Giữ nền tảng con người giữa vùng biên thử thách

6 giờ trướcBài gốc

Chính quyền địa phương chủ động đưa chính sách đến tận bản, bảo đảm người dân được tiếp cận thông tin, chăm lo sinh kế, gìn giữ văn hóa và tạo cơ hội để không ai bị đứng ngoài tiến trình phát triển chung. Trong điều kiện của một xã biên giới đặc biệt khó khăn, những đổi thay ấy không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn thể hiện cách chính quyền tôn trọng và đồng hành cùng người dân.

Đưa chính sách vào tận bản để người dân không bị bỏ lại phía sau

Nhiều năm trước, xã Tiền Phong từng nằm trong nhóm địa phương khó khăn bậc nhất tỉnh Nghệ An. Địa hình chia cắt, có bốn cột mốc biên giới, dân cư chủ yếu là đồng bào Thái, Khơ Mú sống rải rác theo triền núi. Việc tiếp cận chính sách của Nhà nước vì thế gặp không ít trở ngại.

Trước thực tế đó, chính quyền xã quyết định thay đổi cách làm từ gốc: không đợi người dân lên xã, mà chủ động xuống từng bản. Cán bộ đến từng hộ gia đình, trực tiếp thông tin về các chính sách vay vốn, hỗ trợ mô hình kinh tế, thủ tục hành chính, y tế, giáo dục… thông qua loa truyền thanh kết hợp họp bản, với lực lượng nòng cốt là những người có uy tín trong cộng đồng.

Ông Nguyễn Bá Hảo, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An, nhấn mạnh: “Muốn vùng biên phát triển thì phải đặt con người làm trung tâm. Chính sách phải đến đúng người. Cán bộ không chỉ thông báo, mà phải đồng hành, hướng dẫn, giải thích để dân hiểu.

Tại buổi làm việc với địa phương, ông Nguyễn Bá Hảo, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An, nhấn mạnh:

"Muốn vùng biên phát triển thì phải đặt con người làm trung tâm. Chính sách phải đến đúng người. Cán bộ không chỉ thông báo, mà phải đồng hành, hướng dẫn, giải thích để dân hiểu. Khi dân tin, dân làm, thì chuyển biến mới bền".

Cách làm ấy bước đầu mang lại hiệu quả rõ rệt: tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 56,8%; trẻ em đến trường đầy đủ hơn; phụ nữ và người yếu thế được hỗ trợ tiếp cận các dịch vụ y tế – xã hội. Việc đến gần dân không chỉ là phương pháp quản lý, mà là nền tảng để người dân cảm nhận rõ quyền lợi và tiếng nói của mình được tôn trọng.

Ở vùng biên, sinh kế trước đây chủ yếu dựa vào rừng và ruộng nương nhỏ lẻ. Nay, nhiều bản làng ở Tiền Phong đang đổi thay nhờ những mô hình kinh tế mang lại hiệu quả thực chất.

Tại bản Long Thắng, tuyến đường bê tông được Nhà nước đầu tư đã mở ra cơ hội mới cho sản xuất và lưu thông hàng hóa. Ông Hà Văn Thuận cho biết, trước kia mỗi lần bán nông sản, gia đình phải gùi ra đường lớn, đường đất lầy lội khiến thương lái ép giá. Nay xe có thể vào tận bản, kinh tế khá lên rõ rệt. Riêng trồng quế và chăn nuôi trâu bò đã mang lại cho gia đình ông thu nhập gần 200 triệu đồng mỗi năm – con số rất có giá trị ở vùng biên.

Tương tự, mô hình của ông Vi Văn Minh với hơn 12.000 cây quế cùng chăn nuôi lợn, gà, bò giúp gia đình duy trì nguồn thu ổn định. Có kinh tế vững, con cái được ăn học đầy đủ, nhà cửa được sửa sang, gia đình có tích lũy để phòng những rủi ro bất ngờ.

Từ Tây Bắc Nghệ An đến vùng ven biển, ba địa phương Châu Tiến, Tiền Phong và Quỳnh Phú đang đi chung một hướng bằng việc chăm lo cho từng người dân.

Bên cạnh chính quyền địa phương, lực lượng biên phòng cũng đóng vai trò quan trọng. Đồn Biên phòng Hạnh Dịch duy trì phương châm "cùng ăn, cùng ở, cùng làm" với dân; mở lớp tập huấn, hỗ trợ con giống, hướng dẫn khoanh nuôi rừng và tiêm phòng gia súc.

Trung tá Hồ Xuân Chất, cán bộ Đồn Biên phòng Hạnh Dịch, chia sẻ:

"Điều bà con cần nhất là niềm tin. Khi họ thấy trồng trọt, chăn nuôi mang lại thu nhập, họ sẽ tự làm. Chúng tôi chỉ hỗ trợ để bà con vững hơn".

