Giữ lửa trong thầm lặng

một ngày trướcBài gốc

Ảnh minh họa Internet

Công việc biên tập là vậy - đứng sau tất cả, nhưng phải biết tất cả. Không lên hình, không ghi tên dưới bài, nhưng đôi khi chỉ một lỗi nhỏ do mình bỏ sót cũng đủ khiến cả tòa soạn điêu đứng. Vậy nên tôi hay bảo đùa: người làm biên tập giống như người gác cổng ngôn từ - phải tinh mắt, vững tâm và không được phép chủ quan, dù chỉ là dấu phẩy.

Người ta nhìn vào báo chí thường thấy nhà báo nơi tuyến đầu - điều ấy đúng và đáng trân trọng. Nhưng phía sau mỗi bài báo hay, mỗi chuyên đề chất lượng, mỗi ấn phẩm đến tay bạn đọc đúng kỳ hạn, là những người biên tập, thư ký tòa soạn luôn âm thầm chạy đua với thời gian, với từng deadline và cả những bản thảo chưa hoàn chỉnh. Mỗi ngày, tôi và các đồng nghiệp không chỉ chỉnh sửa văn phong, tra lại số liệu, kiểm tra đạo đức nghề nghiệp của từng nội dung, mà còn phải chịu trách nhiệm về tính chính xác, tính định hướng và cả khả năng lan tỏa của từng dòng chữ.

Không ít lần tôi nhận được những bài viết đầy tâm huyết nhưng lộn xộn về cấu trúc, thiếu logic, dài dòng hoặc cảm tính. Mỗi khi như vậy, tôi không nỡ từ chối, mà cố gắng liên hệ tác giả, gợi ý họ chỉnh sửa, thậm chí có khi tôi tự ngồi viết lại, giữ nguyên tinh thần nhưng chuyển tải theo cách mạch lạc hơn. Lúc ấy, tôi thấy mình vừa là biên tập viên, vừa là người bạn đồng hành của tác giả - những người cũng trăn trở như mình với từng vấn đề văn hóa, từng giá trị cần lan tỏa.

Tôi còn nhớ có những buổi tối muộn, tôi ngồi một mình trong căn phòng sáng đèn của cơ quan, lọ mọ chỉnh từng chi tiết nhỏ cho chuyên đề tháng Sáu - tháng của báo chí, tháng của nghề. Những đêm ấy, tiếng bàn phím vang lên như lời độc thoại, như tiếng nói của những người làm nghề phía sau hậu trường. Tôi thấy mình nhỏ bé nhưng cũng thấy mình có ích - một phần của cỗ máy truyền thông góp phần tạo nên nền tảng tri thức và văn hóa.

Làm thư ký tòa soạn là gánh trên vai cả một kế hoạch xuất bản. Từ việc liên hệ cộng tác viên, biên soạn đề cương, duyệt bài, phân trang, đến kiểm tra bản in cuối cùng - tất cả đều phải trôi chảy, không được phép sai sót. Có lúc, một bài báo sát giờ mới phát hiện có vấn đề, tôi cùng đồng nghiệp phải chỉnh gấp, vừa làm vừa nín thở. Có lần khác, máy in gặp sự cố, mọi người căng như dây đàn. Nhưng chính những thời khắc ấy, tôi lại cảm nhận được tinh thần đoàn kết, sự nghiêm túc và lòng yêu nghề của cả tập thể.

Nghề này áp lực, đúng. Nhưng tôi chưa từng nghĩ đến chuyện rời bỏ. Mỗi kỳ xuất bản hoàn tất, tôi lại có một niềm vui nho nhỏ - như người thợ mộc nhìn thấy chiếc ghế vừa hoàn thành, như người họa sĩ nhìn thấy bức tranh vừa ký tên.

