Gỡ nút thắt để hút sinh viên giỏi, giải quyết tình trạng thiếu giáo viên

35 phút trướcBài gốc

Ngành Giáo dục đặt mục tiêu thu hút học sinh giỏi và "giữ chân" giáo viên bằng các chính sách mới nhằm giải quyết tình trạng thiếu giáo viên. Ảnh: Lê Nguyễn

Tình trạng thừa - thiếu giáo viên kéo dài cho thấy các chính sách đào tạo và sử dụng nhân lực ngành sư phạm vẫn chưa bắt nhịp với nhu cầu thực tế.

Trong bối cảnh ngành Giáo dục quyết tâm thu hút học sinh giỏi vào sư phạm và giữ chân đội ngũ nhà giáo, những chính sách mới trong Luật Nhà giáo cùng loạt giải pháp về đào tạo, tuyển dụng, đãi ngộ được kỳ vọng tạo bước đột phá, giải quyết tận gốc bài toán thiếu giáo viên ở các địa phương.

Nghịch lý thừa - thiếu giáo viên

Thực tế cho thấy, dù nhiều nơi rơi vào tình trạng thiếu giáo viên, cơ hội việc làm đối với sinh viên sư phạm không phải lúc nào cũng rộng mở.

Không ít cử nhân sư phạm tốt nghiệp đúng chuyên ngành nhưng phải chật vật tìm việc, làm trái nghề hoặc rời bỏ nghề giáo dù đã trải qua quá trình đào tạo bài bản. Nghịch lý này đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả trong công tác dự báo nhu cầu, phân bổ và sử dụng đội ngũ giáo viên trên phạm vi toàn quốc.

Bài toán thừa - thiếu giáo viên vì vậy không chỉ là vấn đề nội ngành mà đã trở thành nỗi băn khoăn, trăn trở của toàn xã hội.

Việc đào tạo chưa gắn với nhu cầu từng địa phương khiến có nơi dư thừa giáo viên một số môn học, nhưng ở nơi khác lại không thể tuyển đủ để đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Thực tế này này gây lãng phí nguồn lực và tác động trực tiếp đến chất lượng thực hiện chương trình mới, vốn đòi hỏi đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và vững vàng chuyên môn.

Một trong những giải pháp từng được kỳ vọng giải quyết tình trạng này là Nghị định số 116/2020/NĐ-CP quy định về đặt hàng, giao nhiệm vụ hoặc đấu thầu đào tạo giáo viên. Tuy nhiên, sau ba năm thực hiện, hiệu quả chưa được như kỳ vọng.

Tỷ lệ sinh viên được địa phương đặt hàng, giao nhiệm vụ chỉ chiếm 17,4% so với tổng số sinh viên nhập học và 24,3% so với số sinh viên đăng ký hưởng chính sách. Chỉ có 23/63 địa phương thực hiện đặt hàng hoặc giao nhiệm vụ đào tạo, còn lại phần lớn sinh viên sư phạm được ngân sách nhà nước hỗ trợ theo diện đào tạo theo nhu cầu xã hội.

Lý giải thực trạng này, đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng nhiều địa phương gặp khó khăn trong quá trình xây dựng kế hoạch, phân bổ kinh phí và triển khai đặt hàng đào tạo. Bài toán dự báo nhu cầu nhân lực chưa chính xác cũng khiến các địa phương ngần ngại đưa ra con số cụ thể. Hệ quả là người học cảm thấy thiếu niềm tin vào cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp tới việc thu hút thí sinh chất lượng cao vào ngành sư phạm.

Ở góc độ chuyên gia, nhiều ý kiến cho rằng cơ chế tuyển dụng giáo viên ở các địa phương còn chậm đổi mới, hạn chế tính cạnh tranh và chưa tạo động lực để người giỏi lựa chọn nghề dạy học. Môi trường làm việc ở nhiều nơi thiếu hấp dẫn, áp lực công việc cao, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng khiến tình trạng giáo viên bỏ nghề diễn ra ngày càng phổ biến, đặc biệt ở bậc mầm non và tiểu học.

