Gỡ khó thiếu cán bộ quản lý giáo dục cơ sở

3 giờ trướcBài gốc

Chỗ nào cũng thiếu

Sau khi khảo sát, lấy ý kiến từ gần 2.000 công chức cấp xã và 50 cán bộ quản lí giáo dục, chuyên viên các cấp trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển đổi số, Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lí giáo dục (Bộ GD&ĐT) đã xây dựng báo cáo rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ công chức cấp cơ sở; những khó khăn, vướng mắc, thách thức của đội ngũ này trong quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Từ đó, Bộ sẽ đề xuất một lộ trình giải pháp mang tính chiến lược, khả thi, bền vững, góp phần giúp ngành giáo dục vượt qua giai đoạn chuyển đổi để vận hành hiệu quả trong cấu trúc mới.

Công chức cấp xã quản lý giáo dục đang gặp khó (Ảnh minh họa)

ề xuất một lộ trình giải pháp mang tính chiến lược, khả thi, bền vững, góp phần giúp ngành giáo dục vượt qua giai đoạn chuyển đổi để vận hành hiệu quả trong cấu trúc mới.

Theo hướng dẫn hiện nay, mỗi Phòng Văn hóa - Xã hội bố trí tối đa 2 biên chế cho vị trí việc làm công chức phụ trách lĩnh vực GD&ĐT. Với tổng số 3.321 xã, phường, đặc khu sau sắp xếp, dự kiến số lượng công chức cấp cơ sở phụ trách lĩnh vực giáo dục toàn quốc cần hơn 6.000 người.

Khảo sát nhanh trên số liệu khoảng 1.000 công chức đã được bố trí về làm việc tại Phòng Văn hóa - Xã hội, được giao phụ trách lĩnh vực giáo dục có 303 người đã từng công tác tại Phòng GD&ĐT (cũ). 395 người có trình độ chuyên môn được đào tạo ở các ngành Sư phạm, Giáo dục. Nhiều người được đào tạo ở các lĩnh vực khác, không có chuyên môn về giáo dục, chưa từng có kinh nghiệm làm giáo dục.

Thông tin từ các địa phương cho thấy, có nơi chỉ có 20% hoặc chưa đến 30% số công chức giáo dục cấp xã có trình độ chuyên môn hoặc kinh nghiệm công tác từ lĩnh vực giáo dục. Phường Láng, TP Hà Nội có 9 cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập, từ bậc mầm non đến THPT, nhưng chỉ có 1 chuyên viên chuyên ngành giáo dục mầm non phụ trách cả 3 cấp học.

Nhiều địa phương báo cáo, có tới 50% đơn vị hành chính cấp xã không có lãnh đạo, cán bộ từng công tác trong ngành giáo dục để theo dõi, quản lí nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.

Học sinh tại Hà Nội bắt đầu quay lại trường sau thời gian nghỉ hè. Ảnh: N.H

Ông Nguyễn Đình Long, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội, phường An Tường (Tuyên Quang) cho hay, cả phòng duy nhất ông từng công tác trong ngành giáo dục nhưng cũng đã đi làm nhiệm vụ khác 17 năm nay. Do vậy, ông Long đề nghị Bộ GD&ĐT sớm có chương trình tập huấn chuyên sâu cho cán bộ làm công tác chuyên môn về giáo dục ở cấp xã.

Bà Trần Thị Phương, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội, phường Thanh Liêm (Ninh Bình) cho biết, hiện nay phòng có 5 biên chế chịu trách nhiệm khoảng 6 lĩnh vực khác nhau trên địa bàn xã. Bà Phương băn khoăn, nếu chuyển một số chức năng nhiệm vụ cấp xã về cho hiệu trưởng nhà trường, chẳng hạn giao hiệu trưởng quản lí dạy thêm ngoài nhà trường nhưng nhà trường không có thẩm quyền xử phạt hành chính, vì vậy cấp xã vẫn phải thực hiện nhiệm vụ.