Là biên tập viên, thư ký tòa soạn đôi khi là người chịu tiếng mà không thể lên tiếng. Một số tác giả chưa hiểu, nghĩ chúng tôi quá khắt khe, hay “cắt gọt vô tình”. Nhưng thực ra, người biên tập chỉ mong điều tốt nhất cho bài viết, cho độc giả và cho chính uy tín của tác giả. Chúng tôi không muốn làm tổn thương ai, chỉ mong mỗi nội dung xuất hiện trên mặt báo đều là những sản phẩm tử tế, có giá trị.

Và cũng có những lúc mỏi mệt. Khi lời góp ý bị xem là "sửa lưng", khi những nỗ lực của mình không được nhìn thấy. Nhưng rồi, tôi lại nhớ lời một người thầy từng dạy: “Người làm biên tập giỏi là người khiến người khác viết tốt hơn, nghĩ sâu hơn và tôn trọng từng con chữ hơn”. Tôi giữ câu ấy như kim chỉ nam để không lạc đường giữa áp lực công việc.

Tháng Sáu, tôi nhớ đến những người đi trước đã dìu dắt tôi vào nghề. Những người thầy, người anh, người chị trong nghề báo - những người không tiếc lời phê bình, nhưng cũng không tiếc lời động viên. Tôi nhớ những bài học về đạo đức nghề nghiệp, về sự cẩn trọng, về lòng trung thành với sự thật và tinh thần phục vụ công chúng. Nghề báo là nghề phụng sự - câu ấy tôi đã hiểu dần theo năm tháng.

Thiết kế, dàn trang cho Ấn phẩm. Ảnh: Trung Anh

Tôi cũng nhớ những ngày đầu tập tành biên tập, hồi hộp đến run tay khi phải chỉnh bài của một cây bút lớn. Rồi qua thời gian, tôi hiểu rằng người viết chuyên nghiệp luôn tôn trọng sự hỗ trợ nghề nghiệp từ người biên tập - đó là mối quan hệ dựa trên niềm tin và trách nhiệm.

Hôm nay, khi công nghệ phát triển, trí tuệ nhân tạo bước vào lĩnh vực báo chí, người làm biên tập càng phải thay đổi. Không chỉ còn là sửa lỗi chính tả, mà còn là điều hướng nội dung, kiểm chứng thông tin, định hình tư tưởng cho bài viết. Công nghệ có thể giúp ích, nhưng không thể thay thế được con mắt nghề và trái tim của người làm báo. Tôi vẫn tin rằng, dù thời thế có đổi thay, người làm biên tập vẫn giữ một vai trò đặc biệt - như người thổi hồn vào bản thảo, như người giữ cánh cửa cuối cùng trước khi một bài báo đến với độc giả.

Tháng Sáu năm nay, tôi muốn gửi một lời tri ân đến tất cả những người làm báo - dù là phóng viên nơi tuyến đầu, biên tập viên phía sau hậu trường, hay những người lặng lẽ vận hành cả một tòa soạn. Mỗi người đều là một mắt xích không thể thiếu trong hành trình đưa sự thật, giá trị và cái đẹp đến với công chúng.

Tôi cũng xin gửi đến chính mình một lời cảm ơn vì đã không bỏ cuộc. Vì đã chọn ở lại, chọn sống hết mình với nghề, dù có những lúc tưởng như rơi vào khoảng trống cô đơn giữa chữ và chữ.

Nếu có ai hỏi: làm biên tập, có gì vui? Tôi sẽ trả lời: là khi nhìn thấy một bài viết tưởng như không thể đăng, nay đã được đón nhận nồng nhiệt. Là khi tác giả viết: “Cảm ơn bạn, nhờ bạn mà bài của tôi được trọn vẹn hơn”. Là khi tôi thấy một bạn trẻ mới vào nghề dần trưởng thành qua từng trang bản thảo.

Tháng Sáu của tôi - không hoa, không tiệc - chỉ có một chiếc bàn làm việc đầy giấy tờ, một máy tính luôn mở sáng đèn, và một trái tim vẫn còn ấm. Ấm vì yêu nghề. Ấm vì tin rằng, làm báo dù ở vị trí nào vẫn là một hành trình có ý nghĩa.

Trung Anh

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/giu-lua-trong-tham-lang-a28979.html