Cô Nguyễn Thanh Thủy, giáo viên tiểu học tại Hà Nội cho biết: “Nhiều đồng nghiệp của tôi rời nghề vì thu nhập thấp và áp lực công việc quá lớn. Nhà trường rất muốn giữ chân giáo viên giỏi nhưng chế độ đãi ngộ chưa đủ mạnh. Nếu chính sách không thay đổi, rất khó để nghề giáo đủ sức hấp dẫn với giới trẻ”.

Những nghịch lý kéo dài cho thấy nhu cầu cấp thiết phải đổi mới đột phá chính sách, từ khâu đào tạo, thu hút đến bồi dưỡng, sử dụng, nhằm xây dựng đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới.

Kỳ vọng ở những đột phá chính sách

Các chuyên gia nhìn nhận, Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng để ngành Giáo dục đổi mới mạnh mẽ chính sách phát triển đội ngũ.

Trong đó, nhiều cơ chế mới được thiết kế nhằm thu hút người tài vào sư phạm và "giữ chân" giáo viên đang công tác tại các địa phương.

Việc thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm là ưu tiên chiến lược của Bộ Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2025-2030. Ảnh: Lê Nguyễn

Bên cạnh các chính sách thu hút người có tài năng, năng khiếu đặc biệt vào ngành sư phạm, chuyên gia đề nghị bổ sung hai nhóm đối tượng ưu tiên: Học sinh phổ thông có học lực xuất sắc, đạt giải học sinh giỏi quốc gia hoặc quốc tế; sinh viên đại học tốt nghiệp xuất sắc được giữ lại làm giảng viên. Đây là nguồn nhân lực nòng cốt để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên, tạo nền tảng phát triển bền vững cho hệ thống giáo dục quốc dân.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm là ưu tiên chiến lược. Bộ đang rà soát, điều chỉnh chính sách theo hướng tăng mạnh mức hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí và bảo đảm việc làm sau tốt nghiệp để sinh viên sư phạm yên tâm theo học. Ngành cũng sẽ mở rộng các chương trình học bổng tài năng sư phạm, ưu tiên thí sinh đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế; nâng chuẩn tuyển sinh, chuẩn đầu ra và gắn đào tạo với nhu cầu thực tế của địa phương.

Cùng với đó, ngành Giáo dục chú trọng xây dựng môi trường nghề nghiệp hấp dẫn và địa vị xã hội xứng đáng cho nhà giáo. Các cơ chế về tuyển dụng, xếp hạng, tiền lương, thăng hạng và bồi dưỡng nghề nghiệp đang được hoàn thiện để nghề dạy học thực sự trở thành lựa chọn danh giá của những người giỏi, tâm huyết và có khát vọng cống hiến.

Luật Nhà giáo cũng đặt trọng tâm vào chính sách thúc đẩy động lực nghề nghiệp ngoài lương. Nhà giáo được bảo đảm quyền tự chủ trong hoạt động nghề nghiệp; được bảo vệ danh dự, nhân phẩm; được hưởng các chính sách hỗ trợ về chăm sóc sức khỏe, đào tạo bồi dưỡng, nhà ở công vụ và phụ cấp vùng khó khăn.

Những chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao về công tác tại vùng đặc biệt khó khăn hay trong các lĩnh vực trọng yếu cũng sẽ được cụ thể hóa trong các văn bản hướng dẫn, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1-1-2026.

Trong nhóm chính sách được dư luận quan tâm nhất hiện nay, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ đang xây dựng Nghị định về tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo, theo hướng duy trì phụ cấp đặc thù bên cạnh lương mới. Theo dự thảo, nhà giáo tiếp tục được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp thâm niên và các loại phụ cấp khác.

Những chính sách mới khi được triển khai đồng bộ, kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển căn bản trong thu hút sinh viên giỏi vào ngành sư phạm và “giữ chân” đội ngũ nhà giáo. Đây là điều kiện tiên quyết để bảo đảm chất lượng giáo dục và đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.

Thống Nhất

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/go-nut-that-de-hut-sinh-vien-gioi-giai-quyet-tinh-trang-thieu-giao-vien-724289.html