Ghi nhận phản ánh từ các địa phương cho thấy, công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, thuyên chuyển giáo viên gặp khó khăn vì thiếu thông tin đầu vào, khó bảo đảm phân bổ hợp lí theo thực tiễn từng địa bàn các xã, phường. Các trường được trao quyền tự chủ cao hơn nhưng nhiều nơi chưa đủ năng lực để thực thi hiệu quả, đặc biệt là các trường ở vùng sâu, vùng xa…

Trưng tập giáo viên “lấp” chỗ trống

Trao đổi với phóng viên, TS. Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội đồng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) cho rằng, một xã/phường bây giờ rất lớn. Nếu tính trung bình sáp nhập 3 xã/phường thì 1 đơn vị xã/phường hiện tại có ít nhất 3 trường mầm non, 3 trường tiểu học, 3 trường THCS, chưa tính có thể có thêm trường THPT, trường ngoài công lập. TS. Tùng Lâm khẳng định, giáo dục cũng giống lĩnh vực y tế, đòi hỏi cán bộ quản lí cần có chuyên môn. Vì ngoài nhiệm vụ quản lí nhà nước, họ còn phải “cầm tay chỉ việc” đối với nhà trường, giáo viên.

Để gỡ khó cho việc thiếu cán bộ/chuyên viên có chuyên môn giáo dục tại xã phường hiện nay, TS. Nguyễn Tùng Lâm đưa ra 2 giải pháp: Thứ nhất trường học cần được tự chủ cao, tức cơ chế quản lí giáo dục phải thay đổi; thứ hai có sự quản lí thống nhất từ Sở GD&ĐT.

Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lí giáo dục đưa ra giải pháp ngắn hạn, đề nghị nghiên cứu cơ chế cho phép trưng tập giáo viên. UBND cấp xã được trưng tập có thời hạn các cán bộ quản lí hoặc giáo viên cốt cán có kinh nghiệm từ các trường học trên địa bàn lên hỗ trợ công tác chuyên môn cho Phòng Văn hóa - Xã hội, đặc biệt trong các giai đoạn cao điểm như lập kế hoạch đầu năm học hoặc quyết toán cuối năm.

Các Sở GD&ĐT cần chủ động thành lập các tổ công tác lưu động, bao gồm các chuyên viên có kinh nghiệm về quản lí nhân sự, tài chính, kế hoạch. Các tổ này sẽ trực tiếp xuống các xã để “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn và hỗ trợ các chuyên viên Phòng Văn hóa - Xã hội xử lí các nghiệp vụ mới và phức tạp.

Về giải pháp trung và dài hạn, sau khi hệ thống được ổn định, Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lí giáo dục đề nghị, cần tiến hành các cải cách sâu hơn về cấu trúc và cơ chế vận hành để giải quyết các vấn đề gốc rễ. Nghiên cứu và thí điểm các mô hình quản lí mới, ví dụ xem xét mô hình “cụm trường liên xã”. Đây là đề xuất nhận được sự đồng thuận cao từ các cán bộ quản lí giáo dục có kinh nghiệm.

Theo mô hình này, một “khu vực” hoặc “cụm” chuyên môn về giáo dục sẽ được thành lập, phụ trách chung cho một nhóm từ 3-5 xã lân cận. Cơ quan này sẽ trực thuộc Sở GD&ĐT về mặt chuyên môn, có biên chế từ 5-6 người là các chuyên gia thực thụ về các cấp học và các lĩnh vực quản lí. Ưu điểm vượt trội là tập trung được nguồn nhân lực chất lượng cao chỉ đạo chuyên môn một cách sâu sát, hiệu quả, nhưng không tái lập lại một cấp hành chính trung gian cồng kềnh như cấp huyện trước đây.

Ông Võ Văn Mai, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An cho biết, Nghệ An đã bàn giao 1.347 cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, THCS công lập về cho UBND các xã, phường quản lí. Sở GD&ĐT tiếp nhận 19 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên. Trong quá trình này phát sinh cơ sở giáo dục có 2 điểm trường nằm ở 2 xã khác nhau. Cách giải quyết của Nghệ An là giữ ổn định các trường; điểm chính của trường đóng trên địa bàn xã nào thì xã đó chịu trách nhiệm quản lý chủ yếu.

Nghệ An có 130 phường/xã, trong đó 40 phường/xã có chuyên viên, hoặc lãnh đạo Phòng Văn hóa - Xã hội, hoặc Phó Chủ tịch UBND xuất thân từ ngành giáo dục. Trước thực tế này, Sở GD&ĐT đã xây dựng kế hoạch điều động ngắn hạn phó hiệu trưởng (với trường có 2 phó hiệu trưởng) để cùng tham mưu, hỗ trợ, giúp đỡ đội ngũ công chức giáo dục cấp xã; đồng thời xây dựng kế hoạch tập huấn chuyên môn cho đội ngũ này.

