Bí thư Chi đoàn buôn Ea Púk Dương Văn Phương nỗ lực “kéo” các em đến tham gia sinh hoạt hè.
Dù đang tất bật với công tác sáp nhập đơn vị hành chính, các cấp chính quyền và ngành Giáo dục tỉnh Đắk Lắk vẫn quyết tâm tổ chức sân chơi mùa Hè phù hợp cho trẻ em, đặc biệt ở vùng dân tộc thiểu số. Đây được xem như giải pháp thiết thực nhằm hạn chế tình trạng trẻ theo cha mẹ lên rẫy, chơi ở nơi tiềm ẩn nguy cơ như sông, suối, ao hồ… trong kỳ nghỉ hè.
Băng rừng… tìm trẻ
Đầu tháng 6/2025, chúng tôi có mặt tại buôn Ea Púk, xã Ea Sô, huyện Ea Kar - một địa bàn xa xôi, nơi phần lớn cư dân là đồng bào Mông di cư từ các tỉnh phía Bắc. Dẫn đường là anh Dương Văn Phương - Bí thư Chi đoàn buôn, người đã quen với việc lội rừng, gõ cửa từng nhà để vận động phụ huynh cho con em tham gia sinh hoạt hè tại nhà văn hóa buôn.
“Buôn có 160 hộ dân với hơn 300 trẻ em, chủ yếu trong độ tuổi tiểu học, nhưng hiện phần lớn các em đã theo cha mẹ lên rẫy sâu trong Khu bảo tồn thiên nhiên Ea Sô. Địa phương đang phối hợp lực lượng kiểm lâm để tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho các hộ gia đình”, anh Phương chia sẻ và cho biết thêm, khó khăn lớn nhất là thiếu không gian và thiết bị tổ chức hoạt động.
Nhà văn hóa buôn là nơi duy nhất có thể tập hợp các em đến tham gia hoạt động tập thể, nhưng chỉ cần mưa xuống, sân trước thành vũng bùn lầy lội. Đồ chơi, học cụ đều do Chi đoàn tự tạo theo hướng dẫn của Đoàn cấp trên và các thầy cô đang công tác trên địa bàn, chủ yếu trò chơi dân gian và tuyên truyền kỹ năng phòng tránh đuối nước, côn trùng cắn, tai nạn thương tích.
Không giấu được lo lắng, anh Phương nói: “Mùa Hè ở đây cũng là mùa trẻ thường xuyên đi rừng bẫy chim, hái nấm, đốt ong… Những hoạt động này tiềm ẩn nguy cơ tai nạn rình rập trong rừng sâu, nơi đầy rẫy rắn rết, bò cạp. Vì vậy, Chi đoàn đã tổ chức hướng dẫn trẻ kỹ năng sơ cứu như thắt garo, băng bó vết thương, ép tim ngoài lồng ngực… trong trường hợp khẩn cấp”.
Bố mẹ đi rẫy xa, những đứa trẻ ở buôn Ea Púk tự chơi với nhau.
Chứng kiến nhiều bậc phụ huynh mải mê lo làm ăn mà ít quan tâm đến việc học hành, vui chơi của con em, ông Hờ A Sùng - Trưởng buôn Ea Púk trăn trở: “Gần đây, một số cháu bỏ học, tôi đã đến từng nhà động viên, nhưng do cha mẹ thường xuyên lên rẫy, các em đến lớp được vài hôm lại nghỉ. Việc học bị gián đoạn khiến các cháu dần chán nản, khó giữ được nền nếp”.
Do vậy, dịp hè này, buôn tiếp tục kiến nghị xã hỗ trợ tổ chức các lớp học miễn phí vào buổi tối, không chỉ dành cho trẻ em mà cả người lớn chưa biết chữ. Ông Sùng hy vọng, thông qua những lớp học này, người dân nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của giáo dục và chủ động đưa con em đến trường.
