Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu
Bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn
Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi) do Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày nêu rõ sự cần thiết phải xây dựng Luật Báo chí (sửa đổi) nhằm hoàn thiện quy định pháp luật, thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về báo chí; điều chỉnh, quản lý hoạt động báo chí kịp thời, phù hợp trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của khoa học, công nghệ, truyền thông hiện đại; khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật về báo chí hiện hành.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp
Dự thảo Luật gồm 4 Chương, 50 Điều, so với Luật Báo chí năm 2016, dự án Luật giữ nguyên nội dung của 9 Điều; sửa đổi nội dung của 38 Điều; bổ sung 3 mới Điều, lược bỏ 6 Điều.
Dự thảo Luật quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn.
Dự thảo Luật cũng quy định phân định rõ thẩm quyền của UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về báo chí đối với cơ quan báo chí của địa phương, cơ quan thường trú, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú tại địa phương và các hoạt động khác theo quy định tại Luật này và các văn bản hướng dẫn thi hành…
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi)
Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về vị trí của báo chí: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng...” để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Đại hội Đảng XIII đã đề ra.
Xây dựng cơ chế, chính sách phát triển các nền tảng công nghệ số trong lĩnh vực báo chí
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày nêu rõ, Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Báo chí; đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện Tờ trình, Báo cáo đánh giá tác động chính sách, Báo cáo rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động báo chí, dự thảo văn bản hướng dẫn thi hành Luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra
Về chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, Thường trực Ủy ban đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các quy định theo hướng tạo ra hành lang pháp lý để xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển các nền tảng công nghệ số trong nước, phân phối nội dung thông tin báo chí; về quyền, trách nhiệm pháp lý của nhà báo, cơ quan báo chí khi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí…
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, báo chí là một công cụ tuyên truyền quan trọng của Đảng, Nhà nước và là diễn đàn của nhân dân. Dự thảo Luật cần bảo đảm các nguyên tắc khả thi, phù hợp với số hóa, khuyến khích kinh tế báo chí; mô hình tổ chức tinh gọn, tăng hiệu quả định hướng dư luận, kiểm soát thông tin giả mạo hoạt động trên không gian mạng, bảo vệ an ninh quốc gia; khuyến khích kinh tế báo chí, giảm phụ thuộc vào ngân sách; quyền và trách nhiệm cân bằng trong tự do ngôn luận và trách nhiệm xã hội.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị, một là, cần phải xem xét bảo đảm tính thống nhất, khả thi của hệ thống pháp luật, nhất là các quy định của dự thảo Luật với các luật liên quan; bảo đảm yêu cầu tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên nền tảng số. Có cơ chế phù hợp để phát triển sự nghiệp báo chí cách mạng, tăng cường sự hiện diện của báo chí cách mạng trên các nền tảng xã hội, giữ vững mặt trận thông tin, tuyên truyền trước sự phát triển của các nền tảng xuyên biên giới.
Quang cảnh phiên họp
Hai là, tiếp tục sắp xếp hệ thống báo chí, truyền thông theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đúng theo tinh thần Nghị quyết 18 và cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy đã làm thành công ở Trung ương và chính quyền địa phương 2 cấp; tăng cường trách nhiệm của các cơ quan chủ quản, người đứng đầu.
Ba là, có giải pháp hiệu quả, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các sai phạm, nhất là những sai phạm trên môi trường mạng.
Bốn là, phải thực hiện tốt thông tin, tuyên truyền, tạo sự đồng thuận, niềm tin xã hội, khơi dậy khát vọng phát triển của Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và cổ vũ các mô hình, cách làm sáng tạo, gương người tốt, việc tốt.
Năm là, phát triển cơ quan tập đoàn báo chí chủ lực quốc gia, có vai trò định hướng thông tin.
Về các loại hình báo chí (Điều 3), Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc sử dụng khái niệm loại hình báo chí cần bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành về cơ quan truyền thông chủ lực, đa phương tiện (khoản, Điều 16).
Đối với cơ chế đặc thù về tài chính, cần nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng, bảo đảm đầy đủ các cơ sở về các nội dung liên quan tới kinh tế báo chí; cần hướng dẫn cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan báo chí trong quá trình triển khai thực hiện. Về hoạt động báo chí trên không gian mạng phải bảo đảm chủ quyền, an ninh thông tin quốc gia.
Các đại biểu dự phiên họp
Tại Khoản 1, Điều 21 dự thảo Luật quy định cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình đơn vị sự nghiệp công lập hoặc đơn vị sự nghiệp công. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, như vậy là có sự phân biệt rõ đơn vị sự nghiệp công lập và đơn vị sự nghiệp công. Trong đó, theo quy định Khoản 1, Điều 2 Nghị định số 60 ngày 21/6/2021 của Chính phủ về quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập thì không có sự phân biệt giữa đơn vị sự nghiệp công lập và đơn vị sự nghiệp công. Do đó, đề nghị rà soát thật kỹ.
Dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành luật sẽ có một số quy định đặc thù liên quan tới tạp chí khoa học để thể chế hóa kịp thời Nghị quyết 57 của Đảng về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo quốc gia. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Quốc hội, cần nghiên cứu các quy định về loại hình tạp chí khoa học trong dự thảo Luật để quy định rõ về địa vị pháp lý, tính chất hoạt động và những vấn đề đặc thù liên quan đến tạp chí khoa học.
Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, Ủy ban thường vụ Quốc hội nhất trí với chủ trương sửa đổi toàn diện Luật Báo chí nhằm tiếp tục thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng; khắc phục những hạn chế, vướng mắc, xử lý các vấn đề phát sinh trong thực tiễn và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật; Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội hoàn thiện Báo cáo thẩm tra để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười theo đúng quy định.
N. Thành; Ảnh: Hồ Long