Theo Trung tá Chất, các mô hình sinh kế đa dạng không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn làm thay đổi tư duy: kinh tế không còn là "trông chờ vào rừng", mà được xây dựng từ chính đôi bàn tay của người dân.

Giữ bản sắc để phát triển du lịch cộng đồng

Tiền Phong sở hữu nhiều giá trị văn hóa và cảnh quan đặc sắc của vùng Tây Bắc Nghệ An, với khoảng 70 ngôi nhà sàn mái sa mu cổ, cùng thác Bảy Tầng, Sao Va, Ba Tầng… vẫn giữ được vẻ nguyên sơ hiếm có. Tuy nhiên, trong nhiều năm, tiềm năng này chưa được khai thác hiệu quả.

Từ năm 2023, xã định hướng phát triển du lịch cộng đồng như một hướng đi dài hạn. Các hộ dân được hỗ trợ cải tạo nhà sàn làm homestay; phụ nữ được tập huấn nấu ăn, đón khách; thanh niên học kỹ năng hướng dẫn viên bản địa; các đội văn nghệ phục dựng điệu xòe, hát lăm, khèn bè. Người dân dần nhận ra văn hóa không chỉ để gìn giữ, mà còn có thể trở thành sinh kế.

Nhờ đó, lượng khách tăng đều qua từng năm. Nhiều hộ trước đây chỉ dựa vào nương rẫy, nay có thêm thu nhập từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng mỗi mùa du lịch. Không gian làng bản trở nên nhộn nhịp, nhưng vẫn giữ được nếp sống truyền thống.

Bà Cao Thị Hà Lê, Phó Chủ tịch UBND xã Tiền Phong, cho biết: "Du lịch cộng đồng giúp bà con hiểu rằng bản sắc là tài sản. Giữ văn hóa cũng chính là giữ sinh kế cho mình".

Theo bà Lê, một xã biên giới chỉ thực sự vững khi mọi người dân đều được bảo vệ. Vì vậy, Tiền Phong dành nhiều nguồn lực cho các nhóm yếu thế như trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ, người sau cai nghiện và người từng chấp hành án phạt tù.

Cán bộ Đồn biên phòng Hạnh dịch nói chuyện với bà con tại bản Long Thắng.

Trẻ em được theo dõi sức khỏe, học kỹ năng phòng chống đuối nước; phụ nữ được tập huấn kỹ năng chăm sóc gia đình, phòng chống bạo lực; người yếu thế được hỗ trợ thủ tục hành chính, bảo hiểm xã hội, vay vốn và tìm việc làm.

Đặc biệt, xã đang quản lý 25 người sau cai nghiện, hầu hết tham gia chương trình điều trị Methadone. Cách tiếp cận nhân văn này giúp họ không bị kỳ thị và có cơ hội quay lại cuộc sống bình thường. Nhiều người đã có việc làm ổn định, đủ khả năng nuôi sống gia đình.

Hoạt động tôn giáo trên địa bàn diễn ra ổn định, không phát sinh điểm nóng; người dân sống hài hòa, đoàn kết. Điều đó cho thấy chính quyền vừa tôn trọng đời sống tinh thần của người dân, vừa giữ vững an ninh trật tự – yếu tố đặc biệt quan trọng ở khu vực giáp biên.

Ông Nguyễn Bá Hảo đề nghị địa phương tiếp tục gắn phát triển kinh tế với bảo tồn văn hóa, mở rộng du lịch cộng đồng, tránh bê tông hóa tùy tiện nhà sàn; đồng thời kết nối doanh nghiệp để nâng chất dịch vụ homestay, tạo sinh kế bền vững cho phụ nữ và thanh niên. Cùng với đó là yêu cầu bảo vệ rừng, giữ nguồn nước và gìn giữ bản làng như một không gian sống bền vững.

Phó Chủ tịch UBND xã Tiền Phong khẳng định: "Mọi chương trình, mô hình đều phải hướng về mục tiêu cuối cùng là người dân sống tốt hơn. Nếu dân chưa hiểu, cán bộ phải xuống tận bản. Nếu dân gặp khó, chính quyền phải tìm cách tháo gỡ. Đó là nền tảng để Tiền Phong giữ vững ổn định, dựa vào dân, lấy dân làm chủ thể và đặt cuộc sống của từng người dân vào vị trí trung tâm trong mọi quyết sách".

Vũ Đồng

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/giu-nen-tang-con-nguoi-giua-vung-bien-thu-thach-169251214100801211.htm