Dù chưa biết còn giữ vai trò Trưởng buôn nữa hay không, nhưng ông Sùng khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng bà con trong việc chăm lo đời sống và đặc biệt là giáo dục thế hệ trẻ. “Ngày trước, thế hệ chúng tôi ít có điều kiện học hành nên hiểu biết hạn chế. Giờ xã hội phát triển, các cháu phải được đến trường đầy đủ để tiếp thu tri thức, biết phân biệt cái hay, cái dở để vươn lên thoát nghèo, sống tốt hơn”, ông Sùng bày tỏ.
Một em bé ở buôn Đrăng Phôk chờ bố mẹ đi làm rẫy về.
Không để trẻ “tự bơi”
Tại buôn Đrăng Phôk, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn - vùng lõm nằm sát Vườn Quốc gia Yok Đôn - Trưởng buôn Y Tê BKrông chia sẻ nỗi lo tương tự: “Mỗi dịp hè đến, trẻ lại tự do vào rừng, xuống sông Sêrêpốk câu cá, săn bắt. Chúng tôi đã nhiều lần bàn bạc để đảm bảo an toàn cho các em. Tới đây, Chi đoàn sẽ phối hợp các đội tình nguyện tổ chức lớp ôn tập và trò chơi dân gian”.
Thực tế, nhiều trẻ tại đây phải tự chăm sóc bản thân khi cha mẹ lên rẫy dài ngày. Anh Y Nê K’nul, một phụ huynh trong buôn, cho biết: “Ba đứa con tôi ở nhà với ông bà. Vắng cha mẹ, chúng tự nấu ăn, tự chơi. Không đi làm thì không có tiền, mà đi thì chẳng ai trông con”.
Trường hợp anh Hờ A Sử ở buôn Ea Púk cũng tương tự. Sáu đứa con của anh sống nhờ vào hỗ trợ của ông bà và Chi đoàn. “Rẫy cách nhà gần 20km, tôi đi suốt. Con lớn học lớp 6 phải lo cơm nước cho các em. Nhờ Chi đoàn hỗ trợ sinh hoạt, hướng dẫn các kỹ năng”, anh Hờ A Sử nói.
Dù đang tập trung sáp nhập đơn vị hành chính, nhưng UBND xã Ea Sô vẫn chỉ đạo Đoàn Thanh niên tổ chức sinh hoạt hè đầy đủ cho trẻ. Quan điểm của xã là không để bất kỳ trẻ em nào bị bỏ lại phía sau vì lý do sắp xếp bộ máy.
Chia sẻ thông tin, ông Nguyễn Văn Hữu - Chủ tịch UBND xã Ea Sô đồng thời bày tỏ trăn trở: “Trong số 13 thôn, buôn thì thôn 4 chưa có điện lưới quốc gia, đường đi khó khăn, dân cư thưa thớt. Tổ chức hoạt động hè nơi đây là thách thức lớn, nên tôi đã giao trực tiếp cho Bí thư Đoàn xã Nguyễn Xuân Sơn phụ trách, tổ chức hoạt động tại chỗ”.
Với phương châm, xã hội chung tay, không để trẻ em tự “bơi”, Sở GD&ĐT Đắk Lắk đã phát động hoạt động hè 2025. Chia sẻ của TS Lê Thị Thảo - Trưởng phòng Giáo dục phổ thông, Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Sở GD&ĐT Đắk Lắk), Sở đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ với cơ sở giáo dục để bảo vệ, chăm sóc và tạo môi trường sống an toàn, lành mạnh cho trẻ. Mục tiêu nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức, từ đó góp phần hình thành nguồn nhân lực chất lượng cho tương lai.
Theo thống kê của Sở GD&ĐT Đắk Lắk, từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 245 trẻ em tử vong do đuối nước. Các nạn nhân chủ yếu trong độ tuổi từ 6 đến dưới 16 tuổi, đa phần gặp nạn khi không có người lớn giám sát, không biết bơi và không có kỹ năng phòng tránh tai nạn dưới nước.
Bài, ảnh: Thành Tâm