Tiếng kẻng an ninh được người dân thôn Bàn Thạch (tỉnh Ninh Bình) duy trì trong nhiều năm qua. Ảnh: Duy Hưng.
Trong câu chuyện, ông Phan Văn Khuể - Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban Công tác Mặt trận thôn chia sẻ, để phát huy tinh thần đoàn kết, chung sức xây dựng, phát triển xóm làng, từ lâu cán bộ, nhân dân thôn Bàn Thạch đã họp bàn xây dựng được bản hương ước chung, duy trì thực hiện cho đến ngày nay. Hương ước của thôn hướng mọi người trong thôn phát huy tinh thần đoàn kết, tích cực học tập, lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, làm giàu chính đáng; thực hiện nếp sống văn hóa, yêu trẻ, kính già; phòng chống, bài trừ tệ nạn; bảo vệ, phát triển nghệ thuật múa rối nước độc đáo, riêng có của thôn…
Đặc biệt, hương ước của thôn dành hẳn một chương để quy ước về trách nhiệm tham gia bảo vệ an ninh, trật tự; cảnh quan, môi trường. Theo đó, mọi người phải thực hiện nếp sống văn minh trong giao tiếp, ứng xử, dùng những lời lẽ chân thành, tế nhị. Khi có bất hòa, tranh chấp vẫn phải đề cao tinh thần đoàn kết, không đánh chửi, cãi vã mà cần báo cho chính quyền cơ sở biết, giải quyết. Hương ước nghiêm cấm các hành vi cờ bạc, trộm cắp, côn đồ, gây rối trật tự; tuyệt đối chấp hành các quy định về sử dụng điện. Khách đến làng, ngủ lại qua đêm phải trình giấy tờ, đăng ký tạm trú; khuyến cáo người dân nếu không có việc cần thiết không được tụ tập ở các trục đường và trong các gia đình quá 22h đêm; không được gây ồn ào ảnh hưởng đến việc nghỉ ngơi của những người xung quanh. Mọi người đi lại trong đêm phải có đèn, nếu gặp người lạ mặt, nghi vấn, phải báo ngay với người có trách nhiệm. Theo ông Đặng Ngọc Tưởng - Trưởng thôn Bàn Thạch, từ nhiều năm nay, cứ đúng 22h đêm, thôn sẽ đánh kẻng thông báo đã đến giờ giới nghiêm để mọi người cùng chấp hành các quy ước về đảm bảo an ninh, trật tự.
Hương ước của thôn cũng quy ước những việc cụ thể, thiết thực khác, như không được để gia súc, gia cầm xâm phạm, ảnh hưởng đến đồng ruộng, ao hồ; cấm các hành vi xả rác bừa bãi, xâm phạm các công trình phục vụ sản xuất, dân sinh, các điểm thờ tự, tâm linh, tín ngưỡng. Ngay cả chỗ tắm cho trâu bò cũng được thôn quy định cụ thể. “Những điều trong quy ước đều do nhân dân trong thôn dân chủ bàn bạc xây dựng, thống nhất nên từ nhiều năm qua được nhân dân duy trì thực hiện một cách tự nguyện, tự giác” - ông Tưởng nhìn nhận.
Theo vị trưởng thôn, đây chính là nền tảng quan trọng, giúp nhân dân Bàn Thạch luôn giữ được sự đoàn kết, tình nghĩa xóm giềng ngày càng bền chặt, các gia đình, dòng họ đều giữ được thuận hòa, yên ấm, trẻ em được chăm lo việc học hành, người cao tuổi được kính trọng, hằng năm mở hội Thái Lão để tri ân. Cảnh quan của thôn được gìn giữ; an ninh, trật tự được đảm bảo; mọi người, mọi nhà cùng đoàn kết, chăm chỉ, giúp đỡ nhau phát triển kinh tế. “Vừa qua, triển khai chương trình xóa nhà dột nát, qua khảo sát, chúng tôi rất mừng vì thôn không có hộ nào thuộc diện cần hỗ trợ, vì hầu hết các hộ đều có nhà cửa khang trang, cả thôn chỉ còn 2 hộ nghèo” - ông Tưởng cho biết.
Đặc biệt, nhân dân trong thôn, nhất là các các nghệ nhân luôn trân trọng, bảo vệ, duy trì, phát huy giá trị nghệ thuật biểu diễn rối nước đặc sắc của quê hương Bàn Thạch. Nhờ nỗ lực này, dù gặp một số khó khăn, đến nay nghệ thuật rối nước của thôn vẫn được duy trì; những năm qua Bàn Thạch trở thành một địa chỉ du lịch hấp dẫn của nhiều du khách trong và ngoài nước muốn tìm hiểu nghệ thuật rối nước đặc sắc của Việt Nam.
Nam Dương