

Sự nghiêm túc, chuyên nghiệp trong công việc đã giúp Chưng Nhi và ekip có ngày càng nhiều video thu hút trăm ngàn lượt xem. Theo dõi video, nhiều người nhắn tin, liên lạc với Nhi, mong muốn được hóa thân thành một cô gái Pa Kô chìm đắm trong không gian đẹp tươi của núi rừng Quảng Trị, thưởng thức những món ẩm thực truyền thống và có cơ hội tìm hiểu các nét văn hóa truyền thống độc đáo.

Có thời điểm, không thể trả lời hết cuộc gọi, tin nhắn, Nhi chọn giải pháp livestream vào buổi tối để trò chuyện, tư vấn với mọi người. Từ đây, cái tên Chưng Nhi được nhiều người yêu quý hơn. Việc kinh doanh của cô và Hợp tác xã Du lịch nông nghiệp Việt Nam - Khe Sanh cũng thêm phần thuận lợi. Trước tín hiệu vui ấy, Nhi còn thử sức làm du lịch; review, đánh giá các sản phẩm; cho thuê, nhận may trang phục thổ cẩm...

Ở tuổi 29, mỗi lần nhìn lại chặng đường vừa qua, Chưng Nhi mang nhiều cảm xúc. Trên chặng đường ấy, không ít lần, Nhi có ý định bỏ cuộc, muốn bắt đầu lại với một công việc ổn định, phù hợp hơn với ngành nghề đào tạo. Cô biết, trong bối cảnh hiện nay, việc giữ gìn, phát huy, bảo tồn những nét đẹp của người Pa Kô là rất khó, không thể chỉ dựa vào sức của một số ít người. Vì thế, nỗ lực của mình đôi khi giống như muối bỏ biển...

Thế nhưng, có lẽ chính “mã gen” đặc biệt và một tình yêu vô điều kiện dành cho văn hóa Pa Kô đã giúp Nhi bền bỉ đi trên con đường còn ít dấu chân của người trẻ vùng cao.

Quang Hiệp

Nguồn Quảng Trị : http://www.baoquangtri.vn/giu-hon-pa-ko-theo-cach-rieng-194621.htm