Sở GD&ĐT Nghệ An đã huy động lực lượng giáo viên Tin học tập huấn cho 650 thầy cô về nghiệp vụ liên quan đến dịch vụ công. Từ đó, những giáo viên này sẽ hỗ trợ các Phòng Văn hóa - Xã hội trong giai đoạn đầu triển khai dịch vụ công, trong đó có dịch vụ công về giáo dục, đào tạo.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ sẽ tăng cường lắng nghe, kiểm tra, nắm tình hình sâu rộng địa phương nhiều hơn nữa trong triển khai chính quyền địa phương hai cấp liên quan đến lĩnh vực giáo dục - đào tạo; để từ đó đưa giải pháp và hỗ trợ. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị, các Sở GD&ĐT tập trung hỗ trợ cho cấp xã; chủ động trong thẩm quyền của mình tập huấn cho đội ngũ công chức giáo dục cấp xã và cán bộ quản lí cơ sở giáo dục.

Điều động nhân lực từ các trường hỗ trợ

Cô và trò điểm trường Lăng Lương, xã Trà Tập đón năm học mới. Ảnh: Hoài Văn

Tại Đà Nẵng, nhiều xã vùng núi cũng đang xảy ra tình trạng các chuyên viên cấp xã được giao nhiệm vụ quản lý trường học nhưng họ lại không xuất thân từ ngành giáo dục. Ông Lê Trung Thực, Chủ tịch UBND xã Trà Tập cho hay, trước đây khi còn chính quyền cấp huyện, có Phòng GD&ĐT nên mọi việc được Phòng quản lý. Sau khi sáp nhập, điều chỉnh địa giới hành chính, nhân sự từ Phòng điều chuyển về xã. “Nhân sự ít nên không phải xã nào cũng có người từ phòng về, nơi nào có thì may mắn, thuận tiện hơn. Xã không phải bố trí người từ lĩnh vực khác sang, bắt tay vào làm mọi việc lại từ đầu. Hiện Phòng Văn hóa xã hội của xã Trà Tập có 2 người quản lý giáo dục, 1 người từ Phòng Nội vụ của huyện cũ, 1 người là chuyên viên văn hóa xã hội ở xã cũ chuyển sang”, ông Thực thông tin. Ông chia sẻ thêm, do không xuất phát từ ngành giáo dục nên các công việc về quản lý trường học, cơ sở vật chất, giáo viên, thủ tục…, các chuyên viên này đều phải đọc, nghiên cứu các quy định, thông tư, nghị định lại từ đầu, không thể làm ngay. “Thời gian đầu còn nhiều lóng ngóng nhưng mọi người vẫn đang cố gắng và thích nghi dần”, ông nói. Tại xã Quế Sơn Trung, có hai chuyên viên từ cấp xã cũ chuyển lên Phòng Văn hóa xã hội và được giao quản lý giáo dục. Ông Nguyễn Minh Sỹ, Trưởng Phòng Văn hóa - xã hội cho biết, trên địa bàn có 13 trường từ mầm non đến THCS. Xã đã tổ chức các buổi giao ban trường học để các chuyên viên nắm tình hình, làm quen với công việc do ban đầu còn quá nhiều bỡ ngỡ. Ngoài ra, các trường cũng phải báo cáo, tham mưu thường xuyên cho các chuyên viên. “Các chuyên viên bày tỏ mong muốn có thêm các lớp tập huấn để họ nắm bắt, hiểu sâu về lĩnh vực mà mình được giao hơn”, ông Sỹ nói. Cũng trong tình trạng tương tự, xã Trà Đốc có các chuyên viên quản lý giáo dục được chuyển từ chuyên viên ngành Nội vụ, Dân tộc tôn giáo từ huyện cũ sang làm. Để các chuyên viên tiếp nhận công việc thuận tiện, chủ động hơn, xã phải điều động nhân lực từ các trường có năng lực về quản lý giáo dục, công nghệ thông tin về hỗ trợ, tham mưu các công việc.

Thanh Hiền

Theo Bộ GD&ĐT, các đơn vị thuộc Bộ sẽ được giao thiết lập đầu mối thông tin để có cơ chế phản ánh bất cập, khó khăn phát sinh. Bộ GD&ĐT sẽ biên tập tài liệu hỏi - đáp về quản lí giáo dục ở chính quyền địa phương hai cấp, hỗ trợ tốt hơn địa phương trong quá trình làm việc.

Nghiêm Huê

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/go-kho-thieu-can-bo-quan-ly-giao-duc-co-so-post1767057.tpo