Giữa Bát Tràng, nghe đất kể chuyện

3 giờ trướcBài gốc

Kiến trúc dáng bàn xoay khổng lồ của Trung tâm Tinh hoa Làng nghề Việt

Dừng chân tại Trung tâm Tinh hoa Làng nghề Việt - công trình mang dáng hình bàn xoay khổng lồ giữa lòng làng nghề, chúng tôi bước vào không gian nơi đất, nước, lửa và bàn tay con người kể tiếp câu chuyện của nghề gốm. Cảm giác đầu tiên không phải là sự lộng lẫy mà là được chạm vào, từ mùi đất, hơi ấm của lò cho đến ánh sáng vàng phản chiếu lên những sản phẩm đang trưng bày. Ở đây, dường như mọi thứ đều chuyển động chậm hơn, như thể thời gian cũng muốn thong thả để ngắm nhìn những vòng xoay của nghề đã tồn tại hàng trăm năm.

Du khách thử sức làm gốm

Tầng trệt là khu Bàn Xoay Studio, nơi bất kỳ ai cũng có thể trở thành nghệ nhân trong một buổi chiều. Anh hướng dẫn viên trẻ đưa chúng tôi đến chỗ mặc tạp dề, rồi dẫn tới bàn xoay đã đặt sẵn khối đất sét màu nâu sẫm. Đất còn ẩm, mềm và mát lạnh. Khi bàn xoay khẽ chuyển động, khối đất như có linh hồn riêng, lắc lư và nghiêng ngả theo từng động tác vụng về của đôi tay mới học.

Ban đầu, đất không nghe lời. Tay trái giữ chưa vững, tay phải ấn hơi mạnh khiến khối đất nghiêng hẳn sang một bên. Anh hướng dẫn viên nhẹ nhàng nói rằng, đừng cố ép, cứ để đất xoay và mình theo nó. Chúng tôi thử lại, nhẹ hơn, kiên nhẫn hơn. Từng vòng xoay chậm rãi, đất dần tròn, vươn lên thành hình chiếc chén nhỏ. Khi ấy, mọi thứ xung quanh như chậm lại, chỉ còn bàn tay, nhịp xoay và tiếng gió lùa qua cửa mở.

Du khách trang trí sản phẩm gốm của mình

Sau khi tạo hình, chúng tôi chuyển sang khâu tô và khắc họa tiết. Có người chọn vẽ cành tre, có người chỉ khắc vài đường sóng nước. Dưới ánh sáng mờ ấm, màu xanh lam loang ra theo từng nét cọ. Những chiếc chén, lọ, đĩa bé xinh mang dấu tay của mỗi người được đặt lên khay chờ nung. Anh hướng dẫn viên nói rằng, vài ngày sau sản phẩm sẽ hoàn thiện, gốm sẽ cứng lại, như cách thời gian và lửa hoàn tất một hành trình. Nghe anh kể, tôi chợt nhận ra gốm, tự bản thân nó đã là một bài học về sự kiên nhẫn, chỉ khi trải qua đủ lửa, đất mới hóa bền.

Rời khu bàn xoay, chúng tôi đi qua các tầng trưng bày của bảo tàng. Mỗi tầng là một câu chuyện với những mảnh gốm cổ còn vết rạn, các sản phẩm gốm hiện đại có hình khối phá cách và cả những dụng cụ làm nghề đã sờn bóng qua năm tháng. Ở một góc nhỏ, tấm bảng giới thiệu kể lại lịch sử làng nghề, nơi người Bát Tràng vẫn gọi nghề của mình là “làm gốm” chứ không phải “sản xuất gốm”, một cách gọi chứa đựng tình yêu và lòng tự trọng với đất.

Những sản phẩm gốm tinh xảo

Đi giữa những hiện vật ấy, chúng tôi thấy rõ sự gắn bó giữa con người và đất. Mỗi món gốm, dù hoàn hảo hay sứt sẹo, đều là dấu tích của một bàn tay. Giống như trải nghiệm vừa qua, đôi khi vẻ đẹp lại nằm ở chỗ không hoàn hảo, ở vết nghiêng nhỏ, ở nét cọ chưa đều, ở cảm giác lần đầu tự tay làm ra một vật gì đó. Những điều ấy khiến người ta nhớ lâu hơn cả một món đồ tinh xảo.

Buổi chiều dần xuống. Ánh hoàng hôn lọt qua những ô cửa gốm, hắt lên bức tường màu đất ấm. Ngoài sân, vài nhóm du khách khác vẫn cười nói, bàn xoay vẫn quay chậm rãi, tiếng đất va vào lòng bàn tay vẫn đều đều như nhịp thở của làng nghề.

Du khách dạo bước giữa không gian bảo tàng gốm

Khi ra về, chúng tôi ngoái lại nhìn không gian vừa rời khỏi, ánh sáng từ lò nung vẫn hắt lên những khối đất đang chờ thành hình. Trải nghiệm làm gốm kết thúc nhưng cảm giác về sự tĩnh lặng và nhịp quay chậm rãi của bàn xoay vẫn còn đó, nhắc rằng giữa những nhịp sống vội vã hôm nay, chỉ cần một buổi chiều đặt tay vào đất cũng đủ để hiểu hơn về công việc và tình yêu của những người giữ nghề nơi đây…

Hương Ly - Thân Thu Hiền .

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/giua-bat-trang-nghe-dat-ke-chuyen-403021.html