Giữ hồn quê cho nông thôn Hà Nội thời hội nhập

11 giờ trướcBài gốc

Mỗi con đường, cánh đồng, nếp nhà đều phản chiếu nỗ lực của người dân Thủ đô trong hành trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, hiện đại mà vẫn đậm hồn quê.

Từ "đạt chuẩn" đến "kiểu mẫu"

Mô hình chuyển đổi trồng lúa sang trồng hoa ly cho hiệu quả kinh tế cao tại xã Ô Diên, TP Hà Nội.

Sáng đầu đông, trên những cánh đồng hoa ly ở xã Ô Diên, hương hoa thơm ngát lan trong gió. Giữa không gian rực rỡ sắc màu, người dân tất bật thu hoạch để kịp cung cấp cho các chợ hoa nội đô.

"Trước kia trồng lúa thu nhập chẳng đáng bao, giờ mỗi sào hoa ly có thể gấp mười lần. Nông thôn Hà Nội bây giờ khác lắm rồi", một nông dân cười nói.

Câu chuyện ở Ô Diên chỉ là lát cắt nhỏ trong bức tranh đổi thay của nông thôn Thủ đô sau hơn một thập kỷ triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Từ những vùng đất thuần nông, nay nhiều địa phương ngoại thành đã khoác lên mình diện mạo mới: hạ tầng hiện đại, kinh tế năng động, đời sống người dân được nâng cao rõ rệt.

Không phải ngẫu nhiên mà Hà Nội trở thành một trong 13 tỉnh, thành phố trên cả nước hoàn thành xây dựng nông thôn mới cấp thành phố - một dấu mốc khẳng định nỗ lực bền bỉ của cả hệ thống chính trị và người dân.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Đình Hoa, Thủ đô không chỉ đạt chuẩn về hạ tầng và kinh tế mà còn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) với hơn 3.300 sản phẩm được đánh giá, công nhận. Đây là kết quả của sự đồng lòng giữa chính quyền và nhân dân trong hành trình đổi thay diện mạo nông thôn.

"Giai đoạn 2026-2030 là thời kỳ bản lề để Hà Nội nâng tầm chương trình xây dựng nông thôn mới - từ đạt chuẩn sang nâng cao, kiểu mẫu; từ hạ tầng cơ bản sang nông thôn hiện đại, thông minh và hội nhập. Thành công không chỉ đo bằng tỷ lệ xã đạt chuẩn, mà bằng mức sống, chất lượng môi trường và sự phát triển cân bằng giữa nông thôn và đô thị", ông Hoa nhấn mạnh.

Từ "đạt chuẩn" đến "kiểu mẫu", Hà Nội đang chuyển hướng mạnh mẽ: tập trung vào chất lượng sống thực chất, phát triển bền vững và tạo nên bản sắc riêng của nông thôn Thủ đô trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.

Theo định hướng của Chính phủ, giai đoạn tới sẽ có bước chuyển mang tính chiến lược, khi ba Chương trình mục tiêu quốc gia gồm: xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi được hợp nhất thành một chương trình chung.

Cơ chế này giúp thống nhất quản lý, tránh chồng chéo, huy động hiệu quả nguồn lực và tạo sức mạnh tổng hợp trong phát triển nông thôn.

Đối với Hà Nội, việc hợp nhất sẽ mở rộng phạm vi tác động, giúp các địa phương kết nối đồng bộ giữa phát triển hạ tầng, giảm nghèo, văn hóa và môi trường, đảm bảo không để khu vực nào bị bỏ lại phía sau. Đây được xem là bước đi quan trọng hướng tới nông thôn xanh, thịnh vượng, văn minh và bền vững.

Theo Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Ngọ Văn Ngôn, Trung ương đang dự thảo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 với nhiều điểm đổi mới quan trọng.

Nếu như giai đoạn 2021-2025, Bộ tiêu chí có 19 tiêu chí và 75 chỉ tiêu, thì ở giai đoạn mới, dự kiến chỉ còn 10 tiêu chí và 53 chỉ tiêu.

"Việc rút gọn không có nghĩa là hạ chuẩn, mà nhằm nâng cao tính linh hoạt, hiệu quả thực hiện, trao thẩm quyền cho địa phương ban hành tiêu chí phù hợp với điều kiện thực tế", ông Ngôn cho biết.

Dự kiến trong tháng 11 hoặc 12 năm nay, Bộ tiêu chí quốc gia sẽ được ban hành, làm cơ sở để Hà Nội xây dựng và công bố Bộ tiêu chí riêng của thành phố. Đây được xem là bước chuyển cần thiết, giúp địa phương chủ động sáng tạo, tập trung vào chất lượng thực chất thay vì chạy theo hình thức.

Các mô hình nông nghiệp công nghệ cao đang mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho nông dân Hà Nội.

Phân nhóm xã linh hoạt, phát huy bản sắc vùng miền

Một điểm mới đáng chú ý trong giai đoạn 2026-2030 là Hà Nội sẽ phân nhóm các xã theo điều kiện kinh tế - xã hội và vị trí địa lý để áp dụng tiêu chí phù hợp, tạo sự công bằng và linh hoạt trong triển khai.

Theo đó, nhóm 1 là các xã liền kề với đô thị hiện hữu - khu vực có tốc độ đô thị hóa cao, phát triển theo hướng nông thôn hiện đại, kết nối đô thị.

Nhóm 2 là các xã khu vực đồng bằng, trung du, chiếm phần lớn số xã của thành phố.

Nhóm 3 là các xã vùng dân tộc và miền núi, như: Ba Vì, Suối Hai, Yên Bài, Yên Xuân, nơi điều kiện còn khó khăn, cần cơ chế hỗ trợ riêng.

Việc phân nhóm này giúp mỗi địa phương xây dựng lộ trình phát triển riêng, đảm bảo mục tiêu "đạt chuẩn nhưng không rập khuôn", đồng thời giữ gìn bản sắc vùng miền và tạo động lực phát triển phù hợp với thực tế từng khu vực.

Theo ông Ngôn, các xã thuộc nhóm liền kề đô thị sẽ được khuyến khích áp dụng chuyển đổi số, kinh tế xanh, năng lượng sạch, quản lý thông minh và dịch vụ tiện ích.

"Đây là hướng phát triển tất yếu của nông thôn Hà Nội, nơi ranh giới giữa nông thôn và đô thị ngày càng thu hẹp. Xã nông thôn hiện đại không chỉ có đường bê tông, nhà cao, mà còn phải có hạ tầng thông minh, dịch vụ văn minh và người dân được hưởng cuộc sống tiện nghi", ông nói.

Mô hình này được kỳ vọng sẽ trở thành "hạt nhân phát triển" của nông thôn mới kiểu mẫu, góp phần tạo dựng hình ảnh nông thôn Thủ đô năng động, hội nhập và giàu bản sắc.

Để triển khai hiệu quả chương trình trong giai đoạn tới, Hà Nội yêu cầu các xã xây dựng kế hoạch cụ thể, đề xuất nhiệm vụ và khái toán kinh phí đầu tư theo từng năm, trên cơ sở kết hợp ngân sách thành phố, ngân sách xã và nguồn vốn xã hội hóa.

"Đây là khâu rất quan trọng nhằm đảm bảo Chương trình xây dựng nông thôn mới phát huy hiệu quả bền vững. Việc lập kế hoạch và phân kỳ đầu tư rõ ràng giúp sử dụng nguồn lực hợp lý, tránh dàn trải, mang lại giá trị thực cho người dân", ông Ngôn nhấn mạnh.

Cùng với đó, thành phố khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức xã hội và người dân cùng tham gia, nhất là trong phát triển sản phẩm OCOP, du lịch nông thôn, kinh tế xanh, nông nghiệp công nghệ cao và bảo vệ môi trường.

Với nền tảng vững chắc đã đạt được, Hà Nội đang chuyển mình từ xây dựng nông thôn mới "theo chiều rộng" sang phát triển "theo chiều sâu", coi người dân là trung tâm, là chủ thể của quá trình phát triển.

Chương trình giai đoạn 2026-2030 sẽ không chỉ dừng ở việc hoàn thiện hạ tầng hay nâng cao thu nhập, mà hướng tới xây dựng nông thôn đáng sống - nơi người dân được thụ hưởng dịch vụ chất lượng, môi trường trong lành, văn hóa đặc trưng được giữ gìn và lan tỏa.

Đó cũng là nền tảng quan trọng để Hà Nội hiện thực hóa mục tiêu phát triển cân bằng giữa đô thị và nông thôn, khẳng định vai trò đầu tàu của Thủ đô trong phong trào xây dựng nông thôn mới cả nước.

Các chuyên gia nông nghiệp nhận định: chặng đường phía trước còn nhiều việc phải làm, nhưng với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của nhân dân và cách tiếp cận linh hoạt, sáng tạo, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu về nông thôn mới hiện đại, thông minh, hội nhập và bền vững.

Lê Tươi

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/giu-hon-que-cho-nong-thon-ha-noi-thoi-hoi-nhap-192251031153514085.htm